English    Türkçe    فارسی   

2
677-726

  • Bu sözleri kerpice, taşa kadar her şey işitti. “ Bu kaltaban müflistir, müflis” diye bağırıp durdular.” dedi.
  • تا کلوخ و سنگ بشنید این بیان ** مفلس است و مفلس است این قلتبان‏

  • Bu sözü akşama kadar söylediler de devecinin kulağı tamahla dolu olduğundan duymadı.
  • تا به شب گفتند و در صاحب شتر ** بر نزد کاو از طمع پر بود پر

  • Kulakta, gözde Allah mührü var; işitmiyor, duymuyor. Yoksa hicaplarda nice suretler var, sesler var!
  • هست بر سمع و بصر مهر خدا ** در حجب بس صورت است و بس صدا

  • Allah güzellikten, kemalden, cilveden hangisini isterse göze onu gösterir; 680
  • آن چه او خواهد رساند آن به چشم ** از جمال و از کمال و از کرشم‏

  • Güzel sesten, müjdelerden, coşkun ve neşeli sözlerden hangisini dilerse kulağa onu duyurur.
  • و انچه او خواهد رساند آن به گوش ** از سماع و از بشارت وز خروش‏

  • Sen şimdi, ondan gaflettesin ama ihtiyaç vaktinde Allah onu izhar eder.
  • کون پر چاره ست و هیچت چاره نی ** تا که نگشاید خدایت روزنی‏

  • Peygamber “Kadri yüce Allah, her derde bir derman yarattı” demiştir.
  • گر چه تو هستی کنون غافل از آن ** وقت حاجت حق کند آن را عیان‏

  • Fakat sen, onun fermanı olmadıkça o dermandan derdine yarayacak bir renk göremez, bir koku duyamazsın.
  • گفت پیغمبر که یزدان مجید ** از پی هر درد درمان آفرید

  • Ey çarelere başvuran, ölünün gözü nasıl cana bakarsa sen de gözünü Lâmekân âlemine çevir, aklını başına al. 685
  • لیک ز آن درمان نبینی رنگ و بو ** بهر درد خویش بی‏فرمان او

  • Varlık âlemi çarelerle doludur da Allah, bir yere perde çıkmadıkça yine çare yok!
  • چشم را ای چاره جو در لامکان ** هین بنه چون چشم کشته سوی جان‏

  • Bu cihan, cihetsiz Lâmekân âleminden meydana gelmiş, bu cihana Lâmekân âleminden bir mekân verilmiştir.
  • این جهان از بی‏جهت پیدا شده ست ** که ز بی‏جایی جهان را جا شده ست‏

  • Allah’ı candan gönülden istiyorsan varlıktan yokluğa dön.
  • باز گرد از هست سوی نیستی ** طالب ربی و ربانیستی‏

  • Bu yokluk, gelir yeridir; ondan kaçınma. Bu varlık da çok olsun az olsun, gider yeridir!
  • جای دخل است این عدم از وی مرم ** جای خرج است این وجود بیش و کم‏

  • Allah sanatının tezgâh evi, mademki yokluktur... O halde tezgâh evinin dışında ne varsa değersizdir. 690
  • کارگاه صنع حق چون نیستی است ** پس برون کارگه بی‏قیمتی است‏

  • Ey hilim sahibi Allah; bize, duyanın insafa gelip kabul edeceği ince sözler hatırlat.
  • یاد ده ما را سخنهای دقیق ** که ترا رحم آورد آن ای رفیق‏

  • Dua da senden, icabet de. Emniyet de senden korku da.
  • هم دعا از تو اجابت هم ز تو ** ایمنی از تو مهابت هم ز تو

  • Yanlış söylediysek düzelt. Ey söz sultanı, düzeltme de senden.
  • گر خطا گفتیم اصلاحش تو کن ** مصلحی تو ای تو سلطان سخن‏

  • Öyle bir kimyan var ki onu değiştirebilir, kan ırmağıysa Nil haline getirirsin.
  • کیمیا داری که تبدیلش کنی ** گر چه جوی خون بود نیلش کنی‏

  • Bu çeşit tebdil edişler, senin işin, bu türlü iksirler senin sırlarındır. 695
  • این چنین میناگریها کار تست ** این چنین اکسیرها اسرار تست‏

  • Suyu toprağı birbirine kattın; sudan topraktan âdem teninin suretini düzdün.
  • آب را و خاک را بر هم زدی ** ز آب و گل نقش تن آدم زدی‏

  • Sonra onu karıya, dayıya, amcaya, binlerce düşünceye, neşeye ve gama kattın.
  • نسبتش دادی و جفت و خال و عم ** با هزار اندیشه و شادی و غم‏

  • Daha sonra da bazılarına hürlük verdin; bu gamdan, bu neşeden kurtardın:
  • باز بعضی را رهایی داده‏ای ** زین غم و شادی جدایی داده‏ای‏

  • Kendisinden, soyundan hâlâs etti, her güzeli, gözüne çirkin gösterdin.
  • برده‏ای از خویش و پیوند و سرشت ** کرده‏ای در چشم او هر خوب زشت‏

  • Böyle adam, his âlemine mensup ne varsa reddeder, görünmeyene dayanır. 700
  • هر چه محسوس است او رد می‏کند ** و انچه ناپیداست مسند می‏کند

  • Aşkı meydandadır da maşuku gizli. Zahiri sevgili de, cihanda o gizli maşukun bir imtihanından ibaret.
  • عشق او پیدا و معشوقش نهان ** یار بیرون فتنه‏ی او در جهان‏

  • Bunu bırak, surette olan aşklar mutlaka surete ve güzel kadına değildir.
  • این رها کن عشقهای صورتی ** نیست بر صورت نه بر روی ستی‏

  • İster bu cihanın aşkı olsun ister o cihanın aşkı. Hakikî maşukta suret yoktur.
  • آن چه معشوق است صورت نیست آن ** خواه عشق این جهان خواه آن جهان‏

  • Hakikaten surete âşıksan sevgili ölünce onu niye terk ediyorsun?
  • آن چه بر صورت تو عاشق گشته‏ای ** چون برون شد جان چرایش هشته‏ای‏

  • Sureti yine yerinde, bu terk ediş neden? Âşık, iyice ara, maşukun kim? 705
  • صورتش بر جاست این سیری ز چیست ** عاشقا واجو که معشوق تو کیست‏

  • Sevgili, hisle idrak edilseydi her hisle idrak edilene âşık olurdum.
  • آن چه محسوس است اگر معشوقه است ** عاشق استی هر که او را حس هست‏

  • Vefa, aşkı artıyorsa, suret nasıl olur da vefayı değiştirir?
  • چون وفا آن عشق افزون می‏کند ** کی وفا صورت دگرگون می‏کند

  • Güneşin ziyası duvara vurdu, duvar kendinden olmayan bir parlaklık, bir ziya elde etti.
  • پرتو خورشید بر دیوار تافت ** تابش عاریتی دیوار یافت‏

  • Ey temiz ve saf kişi neden bir kerpice gönül veriyorsun? Ebedi olan bir aslı iste.
  • بر کلوخی دل چه بندی ای سلیم ** واطلب اصلی که تابد او مقیم‏

  • Ey kendi aklına âşık olan ve kendisine surette tapanlardan üstün gören! 710
  • ای که تو هم عاشقی بر عقل خویش ** خویش بر صورت پرستان دیده بیش‏

  • Hissine hâkim olan, akıl ziyasıdır. Bunu, bakırının üstündeki altın bil.
  • پرتو عقل است آن بر حس تو ** عاریت میدان ذهب بر مس تو

  • İnsanlardaki güzellik, altın yaldızdır. Öyle olmasaydı nasıl olurdu da sevgilin kart bir eşek haline gelirdi?
  • چون زر اندود است خوبی در بشر ** ور نه چون شد شاهد تو پیر خر

  • Melek gibiyken Şeytana döndü ya. Elbette çünkü o güzellik ona ariyetti.
  • چون فرشته بود همچون دیو شد ** کان ملاحت اندر او عاریه بد

  • O güzelliği yavaş ,yavaş alıyor, taze fidan gitgide kuruyor. ,
  • اندک اندک می‏ستانند آن جمال ** اندک اندک خشک می‏گردد نهال‏

  • Var, “Yaşattıkça kuvvetlerini azaltır” ayetini oku da gönül iste, kemiğe gönül verme. 715
  • رو نعمره ننکسه بخوان ** دل طلب کن دل منه بر استخوان‏

  • Çünkü o gönül güzelliği, baki güzelliktir. O güzellik devleti, Abıhayata sâkidir.
  • کان جمال دل جمال باقی است ** دولتش از آب حیوان ساقی است‏

  • Esasen abıhayat da kendisidir, saki de kendisi, sarhoş da. Tılsımın bozuldu mu üçü birleşir.
  • خود هم او آب است و هم ساقی و مست ** هر سه یک شد چون طلسم تو شکست‏

  • Fakat bu birliği kıyas yoluyla bilemezsin. Kulluk et ey kendini bilmez, saçma sapan söylenme.
  • آن یکی را تو ندانی از قیاس ** بندگی کن ژاژ کم خا ناشناس‏

  • Senin mana sandığın surettir, eğretidir. Sen kendince övünüp seviniyorsun!
  • معنی تو صورت است و عاریت ** بر مناسب شادی و بر قافیت‏

  • Mana odur ki seni senden alır; suretten müstağni kalır. 720
  • معنی آن باشد که بستاند ترا ** بی‏نیاز از نقش گرداند ترا

  • Seni kör ve sağır eden, insanı, surete bir kat daha âşık eyleyen, mana olamaz.
  • معنی آن نبود که کور و کر کند ** مرد را بر نقش عاشق‏تر کند

  • Köre nasip olan, ancak gam arttıran hayallerdir. Gözün nasibi bu fâni hayallerden ibarettir.
  • کور را قسمت خیال غم فزاست ** بهره‏ی چشم این خیالات فناست‏

  • Körler, Kuran’ın harflerini ezberlemişlerdir. Eşeği görmezler de semeri dövüp dururlar!
  • حرف قرآن را ضریران معدن‏اند ** خر نبینند و به پالان بر زنند

  • Gözün açıksa kaçan eşeği gör; ey puta tapan, niceye dek semercilik?
  • چون تو بینایی پی خر رو که جست ** چند پالان دوزی ای پالان پرست‏

  • Eşeğin oldukça semer de mutlaka bulunur. Canın oldukça ekmeğin mutlaka az çok gelir. 725
  • خر چو هست آید یقین پالان ترا ** کم نگردد نان چو باشد جان ترا

  • Eşeğin sırtı hem dükkândır, hem mal, hem mal kazanılacak yer. Kalbinin incisi, yüzlerce kalbe sermayedir.
  • پشت خر دکان و مال و مکسب است ** در قلبت مایه‏ی صد قالب است‏