English    Türkçe    فارسی   

2
3681-3730

  • Adamın biri, dört kişiye bir dirhem verdi, Adamlardan birisi “Ben bu parayı “engûr’a” vereceğim” dedi.
  • چار کس را داد مردی یک درم ** آن یکی گفت این به انگوری دهم‏

  • Öbürü Arap’tı, Lâ dedi, Ben “İnep” isterim herif, engûr istemem.”
  • آن یکی دیگر عرب بد گفت لا ** من عنب خواهم نه انگور ای دغا

  • Üçüncü Türk’tü, “Bu para benim “ dedi, “Ben inep istemem, üzüm isterim.”
  • آن یکی ترکی بدو گفت ای گزم ** من نمی‏خواهم عنب خواهم ازم‏

  • Dördüncüde Rum’du, dedi ki: “Bırak bu lâfları, biz İstafil isteriz.”
  • آن یکی رومی بگفت این قیل را ** ترک کن خواهیم استافیل را

  • Derken savaşa başladılar. Çünkü adların sırrından gafildiler. 3685
  • در تنازع آن نفر جنگی شدند ** که ز سر نامها غافل بدند

  • Ahmaklıktan birbirlerini yumruklamaya koyuldular. Bilgisizlikle dolu, bilgiden boş adamlardı bunlar.
  • مشت بر هم می‏زدند از ابلهی ** پر بدند از جهل و از دانش تهی‏

  • Sır sahibi, yüzlerce dil bilir, kadri yüce birisi orada olsaydı, onları uzlaştırırdı.
  • صاحب سری عزیزی صد زبان ** گر بدی آن جا بدادی صلح‏شان‏

  • Onlara “Ben bu bir dirhemle hepinizin isteğini yerine getiririm.
  • پس بگفتی او که من زین یک درم ** آرزوی جمله‏تان را می‏خرم‏

  • Gönlünüzü gıllügışsız bana teslim edin. Bu bir dirheminiz, sizin istediğiniz şeylerin hepsini yapar.
  • چون که بسپارید دل را بی‏دغل ** این درمتان می‏کند چندین عمل‏

  • Bir dirheminiz dört muradı da yerine getirir, dört düşman da uzlaşır, birliğe ulaşır, bir olur. 3690
  • یک درمتان می‏شود چار المراد ** چار دشمن می‏شود یک ز اتحاد

  • Sizin sözleriniz savaşa, nifaka sebep olur. Fakat benim sözüm, sizleri birleştirir.
  • گفت هر یک تان دهد جنگ و فراق ** گفت من آرد شما را اتفاق‏

  • Siz susun, dinleyin de konuşma hususunda diliniz ben olayım.
  • پس شما خاموش باشید أنصتوا ** تا زبان تان من شوم در گفت‏وگو

  • Sizin sözünüz yüz türlüdür, eseriyse ancak savaş ve kızgınlıktan ibaret.
  • گر سخنتان می‏نماید یک نمط ** در اثر مایه‏ی نزاع است و سخط

  • İğreti hararetin tesiri yoktur. Fakat insanın kendisinden olan hararet müessirdir.
  • گرمی عاریتی ندهد اثر ** گرمی خاصیتی دارد هنر

  • Sirkeyi ateşte ısıtsan da yiyince yine bürudeti arttırır. 3695
  • سرکه را گر گرم کردی ز آتش آن ** چون خوری سردی فزاید بی‏گمان‏

  • Çünkü o hararet, iğretidir. Asli tabiatında bürudet ve keskinlik vardır.
  • ز انکه آن گرمی او دهلیزی است ** طبع اصلش سردی است و تیزی است‏

  • Oğul, pekmez buz tutsa da yine yiyince ciğerdeki harareti fazlalaştırır.
  • ور بود یخ بسته دوشاب ای پسر ** چون خوری گرمی فزاید در جگر

  • Şu halde şeyhin riyası, bizim ihlâsımızdan daha yeğ. Çünkü o riya basiretten meydana gelmedir, bu ihlâs körlükten!
  • پس ریای شیخ به ز اخلاص ماست ** کز بصیرت باشد آن وین از عماست‏

  • Şeyhin sözü, insana cemiyet-i hâtır verir, hasetçilerin nefesi ise tefrika.
  • از حدیث شیخ جمعیت رسد ** تفرقه آرد دم اهل حسد

  • Süleyman, Allah tecellisine uğrayınca bütün kuşların dillerini öğrenmiş oldu. 3700
  • چون سلیمان کز سوی حضرت بتاخت ** کاو زبان جمله مرغان را شناخت‏

  • Onun adalet devrinde ceylân, kaplanla uzlaşmış, savaşı bırakmıştı.
  • در زمان عدلش آهو با پلنگ ** انس بگرفت و برون آمد ز جنگ‏

  • Güvercin doğanın pençesinden emindi, koyun kurttan çekinmiyordu.
  • شد کبوتر ایمن از چنگال باز ** گوسفند از گرگ ناورد احتراز

  • Süleyman, düşmanlar arasında meyancılık etti, bütün kuşların arasında birlik husule geldi.
  • او میانجی شد میان دشمنان ** اتحادی شد میان پر زنان‏

  • Sen bir karıncaya benzersin, tane toplamak için koşup durmaktasın. Fakat behey azgın. Süleyman buracıkta, sen ne arıyorsun?
  • تو چو موری بهر دانه می‏دوی ** هین سلیمان جو چه می‏باشی غوی‏

  • Tane arayana tane, tuzaktır. Fakat Süleyman arayan hem Süleyman’ı bulur, hem taneyi elde eder. 3705
  • دانه جو را دانه‏اش دامی شود ** و آن سلیمان جوی را هر دو بود

  • Bu ahir zamanda kuşlara bir an bile birbirlerinden aman yoktur.
  • مرغ جانها را در این آخر زمان ** نیستشان از همدگر یک دم امان‏

  • Devrimizde de Süleyman var, bizi sulha kavuşturur, zulmümüzü giderir.
  • هم سلیمان هست اندر دور ما ** کاو دهد صلح و نماند جور ما

  • “Hiçbir ümmet yoktur ki aralarında bir korkutucu olmasın” ayetini oku.
  • قول إن من أمة را یاد گیر ** تا به إلا و خلا فیها نذیر

  • Allah “ Hiçbir ümmet bulunamaz ki içlerinde bir Allah halifesi, bir himmet sahibi bulunmasın” dedi.
  • گفت خود خالی نبوده ست امتی ** از خلیفه‏ی حق و صاحب همتی‏

  • O halife, onların gönüllerini o kadar birleştirir gibi saflıktan hiçbir gıllügışları kalmaz. 3710
  • مرغ جانها را چنان یکدل کند ** کز صفاشان بی‏غش و بی‏غل کند

  • Hepsini ana gibi birbirini esirger bir hale getirir. Onun için Müslümanlara “Tek bir nefis” demiştir.
  • مشفقان گردند همچون والده ** مسلمون را گفت نفس واحده‏

  • Onlar Allah Resulü yüzünden tek bir nefis oldular, yoksa her biri, öbürüne tam bir düşmandı.
  • نفس واحد از رسول حق شدند ** ور نه هر یک دشمن مطلق بدند

  • Resul Sallâllahu Aleyhi Ve Sellem’in yüzünden Ensarın arasındaki aykırılık ve düşmanlığın kalması
  • برخاستن مخالفت و عداوت از میان انصار به برکات رسول صلی الله علیه و آله

  • Medinelilerin iki kabilesi vardı, birine Evs, öbürüne Hazrec denirdi. Âdeta bir kabile öbürünün kanına susamıştı.
  • دو قبیله کاوس و خزرج نام داشت ** یک ز دیگر جان خون آشام داشت‏

  • Mustafa’nın yüzünden o eski kinleri İslâm ve sâflık nuruyla mahvoldu.
  • کینه‏های کهنه‏شان از مصطفی ** محو شد در نور اسلام و صفا

  • Önce o düşmanlar, bağdaki üzümler gibi kardeş oldular. 3715
  • اولا اخوان شدند آن دشمنان ** همچو اعداد عنب در بوستان‏

  • “Şüphe yok, söz bundan ibaret; Müminler kardeştir” nasihatiyle de, bu nefesle de kardeşliği bıraktılar, tek bir ten oldular.
  • و ز دم المؤمنون إخوة به پند ** در شکستند و تن واحد شدند

  • Üzümlerin suretleri kardeştir. Fakat sıktın mı tek bir üzüm suyu olur.
  • صورت انگورها اخوان بود ** چون فشردی شیره‏ی واحد شود

  • Korukla üzüm birbirine zıttır ama koruk, olgunlaşınca güzelleşir, tatlılaşır, iyi bir dost olur.
  • غوره و انگور ضدانند لیک ** چون که غوره پخته شد شد یار نیک‏

  • Koruk halinde kalan üzüme Allah ezelden kâfir demiştir.
  • غوره‏ای کاو سنگ بست و خام ماند ** در ازل حق کافر اصلیش خواند

  • Değil kardeşim değil… Artık o tek bir nefis olamaz. Azgınlıkta menhus bir mülhitten ibarettir. 3720
  • نه اخی نه نفس واحد باشد او ** در شقاوت نحس ملحد باشد او

  • Ondaki gizli şeyleri bir söylesem âlemde fikirler fitneye düşer, karmakarışık olur.
  • گر بگویم آن چه او دارد نهان ** فتنه‏ی افهام خیزد در جهان‏

  • Kör gâvurun sırrının anılmaması daha iyi. Cehennem dumanın İrem bağından uzak oluşu daha hoş!
  • سر گبر کور نامذکور به ** دود دوزخ از ارم مهجور به‏

  • Ne de olsa üzüm olmaya kabiliyetli korukların gönülleri, ehli dilin nefesleriyle birdir.
  • غوره‏های نیک کایشان قابل‏اند ** از دم اهل دل آخر یک دل‏اند

  • Hepsi üzüm olmaya koşarsa, sonunda ikilik kalkar, kin ve savaş kalmaz.
  • سوی انگوری همی‏رانند تیز ** تا دویی برخیزد و کین و ستیز

  • Hepsi de üzüm olup derilerini yırtarlar da birleşirler, vasıfları da birlik olur. 3725
  • پس در انگوری همی‏درند پوست ** تا یکی گردند و وحدت وصف اوست‏

  • Dost, düşman ikiliktedir. Fakat hiç, bir olan, kendisiyle savaşır mı?
  • دوست دشمن گردد ایرا هم دو است ** هیچ یک با خویش جنگی در نبست‏

  • Aferin, üstat Aklı Küll’e, yüz binlerce zerreye birlik bahşetti.
  • آفرین بر عشق کل اوستاد ** صد هزاران ذره را داد اتحاد

  • Yerde topak, topak dağınık topraklara benzerlerken testici, hepsini de birleştirdi, bir testi yaptı.
  • همچو خاک مفترق در رهگذر ** یک سبوشان کرد دست کوزه‏گر

  • Gerçi suyla toprağın birleşmesi, nakıstır, can, buna benzemez.
  • که اتحاد جسمهای آب و طین ** هست ناقص جان نمی‏ماند بدین‏

  • Fakat burada apaçık bir misal getirsem korkarım aklın karışır. 3730
  • گر نظایر گویم اینجا در مثال ** فهم را ترسم که آرد اختلال‏