English    Türkçe    فارسی   

2
3724-3773

  • Hepsi üzüm olmaya koşarsa, sonunda ikilik kalkar, kin ve savaş kalmaz.
  • سوی انگوری همی‏رانند تیز ** تا دویی برخیزد و کین و ستیز

  • Hepsi de üzüm olup derilerini yırtarlar da birleşirler, vasıfları da birlik olur. 3725
  • پس در انگوری همی‏درند پوست ** تا یکی گردند و وحدت وصف اوست‏

  • Dost, düşman ikiliktedir. Fakat hiç, bir olan, kendisiyle savaşır mı?
  • دوست دشمن گردد ایرا هم دو است ** هیچ یک با خویش جنگی در نبست‏

  • Aferin, üstat Aklı Küll’e, yüz binlerce zerreye birlik bahşetti.
  • آفرین بر عشق کل اوستاد ** صد هزاران ذره را داد اتحاد

  • Yerde topak, topak dağınık topraklara benzerlerken testici, hepsini de birleştirdi, bir testi yaptı.
  • همچو خاک مفترق در رهگذر ** یک سبوشان کرد دست کوزه‏گر

  • Gerçi suyla toprağın birleşmesi, nakıstır, can, buna benzemez.
  • که اتحاد جسمهای آب و طین ** هست ناقص جان نمی‏ماند بدین‏

  • Fakat burada apaçık bir misal getirsem korkarım aklın karışır. 3730
  • گر نظایر گویم اینجا در مثال ** فهم را ترسم که آرد اختلال‏

  • Süleyman şimdi de var ama biz uzağı görme neşesiyle onu göremiyoruz.
  • هم سلیمان هست اکنون لیک ما ** از نشاط دور بینی در عما

  • Uzağa bakış, insanı kör eder. Sarayda uyuyanın sarayı görmediği gibi.
  • دور بینی کور دارد مرد را ** همچو خفته در سرا کور از سرا

  • Biz ince sözlere dalmışız, onlarla uğraşıp duruyoruz. Düğümleri çözme sevdasına tutulmuşuz.
  • مولعیم اندر سخنهای دقیق ** در گرهها باز کردن ما عشیق‏

  • Düğümleri bağlayıp çözdükçe şüpheye düşmeyi, cevap vermeye kalkışmayı uzatıp gideriz.
  • تا گره بندیم و بگشاییم ما ** در شکال و در جواب آیین فزا

  • Tuzağın bağını gâh çözüp bağlayan, bu suretle bu işte maharet kazanan kuş gibi... 3735
  • همچو مرغی کاو گشاید بند دام ** گاه بندد تا شود در فن تمام‏

  • Böyle kuş sahradan, çayırdan mahrumdur, ömrü düğümü açıp çözmede harcolur gider!
  • او بود محروم از صحرا و مرج ** عمر او اندر گره کاری است خرج‏

  • Filvaki hiçbir tuzağa zebun olmaz ama günden güne kanatları tutulur, uçmaz olur.
  • خود زبون او نگردد هیچ دام ** لیک پرش در شکست افتد مدام‏

  • Bağ çözüp bağlamakla az uğraş da kanatların tutulmasın, uçmadan kalmayasın.
  • با گره کم کوش تا بال و پرت ** نگسلد یک یک از این کر و فرت‏

  • Yüz binlerce kuşun kanadı kırıldı da yine o ârızalı yerlerdeki tuzakları gidermedi.
  • صد هزاران مرغ پرهاشان شکست ** و آن کمین گاه عوارض را نبست‏

  • Kuran’da onların ahvalini oku haris adam: “Bütün şehirlerde gezip dolaştılar, her tarafı elde ettiler.” Bak hele “Bir kurtuluş var mı?” 3740
  • حال ایشان از نبی خوان ای حریص ** نقبوا فیها ببین هل من محیص‏

  • Türk, Rum ve Arabın kavgasından engûr ve inep şüphelerine düşmekten başka bir şey çıkmaz.
  • از نزاع ترک و رومی و عرب ** حل نشد اشکال انگور و عنب‏

  • Manevi dilleri bilen Süleyman gelmedikçe bu ikilik kalkmaz.
  • تا سلیمان لسین معنوی ** در نیاید بر نخیزد این دوی‏

  • Kavgacı kuşlar, hepiniz doğan gibi şehriyarın şu davulunu duyun!
  • جمله مرغان منازع بازوار ** بشنوید این طبل باز شهریار

  • Aranızdaki ihtilâfı bırakın da ruhunuzu her yandan şâdedin.
  • ز اختلاف خویش سوی اتحاد ** هین ز هر جانب روان گردید شاد

  • Nerede olursanız olun, yüzünüzü o tarafa dönün. O Süleyman, sizi kendine teveccühten men etmedi ki. 3745
  • حیث ما کنتم فولوا وجهکم ** نحوه هذا الذی لم ینهکم‏

  • Fakat kör kuşlarız, terbiyeden hayli uzağız. O Süleyman’ı bir an bile tanımadık gitti!
  • کور مرغانیم و بس ناساختیم ** کان سلیمان را دمی نشناختیم‏

  • Baykuşlar gibi doğanlara düşmanız, hulâsa viranelerde kalmışız.
  • همچو جغدان دشمن بازان شدیم ** لاجرم وامانده‏ی ویران شدیم‏

  • Bilgisizliğimiz, körlüğümüz son derecede. Bu yüzden de Allah azizlerini incitmeye kastediyoruz.
  • می‏کنیم از غایت جهل و عما ** قصد آزار عزیزان خدا

  • Süleyman’dan aydınlanan kuşlar, nasıl olur da suçsuz, sebepsiz bir kuşun kanadını yolarlar?
  • جمع مرغان کز سلیمان روشنند ** پر و بال بی‏گنه کی بر کنند

  • Kanadını yolmak şöyle dursun, onlar, âcizlere yem verirler. O kuşlarda aykırılık ve kin yoktur. Hoş kuştur onlar, hoş kuş! 3750
  • بلکه سوی عاجزان چینه کشند ** بی‏خلاف و کینه آن مرغان خوشند

  • Onların hüthüteleri kutlulamak üzere yüzlerce Belkıs’ın yolunu açar;
  • هدهد ایشان پی تقدیس را ** می‏گشاید راه صد بلقیس را

  • Kargaları surette kargadır, hakikatte himmet doğanı “Mâzâga” sırrına mazhardır onlar.
  • زاغ ایشان گر به صورت زاغ بود ** باز همت آمد و ما زاغ بود

  • Leylekleri “lek, lek” der ama şüpheye birlik ateşini salar;
  • لکلک ایشان که لک لک می‏زند ** آتش توحید در شک می‏زند

  • Güvercinleri, doğanlardan korkmaz. Hatta doğan, o güvercinlerin önünde baş kor.
  • و آن کبوترشان ز بازان نشکهد ** باز سر پیش کبوترشان نهد

  • Bülbülleri, insana vecit ve halet verir; gülistanları, kendi gönüllerindedir. 3755
  • بلبل ایشان که حالت آرد او ** در درون خویش گلشن دارد او

  • Duduları, şeker kaydında değildir. Ebedî şekeri, kendi içlerinde bulurlar.
  • طوطی ایشان ز قند آزاد بود ** کز درون قند ابد رویش نمود

  • Tavusların ayakları bile, bakılsa, öbür tavusların kanatlarından daha güzel görünür.
  • پای طاوسان ایشان در نظر ** بهتر از طاوس پران دگر

  • Hakan kuşlarının kuru bir sesten ibaret kuşdilleri nerede, Süleyman kuşlarının söyledikleri kuşdili nerede?
  • منطق الطیران خاقانی صداست ** منطق الطیر سلیمانی کجاست‏

  • Sen ne bilirsin kuşların seslerini? Bir an olsun Süleyman’ı görmedin ki!
  • تو چه دانی بانگ مرغان را همی ** چون ندیده‏ستی سلیمان را دمی‏

  • İnsana sesi neşe veren o kuşun kanadı meşrıktan da hariç, mağripten de. 3760
  • پر آن مرغی که بانگش مطرب است ** از برون مشرق است و مغرب است‏

  • Her ahengi, Kürsi’den ta yere kadar bütün âlemi doldurur. Azameti yeryüzünden Arşa kadar bütün cihanı istilâ eder.
  • هر یک آهنگش ز کرسی تاثری است ** وز ثری تا عرش در کر و فری است‏

  • Bu Süleyman’a uymayan kuş, karanlığa âşıktır. Yarasaya benzer.
  • مرغ کاو بی‏این سلیمان می‏رود ** عاشق ظلمت چو خفاشی بود

  • Ey kötü yarasa, Süleyman’a alış da ebediyen zulmette kalma.
  • با سلیمان خو کن ای خفاش رد ** تا که در ظلمت نمانی تا ابد

  • Oraya doğru bir arşın gitsen arşın gibi ölçü kutbu kesilir, her tarafı ölçer biçersin.
  • یک گزی ره که بدان سو می‏روی ** همچو گز قطب مساحت می‏شوی‏

  • Irgalaya bocalaya topal, topal bile olsa o tarafa sıçradın mı topallıktan da kurtulursun, sakatlıktan da! 3765
  • و انکه لنگ و لوک آن سو می‏جهی ** از همه لنگی و لوکی می‏رهی‏

  • Tavuktan çıkan kaz palazları
  • قصه‏ی بط بچگان که مرغ خانگی پروردشان‏

  • Seni tavuk yetiştirdi, kanadının altında büyüttü. Sana dadılık etti ama sen yine kaz palazısın.
  • تخم بطی گر چه مرغ خانه‏ات ** کرد زیر پر چو دایه تربیت‏

  • Anan o denizin kazıdır. Ancak dadın toprağa mensuptu, dadın bu kuruluğa tapardı.
  • مادر تو بط آن دریا بده‏ست ** دایه‏ات خاکی بد و خشکی پرست‏

  • Gönlündeki denize olan meyil yok mu... O tabiat, sana anandan mirastır.
  • میل دریا که دل تو اندر است ** آن طبیعت جانت را از مادر است‏

  • Fakat kuruluğa olan meylin de dadından geçme. Bırak dadıyı, onun reyi kötü, isabetsiz!
  • میل خشکی مر ترا زین دایه است ** دایه را بگذار کاو بد رایه است‏

  • Dadıyı karada bırak, yürü, kazlar gibi mana denizine koş, dal denize! 3770
  • دایه را بگذار در خشک و بران ** اندر آن در بحر معنی چون بطان‏

  • Anan seni sudan korkutursa sakın sen korkma, hemen denize koş!
  • گر ترا مادر بترساند ز آب ** تو مترس و سوی دریا ران شتاب‏

  • Sen kazsın, karada da yaşarsın, denizde de. Kümes hayvanları gibi kokuşuk kümesli bir hayvan değilsin ya.
  • تو بطی بر خشک و بر تر زنده‏ای ** نی چو مرغ خانه خانه کنده‏ای‏

  • Sen “Kerremnâ” hükmünce bir padişahsın ki hem karaya ayak atabilirsin, hem denize!
  • تو ز کرمنا بنی آدم شهی ** هم به خشکی هم به دریا پا نهی‏