- Melekler, Âdeme secde ettiler; çünkü onun canı, meleklerinkinden üstündür. 3330
- ز آن سبب آدم بود مسجودشان ** جان او افزونتر است از بودشان
- Üstün olmasaydı secde ederler miydi? Üstün olanın daha aşağı mertebede bulunana secde etmesini emretmek doğru bir şey değil değildir, yaraşmaz.
- ور نه بهتر را سجود دونتری ** امر کردن هیچ نبود در خوری
- Allah’ın adaleti, Allah’ın lütfu bir gülün dikenine secde etmesini hoş görür mü?
- کی پسندد عدل و لطف کردگار ** که گلی سجده کند در پیش خار
- Bir can, oldu da son mertebeyi de aştı mı artık her şeyin canı, ona mûti olur;
- جان چو افزون شد گذشت از انتها ** شد مطیعش جان جملهی چیزها
- Kuş, balık, in, cin, insan, hepsi ona itaat eder. Çünkü o üstündür, öbürleri noksan.
- مرغ و ماهی و پری و آدمی ** ز انکه او بیش است و ایشان در کمی
- Balıklar, hırkasını diksin diye ona iğne getirirler. Bu, ipliğin iğneye tâbi olmasına benzer. 3335
- ماهیان سوزنگر دلقش شوند ** سوزنان را رشتهها تابع بوند
- -Allah rahmet etsin- İbrahim Ethem hikâyesinin sonu
- بقیهی قصهی ابراهیم ادهم بر لب آن دریا
- O emîr, balıkların İbrahim Ethem’in emrini yerine getirdiklerini, balıkların ağızlarında iğneyle sudan baş çıkardıklarını görünce vecde geldi.
- چون نفاذ امر شیخ آن میر دید ** ز آمد ماهی شدش و جدی پدید
- Bir ah çekip “Balık bile pîri tanıyor. Yuh olsun o tapudan sürülen tene!
- گفت اه ماهی ز پیران آگه است ** شه تنی را کاو لعین درگه است
- Balıklar bile pîri biliyorlar da biz ondan uzağız. Biz, bu devletten mahrumuz da onlar erişmiş” deyip,
- ماهیان از پیر آگه ما بعید ** ما شقی زین دولت و ایشان سعید
- Secde ederek ağlaya ,ağlaya perişan bir halde yola düzüldü; bu kerametin aşkından divaneye döndü.!
- سجده کرد و رفت گریان و خراب ** گشت دیوانه ز عشق فتح باب
- Hey yüzünü yıkamamış pis herif, neredesin sen? Kiminle kavgaya girişiyor, kime haset ediyorsun?! 3340
- پس تو ای ناشسته رو در چیستی ** در نزاع و در حسد با کیستی
- Sen aslanın kuyruğuyla oynamakla, meleklere saldırmaktasın.
- با دم شیری تو بازی میکنی ** بر ملایک ترک تازی میکنی
- Hayırdan ibaret olana neden kötü söylüyorsun. Kendine gel, o alçalışı yücelme sayma.
- بد چه میگویی تو خیر محض را ** هین ترفع کم شمر آن خفض را
- Kötü nedir? Aşağılık ve muhtaç bakır, Şeyh kimdir? Ucu, sonu olmayan kimya!
- بد چه باشد مس محتاج مهان ** شیخ که بود کیمیای بیکران
- Bakır, kimya yüzünden altın olmak kabiliyetinde değilse kimya, bakır yüzünden bakırlaşmaz ya!
- مس اگر از کیمیا قابل نبد ** کیمیا از مس هرگز مس نشد
- Kötü nedir? İşi ateş gibi serkeş kişi, şeyh kimdir? Ezel denizinin ta kendisi. 3345
- بد چه باشد سرکشی آتش عمل ** شیخ که بود عین دریای ازل
- Ateşi daima su ile korkuturlar. Fakat suyu hiç ateşle korkutabilirler mi?
- دایم آتش را بترسانند از آب ** آب کی ترسید هرگز ز التهاب
- Sen ayın yüzünde ayıp noksan buluyor, cennette diken topluyorsun.
- در رخ مه عیب بینی میکنی ** در بهشتی خارچینی میکنی
- Ey diken arayan, cennete gitsen bile orada senden başka bir diken göremezsin.
- گر بهشت اندر روی تو خار جو ** هیچ خار آن جا نیابی غیر تو
- Güneşi balçıkla sıvıyor, kâmil bedirde gedik arıyorsun.
- میبپوشی آفتابی در گلی ** رخنه میجویی ز بدر کاملی
- Âlemde parlayıp duran güneş bir yarasa için nasıl gizlenir? 3350
- آفتابی که بتابد در جهان ** بهر خفاشی کجا گردد نهان
- Ayıplar, pîrler ret ettiğinden ayıp oldu. Kayıplar onların hasedi yüzünden kayıp kesildi.
- عیبها از رد پیران عیب شد ** غیبها از رشک ایشان غیب شد
- Huzurdan uzaksan bari dost ol, çabucak nedamet getir, işe güce koyul,
- باری از دوری ز خدمت یار باش ** در ندامت چابک و بر کار باش
- Da o yoldan sana da bir rüzgâr essin. Rahmet, suyuna neden hasetle mani oluyorsun?
- تا از آن راهت نسیمی میرسد ** آب رحمت را چه بندی از حسد
- Uzaktaysan bile bulunduğun yerden o tarafa yönel, “Nerede olursanız olun, yüzünüzü o tarafa dönün!”
- گر چه دوری دور میجنبان تو دم ** حیث ما کنتم فولوا وجهکم
- Eşek bile hızlı yürüyeyim derken balçığa saplandı mı oradan kurtulmak için anbean oynar durur. 3355
- چون خری در گل فتد از گام تیز ** دمبهدم جنبد برای عزم خیز
- Orada kalmak için yerini düzeltmeğe kalkışmaz, bilir ki orası geçim yeri değildir.
- جای را هموار نکند بهر باش ** داند او که نیست آن جای معاش
- Duygun, eşek duygusundan daha aşağı mı ki gönlün bu balçıktan sıçramadı bile.
- حس تو از حس خر کمتر بده ست ** که دل تو زین وحلها بر نجست
- Balçığın içinde tevile ruhsat vermektesin. Çünkü oradan gönlünü almak istemiyorsun ki.
- در وحل تاویل رخصت میکنی ** چون نمیخواهی کز آن دل بر کنی
- “ Bana bu lâyık, ihtiyarım elimde değil. Allah kerimdir. Bir âcizi de suçlu tutacak değil ya” dersin.
- کاین روا باشد مرا من مضطرم ** حق نگیرد عاجزی را از کرم
- Ey sırtlan gibi kötülüğe giriftar olmuş kişi, sen gafletinden bu muahezeyi görmüyorsun. 3360
- خود گرفته ستت تو چون کفتار کور ** این گرفتن را نبینی از غرور
- Sırtlanı mağaranın içinde değil, dışarıda arayın derler,
- میگوند این جایگه کفتار نیست ** از برون جویید کاندر غار نیست
- De mağarayı kapatırlar, hâlbuki sırtlan “Benden haberleri yok.
- این همیگویند و بندش مینهند ** او همیگوید ز من بیآگهند
- Bu düşmanlar, benden haberdar olsalardı sırtlan nerede, hani ya, diye bağırırlar mıydı” der.
- گر ز من آگاه بودی این عدو ** کی ندا کردی که آن کفتار کو
- Birinin Ulu Allah günah yüzünden beni suçlu tutmuyor, bana ceza vermiyor diye iddiaya girişmesi ve Şuayb aleyhisselâm’ın ona cevap vermesi
- دعویکردن آن شخص که خدای تعالی مرا نمیگیرد به گناه و جواب گفتن شعیب علیه السلام مر او را
- Şuayb zamanında birisi, “Allah benden nice ayıplar gördü.”
- آن یکی میگفت در عهد شعیب ** که خدا از من بسی دیده ست عیب
- Nice suçlarda bulundum. Böyle olduğum halde kereminden bana ceza vermiyor, beni muahaze etmiyor” dedi. 3365
- چند دید از من گناه و جرمها ** و ز کرم یزدان نمیگیرد مرا
- Ulu Allah, Şuayb’ın kulağına dedi ki. “Ona gayp âleminden fasih bir dille cevap ver:
- حق تعالی گفت در گوش شعیب ** در جواب او فصیح از راه غیب
- Sen, ben ne kadar suç işledim, öyle olduğu halde Allah kereminden suçuma bakmıyor, bana mücazat etmiyor dedin ama
- که بگفتی چند کردم من گناه ** و ز کرم نگرفت در جرمم اله
- Ey aykırı düşünceli, ey sersem, ey yolu bırakıp da çölü tutmuş!
- عکس میگویی و مقلوب ای سفیه ** ای رها کرده ره و بگرفته تیه
- Seni nice kereler cezalandırdım. Fakat senin haberin yok. Ayağından tepene kadar zincirler içinde kalmışsın.
- چند چندت گیرم و تو بیخبر ** در سلاسل ماندهای پا تا به سر
- A kara kazan, isin, pasın kat, kat; için, yüzün berbat! 3370
- زنگ تو بر تویت ای دیگ سیاه ** کرد سیمای درونت را تباه
- Gönlünde is üstünde is, kurum üstünde kurum. Bu is ve kurum bir derecede ki nihayet gönlün, bütün sırlara karşı kör olmuş.
- بر دلت زنگار بر زنگارها ** جمع شد تا کور شد ز اسرارها
- Eğer o is, kurum, yeni bir kazana ursa bir arpa tanesi kadar küçük bile olsa eseri görünür.
- گر زند آن دود بر دیگ نوی ** آن اثر بنماید ار باشد جوی
- Çünkü her şey, zıddı ile meydana çıkar. Bembeyaz kazanın beyazlığı ütünde o kara is berbat bir şekilde kendini gösterir.
- ز انکه هر چیزی به ضد پیدا شود ** بر سپیدی آن سیه رسوا شود
- Fakat dumanın tesiriyle kazan karardı mı artık onun üstünde isi, kurumu kim görür a inatçı?
- چون سیه شد دیگ پس تاثیر دود ** بعد از این بروی که بیند زود زود
- Demirci zenci olursa yüzü, dumanla isle aynı renktedir. 3375
- مرد آهنگر که او زنگی بود ** دود را با روش هم رنگی بود
- Fakat beyaz adam demirciliğe kalkışırsa yüzü yer, yer kararır, kızarır.
- مرد رومی کاو کند آهنگری ** رویش ابلق گردد از دود آوری
- Bu takdirde de günahın tesirini derhal anlar da ağlayıp sızlamaya başlar ve “ Aman Yarabbi” demeye koyulur.
- پس بداند زود تاثیر گناه ** تا بنالد زود گوید ای اله
- Fakat bir adam, günahta ısrar eder, kötülüğü kendine sanat edinir, düşünce gözüne toprak saçarsa,
- چون کند اصرار و بد پیشه کند ** خاک اندر چشم اندیشه کند
- Artık tövbe etmeyi bile aklına getirmez; o suç gönlüne tatlı gelir; böyle böyle nihayet dinsiz olur gider.
- توبه نندیشد دگر شیرین شود ** بر دلش آن جرم تا بیدین شود