English    Türkçe    فارسی   

2
2814-2863

  • Başın ırmağın dibinde oldukça renge bakabilir misin?
  • چون که اندر قعر جو باشد سرت ** کی به رنگ آب افتد منظرت‏

  • Suyun rengine bakmak için dipten çıktın mı? Güzel bir halıyı bırakmış, köhne bir kilimi almış olursun. 2815
  • ور به رنگ آب باز آیی ز قعر ** پس پلاسی بستدی دادی تو شعر

  • Avamın ibadeti, havasın günahıdır. Avamın vuslatı bil ki havasın hicabıdır.
  • طاعت عامه گناه خاصگان ** وصلت عامه حجاب خاص دان‏

  • Padişah bir veziri muhtesip yapsa, onun dostu değildir, düşmanıdır.
  • مر وزیری را کند شه محتسب ** شه عدوی او بود نبود محب‏

  • Mamafih o vezir belki suç işlemiştir. Böyle birden bire muameleyi değiştirmek elbette sebepsiz olamaz.
  • هم گناهی کرده باشد آن وزیر ** بی‏سبب نبود تغیر ناگزیر

  • Çünkü önce muhtesip olan kişiye baht ve devlet nasip olmuş demektir.
  • آن که ز اول محتسب بد خود و را ** بخت و روزی آن بده ست از ابتدا

  • Fakat önceden padişaha vezir olanı, sonra muhtesip yapmak kötü bir iş yaptığından olabilir. 2820
  • لیک آن کاول وزیر شه بده ست ** محتسب کردن سبب فعل بد است‏

  • Fakat padişah, seni eşikten huzuruna çağırmış, sonra tekrar eşiğe sürmüşse,
  • چون ترا شه ز آستانه پیش خواند ** باز سوی آستانه باز راند

  • Şüphe etmeksizin bil ki bir suç ettin. Bilgisizlikle cebre yapışır.
  • تو یقین می‏دان که جرمی کرده‏ای ** جبر را از جهل پیش آورده‏ای‏

  • Kısmetim buymuş dersen neden önce o devlet kısmetin olmuştu?
  • که مرا روزی و قسمت این بده ست ** پس چرا دی بودت آن دولت به دست‏

  • Bilgisizlikle kendi kısmetini kendin teptin. Hâlbuki ehil olan kişi kısmetini artırır.
  • قسمت خود خود بریدی تو ز جهل ** قسمت خود را فزاید مرد اهل‏

  • Münafıkların Mescid-i Dırâr yapmaları
  • قصه‏ی منافقان و مسجد ضرار ساختن ایشان‏

  • Aykırı gidişe Kuran’dan getireceğimiz başka bir misal de dinlesen yerindedir. 2825
  • یک مثال دیگر اندر کژروی ** شاید ار از نقل قرآن بشنوی‏

  • Münafıklar, buna benzer bir çift- tek oyununu da Peygamberle oynamışlardı.
  • این چنین کژ بازیی در جفت و طاق ** با نبی می‏باختند اهل نفاق‏

  • “Ahmet dinini yüceltmek için bir mescit yapalım” dediler. Hâlbuki bu mürtetlikten başka bir şey değildi.
  • کز برای عز دین احمدی ** مسجدی سازیم و بود آن مرتدی‏

  • Bu çeşit aykırı bir oyuna girişerek Peygamber’in mescidinden başka bir mescit yaptılar.
  • این چنین کژ بازیی می‏باختند ** مسجدی جز مسجد او ساختند

  • Döşemesini, tavanını, kubbesini düzdüler. Fakat bununla cemaati ayırmak diliyorlardı.
  • فرش و سقف و قبه‏اش آراسته ** لیک تفریق جماعت خواسته‏

  • Yalvararak Peygamber’in yanına geldiler, deve gibi huzuruna çöktüler. 2830
  • نزد پیغمبر به لابه آمدند ** همچو اشتر پیش او زانو زدند

  • “Ey Allah Peygamberi, lütfedip o mescide kadar bir zahmet etsen;
  • کای رسول حق برای محسنی ** سوی آن مسجد قدم رنجه کنی‏

  • Kademlerinle kutlasan, günlerin kıyamete kadar ter-ü taze olsun!
  • تا مبارک گردد از اقدام تو ** تا قیامت تازه باد ایام تو

  • Topraklı, bulutlu günün, zaruret ve yoksulluk gününün mescidi işte.
  • مسجد روز گل است و روز ابر ** مسجد روز ضرورت وقت فقر

  • Diledik ki oraya bir garip gelirse yer bulsun, bu hizmet konağında bolluğa ersin.
  • تا غریبی یابد آن جا خیر و جا ** تا فراوان گردد این خدمت‏سرا

  • Bu suretle de din şiarı çoğalsın, etrafa yayılsın, dostlarla olunca acı yemiş bile hoştur. 2835
  • تا شعار دین شود بسیار و پر ** ز انکه با یاران شود خوش کار مر

  • Bir an orayı şereflendir, bizi tezkiye et, diğer sahabeye bildir.
  • ساعتی آن جایگه تشریف ده ** تزکیه‏ی ما کن ز ما تعریف ده‏

  • Mescide, mescittekilere iltifat et, sen aysın, biz de gece. Bir an olsun bizimle ol da.
  • مسجد و اصحاب مسجد را نواز ** تو مهی ما شب دمی با ما بساز

  • Gece cemalinle gündüze dönsün, ey cemali, geceleri aydınlatan güneş.!” dediler.
  • تا شود شب از جمالت همچو روز ** ای جمالت آفتاب جان فروز

  • Ah ne olurdu bu sözleri gönülden söyleselerdi de muratları olsaydı.
  • ای دریغا کان سخن از دل بدی ** تا مراد آن نفر حاصل شدی‏

  • Gönül istemeden ağza gelen lâtif sözler, külhandaki yeşilliğe benzer dostlar. 2840
  • لطف کاید بی‏دل و جان در زبان ** همچو سبزه‏ی تون بود ای دوستان‏

  • Uzaktan bak, geç. Yavrum onlar yemeye kokmaya değmez.
  • هم ز دورش بنگر و اندر گذر ** خوردن و بو را نشاید ای پسر

  • Vefasızlara gitme. Onlar; iyi dinle, yıkık köprüdür.
  • سوی لطف بی‏وفایان هین مرو ** کان پل ویران بود نیکو شنو

  • Bilgisiz biri oraya ayak basarsa köprü de yıkılır, ayağı da kırılır.
  • گر قدم را جاهلی بر وی زند ** بشکند پل و آن قدم را بشکند

  • Asker, nerede bir bozgunluğa uğrarsa, iki, üç karı tabiatlı adamın yüzünden uğrar.
  • هر کجا لشکر شکسته می‏شود ** او دو سه سست مخنث می‏بود

  • O, erkek gibi silahlanıp savaş safına girer. Diğerleri de, işte tam dost diye ona güvenirler. 2845
  • در صف آید با سلاح او مردوار ** دل بر او بنهند کاینک یار غار

  • Fakat savaş zahmetlerini gördü mü yüz çevirir. Onun kaçışı senin manevi kuvvetini de kırar.
  • رو بگرداند چو بیند زخمها ** رفتن او بشکند پشت ترا

  • Bu bahis, uzundur. Uzadıkça uzar, maksat da gizli kalır, geçelim.
  • این دراز است و فراوان می‏شود ** و آن چه مقصود است پنهان می‏شود

  • Münafıkların Peygamber’i Mescid-i Dırâr’a götürmek için kandırmaya çalışmaları
  • فریفتن منافقان پیغامبر را تا به مسجد ضرارش برند

  • Halk Peygamber’e masallar okumakta; yalan dolan atını sürmekteydiler.
  • بر رسول حق فسون‏ها خواندند ** رخش دستان و حیل می‏راندند

  • O merhametli, şefkatli Peygamber gülümseyerek ancak “Peki” diyebildi.
  • آن رسول مهربان رحم کیش ** جز تبسم جز بلی ناورد پیش‏

  • O cemaatin teşekkür edilmesi icap eden işlerini anladı, icabet edeceğini söyleyerek haber getirenleri sevindirdi. 2850
  • شکرهای آن جماعت یاد کرد ** در اجابت قاصدان را شاد کرد

  • Onların hileleri gözünün önünde görünüp duruyor, o hileleri süt içinde kıl görür gibi birer, birer görüyordu.
  • می‏نمود آن مکر ایشان پیش او ** یک به یک ز آن سان که اندر شیر مو

  • Fakat o lütuf sahibi Peygamber, kılı görmemezlikten geliyor, o zarif kimse sütü övüyordu..
  • موی را نادیده می‏کرد آن لطیف ** شیر را شاباش می‏گفت آن ظریف‏

  • Yüz binlerce hile ve hud’a kıllarına o an gözünü yummuştu.
  • صد هزاران موی مکر و دمدمه ** چشم خوابانید آن دم ز ان همه‏

  • O kerem denizi doğru buyurmuştu: “Ben, sizi, sizden ziyade esirgerim,
  • راست می‏فرمود آن بحر کرم ** بر شما من از شما مشفق‏ترم‏

  • Ben âdeta dehşetli surette alevlenmiş, yalınlanmış bir ateşin kıyısına oturmuş bir adama benzerim. 2855
  • من نشسته بر کنار آتشی ** با فروغ و شعله‏ی بس ناخوشی‏

  • Siz pervane gibi o tarafa koşuyorsunuz. Ben de iki elimle pervane koymaktayım”
  • همچو پروانه شما آن سو دوان ** هر دو دست من شده پروانه ران‏

  • Münafıkların dileği üzerine Peygamber, o tarafa yürüyünce Allah gayreti haykırdı: “Gul sesini dinleme,
  • چون بر آن شد تا روان گردد رسول ** غیرت حق بانگ زد مشنو ز غول‏

  • Bu habisler hile ettiler, söyledikleri sözlerin hepsi aykırıdır.
  • کاین خبیثان مکر و حیلت کرده‏اند ** جمله مقلوب است آنچ آورده‏اند

  • Maksatları kara yüzlülükten başka bir şey değildir. Hıristiyanlarla Yahudiler, en hayırlı dini nasıl olur da aralar?
  • قصد ایشان جز سیه رویی نبود ** خیر دین کی جست ترسا و جهود

  • Cehennem köprüsü üstüne bir köprü kurdular, Allah’a tavlada hileye giriştiler” 2860
  • مسجدی بر جسر دوزخ ساختند ** با خدا نرد دغاها باختند

  • Maksatları Peygamber’in sahabesinin arasını bozmaktı. Her herzevekil Hakk’ın fazıl ve ihsanını nasıl tanır?
  • قصدشان تفریق اصحاب رسول ** فضل حق را کی شناسد هر فضول‏

  • Şam’dan buraya bir Yahudi getirmek niyetindeydiler. Yahudiler, o Şam’lı Yahudi’nin vaazından sarhoş olmuşlardı.
  • تا جهودی را ز شام اینجا کشند ** که به وعظ او جهودان سر خوشند

  • Peygamber, “Gelmeğe gelirim ama şimdi yol üstündeyiz. Savaşa gidiyoruz.
  • گفت پیغمبر که آری لیک ما ** بر سر راهیم و بر عزم غزا