English    Türkçe    فارسی   

2
2645-2694

  • Onun oyununda bundan başka bir oyun yoktu ki? Oyna dedi, ben ne bilirim ki ona katayım? 2645
  • چون که بر نطعش جز این بازی نبود ** گفت بازی کن چه دانم در فزود

  • Bir tek oyunum vardı, oynadım, kendimi kaldırıp belâya attım.
  • آن یکی بازی که بد من باختم ** خویشتن را در بلا انداختم‏

  • Belâda da onun lezzetlerini tatmak istedim, ona mat oldum, ona mat oldum, ona mat oldum!
  • در بلا هم می‏چشم لذات او ** مات اویم مات اویم مات او

  • Ey ulu kişi, bu altı cihetli âlemde kim, kendisini altı duygu kapısından kurtarabilir ki?
  • چون رهاند خویشتن را ای سره ** هیچ کس در شش جهت از شش دره‏

  • Altının cüz’ü, nasıl olurda küllünden kurtulur? Hele keyfiyetsiz Tanrı onu eğri yaratmışsa!
  • جزو شش از کل شش چون وارهد ** خاصه که بی‏چون مر او را کژ نهد

  • Bu altı cihet içinde ateşe dalmış kişiyi ancak altı ciheti yaratan Tanrı kurtarabilir. 2650
  • هر که در شش او درون آتش است ** اوش برهاند که خلاق شش است‏

  • Küfür olsun, iman olsun, onun eliyle dokunmadır, onundur.”
  • خود اگر کفر است و گر ایمان او ** دست باف حضرت است و آن او

  • Muaviye’nin tekrar İblis’e İblis’in hilelerini anlatması
  • باز تقریر کردن معاویه با ابلیس مکر او را

  • Emîr ona dedi ki: “Bunlar doğru. Fakat bunlardan senin payın eksik.
  • گفت امیر او را که اینها راست است ** لیک بخش تو ازینها کاست است‏

  • Sen, benim gibi yüz binlerce kişinin yolunu urdum delik deldin, hazineye girdin!
  • صد هزاران را چو من تو ره زدی ** حفره کردی در خزینه آمدی‏

  • Hem ateş ve neft olasın, hem yakmayasın, buna imkân var mı? Kimdir ki senin elinden elbisesi yırtılmamış olsun!
  • آتشی از تو نسوزم چاره نیست ** کیست کز دست تو جامه‏ش پاره نیست‏

  • Ey, ateş senin tabiatın yakmaktır, bir şeyi yakmaman mümkün değil. 2655
  • طبعت ای آتش چو سوزانیدنی است ** تا نسوزانی تو چیزی چاره نیست‏

  • Tanrı seni yakıcı bir hale getirmiş, bütün hırsızların üstadı etmiştir. İşte lânet budur.
  • لعنت این باشد که سوزانت کند ** اوستاد جمله دزدانت کند

  • Tanrı ile yüz yüze konuştum. Ey düşman, senin hilene karşı ben kim oluyorum?
  • با خدا گفتی شنیدی رو برو ** من چه باشم پیش مکرت ای عدو

  • Senin marifetlerin, ıslık sesi gibidir, kuşların seslerine benzer, fakat kuş avlar.
  • معرفتهای تو چون بانگ صفیر ** بانگ مرغانی است لیکن مرغ گیر

  • O, yüz binlerce kuşun yolunu urmuştur. Kuş, aşina bir kuş geldi sanıp aldanmıştır.
  • صد هزاران مرغ را آن ره زده ست ** مرغ غره کاشنایی آمده ست‏

  • Havada uçarken ıslık sesini duyunca havadan iner, burada esir olur. 2660
  • در هوا چون بشنود بانگ صفیر ** از هوا آید شود اینجا اسیر

  • Nuh’un kavmi senin hilenden feryada düşmüşler, gönülleri yanmış, göğüsleri paramparça olmuştur.
  • قوم نوح از مکر تو در نوحه‏اند ** دل کباب و سینه شرحه شرحه‏اند

  • Cihanda Âd kavmine rüzgârı sen yolladın, onları azaplara, mihnetlere sen düşürdün.
  • عاد را تو باد دادی در جهان ** در فگندی در عذاب و اندهان‏

  • Lût kavminin başına taş yağmasına sen sebep oldun. O kara suyun içinde, senin yüzünden boğuldular.
  • از تو بود آن سنگسار قوم لوط ** در سیاه آبه ز تو خوردند غوط

  • Nemrut’un beyni, senin yüzünden döküldü binlerce fitneler meydana getiren Şeytan!
  • مغز نمرود از تو آمد ریخته ** ای هزاران فتنه‏ها انگیخته‏

  • Filozof, zeki Firavunun aklı körleşti, senin yüzünden bir şey anlamaz oldu. 2665
  • عقل فرعون ذکی فیلسوف ** کور گشت از تو نیابید او وقوف‏

  • Ebulehep de senin yüzünden naehil, oldu. Ebülhakem de senin yüzünden Ebucehil kesildi.
  • بو لهب هم از تو نااهلی شده ** بو الحکم هم از تو بو جهلی شده‏

  • Ey bu satrançta nam için yüz binlerce ustayı mat eden!
  • ای بر این شطرنج بهر یاد را ** مات کرده صد هزار استاد را

  • Ey müşkül oyunlarıyla gönülleri yakan ve gönlüne merhamet gelmeyen!
  • ای ز فرزین بندهای مشکلت ** سوخته دلها سیه گشته دلت‏

  • Sen hile denizisin, halk bir katradan ibaret. Sen dağ gibisin, selim kalpli insanlara ancak bir zerre!
  • بحر مکری تو خلایق قطره‏ای ** تو چو کوهی وین سلیمان ذره‏ای‏

  • Ey düşmanlık edip duran Şeytan, senin hilenden kim kurtulabilir? Hepimiz tufana gark olmuşuz. Ancak Tanrı’nın koruduğu müstesna. 2670
  • کی رهد از مکر تو ای مختصم ** غرق طوفانیم الا من عصم‏

  • Nice saadetli yıldız, senin yüzünden ihtiraka düşmüştür. Nice askerler, nice topluluklar, senin yüzünden darmadağın olmuştur!”
  • بس ستاره‏ی سعد از تو محترق ** بس سپاه و جمع از تو مفترق‏

  • İblis’in Muaviye’ye cevap vermesi
  • باز جواب گفتن ابلیس معاویه را

  • İblis Muaviye’ye dedi ki: “Bu bağı çöz. Ben, kalpla halis için mehenğim.
  • گفت ابلیسش گشای این عقد را ** من محکم قلب را و نقد را

  • Hak, beni aslanla köpeği imtihan etmek için yarattı, halisle kalpı ayırt etmek için halk etti.
  • امتحان شیر و کلبم کرد حق ** امتحان نقد و قلبم کرد حق‏

  • Ben, kalpın yüzünü ne vakit karartmışım. Kuyumcuyum ben, ona daima değerini verdim.
  • قلب را من کی سیه رو کرده‏ام ** صیرفی‏ام قیمت او کرده‏ام‏

  • İyilere yol gösteririm, kuru dalları keserim. 2675
  • نیکوان را ره نمایی می‏کنم ** شاخه‏های خشک را بر می‏کنم‏

  • Bu otları niye ortaya koyarım? Hayvan hangi cinstendir, meydana çıksın diye.
  • این علفها می‏نهم از بهر چیست ** تا پدید آید که حیوان جنس کیست‏

  • Kurt, ceylândan bir yavru doğursa onun kurt yahut ceylân oluşunda şüphe edilir.
  • گرگ از آهو چو زاید کودکی ** هست در گرگیش و آهویی شکی‏

  • Önüne otla kemik koy. Bakalım hangisine tezce adım atacak, hangisine meyledecek?
  • تو گیاه و استخوان پیشش بریز ** تا کدامین سو کند او گام تیز

  • Eğer kemiğe gelirse köpektir, ota meylederse şüphe yok, ceylân cinsindendir.
  • گر به سوی استخوان آید سگ است ** ور گیا خواهد یقین آهو رگ است‏

  • Kahırla lütuf, birbirine eş oldu. Bu ikisinden bir hayır ve şer âlemi doğdu. 2680
  • قهر و لطفی جفت شد با همدگر ** زاد از این هر دو جهانی خیر و شر

  • Sen otla kemiği göster, nefis ve can gıdasını arz et.
  • تو گیاه و استخوان را عرضه کن ** قوت نفس و قوت جان را عرضه کن‏

  • Nefis gıdasını isterse aşağılıktır, ruh gıdasını isterse serverdir.
  • گر غذای نفس جوید ابتر است ** ور غذای روح خواهد سرور است‏

  • Tene hizmet ederse eşektir. Can denizine dalarsa inci bulur.
  • گر کند او خدمت تن هست خر ** ور رود در بحر جان یابد گهر

  • Gerçi bu ikisi birbirine aykırı, hayır ve şerdir ama ikisi de bir iş başındadır.
  • گر چه این دو مختلف خیر و شراند ** لیک این هر دو به یک کار اندراند

  • Peygamberler, ibadetlerini arz ederler, düşmanlar şehvetlerini. 2685
  • انبیا طاعات عرضه می‏کنند ** دشمنان شهوات عرضه می‏کنند

  • Ben iyiyi nasıl kötüleştirebilirim? Tanrı değilim ya! Ben bir davetçiyim, onları yaratan değil!
  • نیک را چون بد کنم یزدان نی‏ام ** داعیم من خالق ایشان نی‏ام‏

  • Güzeli çirkin yapabilir miyim? Rab değilim ki. Güzele çirkine bir aynayım.
  • خوب را من زشت سازم رب نه‏ام ** زشت را و خوب را آیینه‏ام‏

  • Hintli, bu, adamı kara suratlı gösteriyor diye aynayı yaktı.
  • سوخت هندو آینه از درد را ** کاین سیه رو می‏نماید مرد را

  • O beni gammaz yaptı, çirkin kimdir, güzel kim? Söyleyeyim diye o, beni doğru sözlü etti.
  • او مرا غماز کرد و راست گو ** تا بگویم زشت کو و خوب کو

  • Ben şahidim, şahidi zindana atmak nerede görülmüş? Zindan ehli değilim. Tanrı şahidimdir. 2690
  • من گواهم بر گوا زندان کجاست ** اهل زندان نیستم ایزد گواست‏

  • Ben de nerede meyveli bir ağaç görürsem onu dadı gibi besler, yetiştiririm.
  • هر کجا بینم نهال میوه‏دار ** تربیتها می‏کنم من دایه‏وار

  • Fakat nerede bir acı ve kuru ağaç görürsem fışkı, miskten kurtulsun diye keserim.
  • هر کجا بینم درخت تلخ و خشک ** می‏برم تا وارهد از پشک مشک‏

  • Kuru ağaç, bahçıvana “Yiğit, suçsuz, günahsız niye benim başımı kesiyorsun?” der.
  • خشک گوید باغبان را کای فتی ** مر مرا چه می‏بری سر بی‏خطا

  • Bahçıvan der ki: “Sus, kötü huylu. Kuruluğun suç olarak yetmez mi?”
  • باغبان گوید خمش ای زشت خو ** بس نباشد خشکی تو جرم تو