English    Türkçe    فارسی   

2
886-935

  • Kendi yüzünü, gözünün önünde apaçık bir surette gören nur, bildiğimiz nur değildir”.
  • نور حسی نبود آن نوری که او ** روی خود محسوس بیند پیش رو

  • Padişah “Şimdi o senin ayıplarını söylediğin gibi sen de onun ayıplarını söyle
  • گفت اکنون عیبهای او بگو ** آن چنان که گفت او از عیب تو

  • Ki, benim dostum olduğunu, memleketimde emin bir vekilim bulunduğunu ve beni sevdiğini bileyim” dedi.
  • تا بدانم که تو غم خوار منی ** کدخدای ملکت و کار منی‏

  • Köle dedi ki; “Padişahım, o benim iyi bir kapı yoldaşımsa da kusurlarını söyleyeyim:
  • گفت ای شه من بگویم عیبهاش ** گر چه هست او مر مرا خوش خواجه‏تاش‏

  • Kusuru; sevgi, vefa, insanlık, doğruluk, zekâ ve dostluktur. 890
  • عیب او مهر و وفا و مردمی ** عیب او صدق و ذکا و هم دمی‏

  • En ehemmiyetsiz kusuru cömertlik, düşkünlere yardım etmektir. Ama nasıl cömertlik? Canını da verir.
  • کمترین عیبش جوانمردی و داد ** آن جوانمردی که جان را هم بداد

  • Allah bu can bağışlamaya karşılık yüz binlerce can ihsan eder. Bunu görmeyen kişi nasıl cömert olabilir?
  • صد هزاران جان خدا کرده پدید ** چه جوانمردی بود کان را ندید

  • Eğer görseydin nasıl olur da can vermeden çekinir, bir can için bu kadar tasalanırdın?
  • ور بدیدی کی به جان بخلش بدی ** بهر یک جان کی چنین غمگین شدی‏

  • Su kenarındayken suyu sakınan, esirgeyen, ancak ırmağı görmeyendir.
  • بر لب جو بخل آب آن را بود ** کاو ز جوی آب نابینا بود

  • Peygamber “Kıyamet gününde verilecek karşılığı yakînen bilen, 895
  • گفت پیغمبر که هر که از یقین ** داند او پاداش خود در یوم دین‏

  • Bire on karşılık verileceğini anlayan kişinin cömertliği artıp durur, bu çeşit adam, türlü, türlü cömertlikler icat eder.” dedi.
  • که یکی را ده عوض می‏آیدش ** هر زمان جودی دگرگون زایدش‏

  • Cömertlik, bütün karşılıkları görmedir. Şu halde karşılığı görüş, korkunun zıddıdır.
  • جود جمله از عوضها دیدن است ** پس عوض دیدن ضد ترسیدن است‏

  • Nekeslik de karşılıkları görmemektir. İnciyi görmek, denize dalan dalgıcı sevindirir.
  • بخل نادیدن بود اعواض را ** شاد دارد دید در خواض را

  • Eğer cömertliğe karşılık verilecek olan şeyleri herkes görseydi dünyada kimse nekes olamazdı. Çünkü hiçbir kimse karşılıksız bir şey bağışlamaz.
  • پس به عالم هیچ کس نبود بخیل ** ز انکه کس چیزی نبازد بی‏بدیل‏

  • Şu halde cömertlik gözden gelir, elden değil. İşe yarayan görüştür, gözü açıktan başkası kurtulamaz. 900
  • پس سخا از چشم آمد نه ز دست ** دید دارد کار جز بینا نرست‏

  • Arkadaşımın bir kusuru da kendisini görmemesidir. O, kendisinde kusur arar durur.
  • عیب دیگر این که خود بین نیست او ** هست او در هستی خود عیب جو

  • Kendi ayıbını söyler, kendi ayıbını arar. Herkesi iyi bilir, herkesle dosttur da kendisiyle dost değildir.”
  • عیب گوی و عیب جوی خود بده ست ** با همه نیکو و با خود بد بده ست‏

  • Padişah “ Arkadaşını övmede ileri gitme. Onu överken kendini övmeye kalkışma.
  • گفت شه جلدی مکن در مدح یار ** مدح خود در ضمن مدح او میار

  • Çünkü onu imtihana çekersem ilerde utanırsın” dedi.
  • ز انکه من در امتحان آرم و را ** شرمساری آیدت در ما ورا

  • Kölenin, iyi zannı yüzünden arkadaşının doğruluğuna ve vefakârlığına yemin etmesi
  • قسم غلام در صدق و وفای یار خود از طهارت ظن خود

  • Köle dedi ki; “ Hüküm ve kudret sahibi, bağışlayan ve acıyan Ulu Allah’a ant olsun… 905
  • گفت نه و الله و بالله العظیم ** مالک الملک و به رحمان و رحیم‏

  • Peygamberleri, ihtiyacı olduğundan değil de fazlından, kereminden gönderen,
  • آن خدایی که فرستاد انبیا ** نه به حاجت بل به فضل و کبریا

  • Aşağılık topraktan, yüce padişahlar yaratan.
  • آن خداوندی که از خاک ذلیل ** آفرید او شهسواران جلیل‏

  • Onları topraktan yaratılmış mahlûkatın tabiatlarından arıtan, gök ehlinin derecelerinden üstün kılan,
  • پاکشان کرد از مزاج خاکیان ** بگذرانید از تک افلاکیان‏

  • Ateşten saf bir nur yaratıp onunla bütün nurları parlatan,
  • بر گرفت از نار و نور صاف ساخت ** وانگه او بر جمله‏ی انوار تاخت‏

  • Nurlara doğan, nurları aydınlatan nuru yaratan, Âdem peygamberin feyiz alıp marifete eriştiği aydın ziyayı meydana getiren, 910
  • آن سنا برقی که بر ارواح تافت ** تا که آدم معرفت ز آن نور یافت‏

  • Âdem’den bitip Şîs’in devşirdiği nuru, Âdem’in görüp Şîs’i yerine halife ettiği nuru.
  • آن کز آدم رست و دست شیث چید ** پس خلیفه‏ش کرد آدم کان بدید

  • Nuh’un feyiz aldığı, can denizi havasında inciler yağdırdığı nuru halk edene ant olsun.
  • نوح از آن گوهر که برخوردار بود ** در هوای بحر جان دربار بود

  • İbrahim’in canı o nurlardan nurlandı da pervasızca ateş şulelerine koştu, ateşe atıldı.
  • جان ابراهیم از آن انوار زفت ** بی‏حذر در شعله‏های نار رفت‏

  • İsmail, onun ırmağına düştü de o yüzden parlak bıçağın önüne baş koydu, boyun verdi.
  • چون که اسماعیل در جویش فتاد ** پیش دشنه‏ی آب دارش سر نهاد

  • Davut’un canı onun şulelerinden hararetlendi de ondan dolayı elinde demir yumuşadı, eridi. 915
  • جان داود از شعاعش گرم شد ** آهن اندر دست بافش نرم شد

  • Süleyman, onun vuslatından süt emdi de cinler periler onun için fermanına tabi oldular.
  • چون سلیمان بد وصالش را رضیع ** دیو گشتش بنده فرمان و مطیع‏

  • Yakup, onun kaza ve kaderine teslim oldu da ondan oğlunun kokusuyla gözü açıldı, aydınlandı.
  • در قضا یعقوب چون بنهاد سر ** چشم روشن کرد از بوی پسر

  • Ay yüzlü Yusuf, o güneşi gördü de rüya tabirinde o kadar uyanık hale geldi.
  • یوسف مه رو چو دید آن آفتاب ** شد چنان بیدار در تعبیر خواب‏

  • Asâ, Musa’nın ellinden su içti de o yüzden Firavun’un saltanatını bir lokma etti.
  • چون عصا از دست موسی آب خورد ** ملکت فرعون را یک لقمه کرد

  • Meryem oğlu Îsa, merdivenini buldu da dördüncü kat göğün üstüne çıktı. 920
  • نردبانش عیسی مریم چو یافت ** بر فراز گنبد چارم شتافت‏

  • Muhammed, o mülkü, o nimeti buldu da hemencecik ayı ikiye böldü.
  • چون محمد یافت آن ملک و نعیم ** قرص مه را کرد او در دم دو نیم‏

  • Ebubekir, tevfika mazhar oldu da öyle bir padişahın müsahibi oldu, öyle bir padişahı candan tasdik etti.
  • چون ابو بکر آیت توفیق شد ** با چنان شه صاحب و صدیق شد

  • Ömer, o mâşuka âşık oldu da gönül gibi, hakkı bâtılı ayırt etti.
  • چون عمر شیدای آن معشوق شد ** حق و باطل را چو دل فاروق شد

  • Osman, o apaçık görüşün ta kendisi oldu da feyizli bir nura nail olup Zinnûreyn oldu.
  • چون که عثمان آن عیان را عین گشت ** نور فایض بود و ذی النورین گشت‏

  • Mürteza, onun yüzünden inciler saçtı da can vadisinde Allah aslanı kesildi. 925
  • چون ز رویش مرتضی شد در فشان ** گشت او شیر خدا درمرج جان‏

  • Cüneyt, onun askerinden yardıma nail olunca eriştiği mertebeler sayıdan üstün oldu.
  • چون جنید از جند او دید آن مدد ** خود مقاماتش فزون شد از عدد

  • Bayezid, onun ihsanına yol bulunca Allahtan “ Kutbül Ârifin” adını duydu.
  • بایزید اندر مزیدش راه دید ** نام قطب العارفین از حق شنید

  • Kerhî, onun harimine bekçi olunca aşk halifesi oldu, nefesleri Allah nefesi haline geldi.
  • چون که کرخی کرخ او را شد حرص ** شد خلیفه‏ی عشق و ربانی نفس‏

  • Edhemoğlu, atını sevinçle o tarafa koşturunca âdil sultanların sultanı oldu.
  • پور ادهم مرکب آن سو راند شاد ** گشت او سلطان سلطانان داد

  • Şakik, o ulu yolun meşakkati yüzünden güneş gibi aydınlatıcı bir reye, her şeyi gören bir göze erişti. 930
  • و آن شقیق از شق آن راه شگرف ** گشت او خورشید رای و تیز طرف‏

  • Daha nice yüz bin gizli Padişahlar var ki o nur âleminde yüceliğe sahiptirler, makamları vardır.
  • صد هزاران پادشاهان نهان ** سر فرازانند ز آن سوی جهان‏

  • Allah, her yoksul, onların adlarını anmasın diye gayretinden adlarını gizledi.
  • نامشان از رشک حق پنهان بماند ** هر گدایی نامشان را بر نخواند

  • O nura ve denizde balıklar gibi yaşayan nuranilere ant olsun…
  • حق آن نور و حق نورانیان ** کاندر آن بحرند همچون ماهیان‏

  • O nura ve o denizi, denizin canı desem de lâyık değil. O âleme yeni bir ad aramaktayım.
  • بحر جان و جان بحر ار گویمش ** نیست لایق نام نو می‏جویمش‏

  • O Allah’a ant olsun ki bu da ondandır, o da ondan. İçler, hakikatler, ona nispetle kabuktur, zahirdir. 935
  • حق آن آنی که این و آن از اوست ** مغزها نسبت بدو باشد چو پوست‏