English    Türkçe    فارسی   

2
3052-3101

  • Adam “O benden yoksul” deyince Oğuz, “Haber verdiler onun altını var” dedi.
  • گفت آخر او ز من مسکین‏تر است ** گفت قاصد کرده است او را زر است‏

  • Adam dedi ki: “Mademki bizim ikimizden bir şey umuyorsunuz,
  • گفت چون وهم است ما هر دو یک‏ایم ** در مقام احتمال و در شک‏ایم‏

  • Evvelâ onu öldürün de ben korkayım, altınların yerini göstereyim!”
  • خود و را بکشید اول ای شهان ** تا بترسم من دهم زر را نشان‏

  • Şimdi sen de Allah’ın keremine bak ki biz âhir zamanda geldik. 3055
  • پس کرمهای الهی بین که ما ** آمدیم آخر زمان در انتها

  • Zamanlardan sonuncusu, ilk devirlerden daha üstündür. Hadiste “ Ahirûnes Sâbikun” denmektedir.
  • آخرین قرنها پیش از قرون ** در حدیث است آخرون السابقون‏

  • Merhamet sahibi Allah, Nûh ve Hûd kavimlerinin helâkini bize gösterdi;
  • تا هلاک قوم نوح و قوم هود ** عارض رحمت به جان ما نمود

  • Biz korkalım, ibret alalım diye onları kahretti. Ya aksi olsaydı vay haline!
  • کشت ایشان را که ما ترسیم از او ** ور خود این بر عکس کردی وای تو

  • Kendisine tapanların (peygamber ve velilerin Aleyhimüsselâm) varlıkları nimetken buna şükretmeyenlerin hali
  • بیان حال خود پرستان و ناشکران در نعمت وجود انبیا و اولیا علیهم السلام‏

  • Peygamberlerden hangisi, suça, ayıba dair bir şey söylediyse taş gibi katı gönül’e, kapkara cana,
  • هر ک از ایشان گفت از عیب و گناه ** وز دل چون سنگ وز جان سیاه‏

  • Allah fermanlarına ehemmiyet vermemeye, yarın ki ahret gününü düşünmeyip rahatça keyfine bakmaya, 3060
  • و ز سبک داری فرمان‏های او ** و ز فراغت از غم فردای او

  • Bu aşağılık dünyaya heves etmeye, bu aşağılık dünyaya âşık, karılar gibi nefse zebun olmaya,
  • و ز هوس و ز عشق این دنیای دون ** چون زنان مر نفس را بودن زبون‏

  • Nasihat edenlerden kaçmaya, temiz kişilerle buluşmaktan çekinmeye,
  • و آن فرار از نکته‏های ناصحان ** و آن رمیدن از لقای صالحان‏

  • Gönül’e, gönül ehline karşı yabancı durmaya, padişahlara hile düzmeye, onlara karşı tilkilik yapmaya kalkışmaya,
  • با دل و با اهل دل بیگانگی ** با شهان تزویر و روبه‏شانگی‏

  • Gözü tok kişileri yoksul sanmaya, onlara haset edip gizlice düşman olmaya dair söyledi.
  • سیر چشمان را گدا پنداشتن ** از حسدشان خفیه دشمن داشتن‏

  • Onlardan biri verdiğin bir şeyi kabul ederse yoksul dersin, kabul etmezse riyakâr ve mürai! 3065
  • گر پذیرد چیز تو گویی گداست ** ور نه گویی زرق و مکر است و دغاست‏

  • İnsanlara karışırsa tamahkâr dersin. Karışmaz, çekingen davranırsa kibirli!
  • گر در آمیزد تو گویی طامع است ** ور نه گویی در تکبر مولع است‏

  • Yahut da münafıklar gibi “Çoluğun, çocuğun nafakasını kazanmaya uğraşıyorum,
  • یا منافق‏وار عذر آری که من ** مانده‏ام در نفقه‏ی فرزند و زن‏

  • Ne başımı kaşımaya vaktim var, ne din kaydına düşüp ibadet etmeğe!
  • نه مرا پروای سر خاریدن است ** نه مرا پروای دین ورزیدن است‏

  • Lûtfet, bizi himmetle bir an da sonunda biz de velilerden olalım” diye mazeret serdedersin.
  • ای فلان ما را به همت یاد دار ** تا شویم از اولیا پایان کار

  • Fakat bu sözde, dertten, aşktan değildir. Âdeta uyuyan bir adamın bir aralık uyanıp sayıklayarak tekrar uykuya dalmasına benzer. 3070
  • این سخن نه هم ز درد و سوز گفت ** خوابناکی هرزه گفت و باز خفت‏

  • “Ayalimin rızkını kazanmaktan başka bir şey yapamıyorum. Ne çare? Dişimle, tırnağımla çalışıp çabalıyor, helâlinden kazanıyorum” dersin.
  • هیچ چاره نیست از قوت عیال ** از بن دندان کنم کسب حلال‏

  • Ey sapıklara karışan, ne helâli? Senin kanından başka helâl göremiyorum.
  • چه حلال ای گشته از اهل ضلال ** غیر خون تو نمی‏بینم حلال‏

  • Çare Allah’tandır. Lokmandan değil, çare dindendir puttan değil!
  • از خدا چاره‏ستش و از لوت نه ** چاره‏ش است از دین و از طاغوت نه‏

  • Ey aşağılık dünyaya bile sabredemeyen, bu yeryüzünü güzel bir tarzda döşeyen Allah’ya nasıl sabredebiliyorsun?
  • ای که صبرت نیست از دنیای دون ** صبر چون داری ز نعم الماهدون‏

  • Ey naz ve nimete bile sabredemeyen, kerim Allah’a nasıl sabredebiliyorsun? 3075
  • ای که صبرت نیست از ناز و نعیم ** صبر چون داری از الله کریم‏

  • Ey temize, pise bile sabırsız, Yaratanına nasıl sabredebiliyorsun?
  • ای که صبرت نیست از پاک و پلید ** صبر چون داری از آن کاین آفرید

  • Nerede bir Halil ki mağaradan çıkıp ayı görünce “ Bu benim Rabbim” dedikten sonra battığını görünce kendisine gelip “ Nerede kâinatı yaratan Allah?” desin.
  • کو خلیلی که برون آمد ز غار ** گفت هذا رب هان کو کردگار

  • Ben, bu iki meclis sahibini görmedikçe iki âlemi de görmek istemem.
  • من نخواهم در دو عالم بنگریست ** تا نبینم این دو مجلس آن کیست‏

  • Allah sıfatlarını görmedikçe ekmek bile yesem boğazımda kalır.
  • بی‏تماشای صفتهای خدا ** گر خورم نان در گلو ماند مرا

  • Onun yüzünü görmedikçe, onun gülünü, gül bahçesini temaşa etmedikçe lokma nasıl siner? 3080
  • چون گوارد لقمه بی‏دیدار او ** بی‏تماشای گل و گلزار او

  • Allah’ı ummadan bu suyu bir an bile kim içer? Ancak öküz ve eşek!
  • جز بر امید خدا زین آب خور ** کی خورد یک لحظه الا گاو و خر

  • Hayvan gibi olanlar, hatta ondan da aşağı bir dereceye düşmüş bulunanlar, hileyle dolu olsa bile yine pis, murdar, kokmuş kişilerdir.
  • آن که کالانعام بد بل هم اضل ** گر چه پر مکر است آن گنده بغل‏

  • Böyle kişinin hilesi de baş aşağı olmuştur, kendisi de. Zamanı geçip gitmiş, günü bir türlü gelmez olmuştur.
  • مکر او سر زیر و او سر زیر شد ** روزگاری برد و روزش دیر شد

  • Düşüncesi körleşmiş, aklı bozulmuş ömrü hiçe gitmiştir. Elif gibi hiçbir şeyi yoktur!
  • فکرگاهش کند شد عقلش خرف ** عمر شد چیزی ندارد چون الف‏

  • “ Ben de bu düşüncedeyim” dese bile bu da o nefsin hilesinden, masalındandır. 3085
  • آن چه می‏گوید در این اندیشه‏ام ** آن هم از دستان آن نفس است هم‏

  • “Allah yargılayıcıdır, merhametlidir” demesi de aşağılık nefsin hilesinden başka bir şey değildir.
  • و انچه می‏گوید غفور است و رحیم ** نیست آن جز حیله‏ی نفس لئیم‏

  • Ey elimde ekmeğim yok diye gamdan ölen, Allah yargılayıcı ve merhametliyse ya bu korku ne?
  • ای ز غم مرده که دست از نان تهی است ** چون غفور است و رحیم این ترس چیست‏

  • İhtiyar bir adamın hastalıklardan doktora şikayeti, doktorun cevabı
  • شکایت گفتن پیر مردی به طبیب از رنجوریها و جواب گفتن طبیب او را

  • İhtiyarın biri, bir doktora “ Dimağım yorgun, aklım yerinde değil” dedi.
  • گفت پیری مر طبیبی را که من ** در زحیرم از دماغ خویشتن‏

  • Doktor dedi ki . “ O akıl zayıflığı ihtiyarlıktandır.” İhtiyar, “ Gözüm de kararıyor” dedi. Doktor “Koca ihtiyar, ihtiyarlıktan” dedi.
  • گفت از پیری است آن ضعف دماغ ** گفت بر چشمم ز ظلمت هست داغ‏

  • Doktor, ”Koca ihtiyar, ihtiyarlıktan” dedi. Adam, “ Arkam dehşetli ağrıyor” deyince, 3090
  • گفت از پیری است ای شیخ قدیم ** گفت پشتم درد می‏آید عظیم‏

  • Doktor dedi ki: “A zayıf ihtiyar, ihtiyarlıktan!” Adam, “ Ne yiyorsam hazmedemiyorum” dedi.
  • گفت از پیری است ای شیخ نزار ** گفت هر چه می‏خورم نبود گوار

  • Doktor “ Mide zayıflığı da ihtiyarlıktan” dedi. Adam, “ Nefes alırken sıkıntı çekiyorum, nefes darlığım var” dedi.
  • گفت ضعف معده هم از پیری است ** گفت وقت دم مرا دم گیری است‏

  • Doktor dedi ki: “Evet, nefes darlığı da ihtiyarlıktan. İhtiyarlayınca insanda iki yüz türlü illet peyda olur.”
  • گفت آری انقطاع دم بود ** چون رسد پیری دو صد علت شود

  • İhtiyar kızıp, “ Be ahmak, lâfın hep bu mu, sen doktorluktan yalnız bunu mu belledin?
  • گفت ای احمق بر این بر دوختی ** از طبیبی تو همین آموختی‏

  • Be herif, Allah her derde bir derman verdi, bunu bilemiyor musun? 3095
  • ای مدمغ عقلت این دانش نداد ** که خدا هر رنج را درمان نهاد

  • Sen ahmak bir eşeksin, bilgin de kıt, aklın da. Ayağın kısa olduğundan yeryüzünde kalakalmışsın” dedi.
  • تو خر احمق ز اندک مایگی ** بر زمین ماندی ز کوته‏پایگی‏

  • Doktor cevap verdi: “Ey yaşı altmış, işi bitmiş adam, bu kızgınlık, bu hiddet de ihtiyarlıktan!”
  • پس طبیبش گفت ای عمر تو شصت ** این غضب وین خشم هم از پیری است‏

  • Vücudun bütün cüzileri, zayıflar, yıpranır, sabır da azalır.
  • چون همه اوصاف و اجزا شد نحیف ** خویشتن‏داری و صبرت شد ضعیف‏

  • İki çift söze bile tahammül edemez, haykırır. Bir yudum suyu bile hazmedemez, kusuverir!
  • بر نتابد دو سخن زو هی کند ** تاب یک جرعه ندارد قی کند

  • Ancak Allah sarhoşu olan ihtiyar müstesna. O tertemiz bir yaşayışa sahiptir. 3100
  • جز مگر پیری که از حق است مست ** در درون او حیات طیبه است‏

  • Zahiren ihtiyardır ama hakikatte çocuk. Zaten o veli ve nebi nedir ki?
  • از برون پیر است و در باطن صبی ** خود چه چیز است آن ولی و آن نبی‏