- Köylü, şehre geldikçe şehirlinin mahallesine çadır kurar, evine kurulup otururdu.
- روستایی چون سوی شهر آمدی ** خرگه اندر کوی آن شهری زدی
- İki ay, üç ay ona konuk olur, dükkânına geçer oturur, sofrasına çökerdi.
- دو مه و سه ماه مهمانش بدی ** بر دکان او و بر خوانش بدی
- Şehirli, köylünün ne ihtiyacı varsa bedavaya yerine getirir, düzer koşardı.
- هر حوایج را که بودش آن زمان ** راست کردی مرد شهری رایگان
- Köylü bir gün yüzünü şehirliye döndü de dedi ki: “A efendim, sen hiç köye gelmez, hiç seyre seyrana çıkmaz mısın? 240
- رو به شهری کرد و گفت ای خواجه تو ** هیچ می‌نایی سوی ده فرجه‌جو
- Allah aşkına olsun bütün oğullarını getir. Şimdi tam gül mevsimi, ilkbahar.
- الله الله جمله فرزندان بیار ** کین زمان گلشنست و نوبهار
- Yahut da yazın meyve zamanı gel de hizmetine kemer kuşanayım.
- یا بتابستان بیا وقت ثمر ** تا ببندم خدمتت را من کمر
- Soyunu sopunu, çoluk çocuğunu, akrabalarını getir, köyümüzde üç, dört ay kal.
- خیل و فرزندان و قومت را بیار ** در ده ما باش سه ماه و چهار
- Bahar çağında köy pek hoş olur, çayırlık, çimenlik, gönle ferah veren gönül çeken lâlelik kesilir”
- که بهاران خطه‌ی ده خوش بود ** کشت‌زار و لاله‌ی دلکش بود
- Şehirli, başından savmak için ona vaatte bulundu, vaadinin üstünden de sekiz yıl geçti. 245
- وعده دادی شهری او را دفع حال ** تا بر آمد بعد وعده هشت سال
- Köylü, her yıl “Ne vakit geleceksin. Kış gelip çattı” der,
- او بهر سالی همی‌گفتی که کی ** عزم خواهی کرد کامد ماه دی
- O da “Bu yıl filan yerden konuk geldi.
- او بهانه ساختی کامسال‌مان ** از فلان خطه بیامد میهمان
- Müsaade edin de gelecek yıl, işten, güçten kurtulursam gelirim” der,
- سال دیگر گر توانم وا رهید ** از مهمات آن طرف خواهم دوید
- Köylü “ Ailem, ey kerem sahibi, çoluğunu, çocuğunu bekleyip duruyor” diye karşılık verirdi.
- گفت هستند آن عیالم منتظر ** بهر فرزندان تو ای اهل بر
- Her yıl leylek gelince köylü de gelir, şehirlinin evine konardı. 250
- باز هر سالی چو لکلک آمدی ** تا مقیم قبه‌ی شهری شدی
- Şehirli, her yıl altınından, malından köylüye harceder, onun üstüne kanat gererdi.
- خواجه هر سالی ز زر و مال خویش ** خرج او کردی گشادی بال خویش
- Nihayet son defa o yiğit köylü, tam üç ay şehirliye misafir oldu, o da, ona sabah akşam sofra yaydı, yedirdi, içirdi.
- آخرین کرت سه ماه آن پهلوان ** خوان نهادش بامدادان و شبان
- Köylü, utanıp yine “Efendim, kaç keredir vadettin, beni kaç kere beni kaç keredir aldattın bu, niceyedir?” dedi.
- از خجالت باز گفت او خواجه را ** چند وعده چند بفریبی مرا
- Şehirli dedi ki: “Canım da, bedenim de buluşmayı isteyip duruyor ama her hareket, onun takdiriyle.
- گفت خواجه جسم و جانم وصل‌جوست ** لیک هر تحویل اندر حکم هوست
- İnsan yelkenli gemiye benzer. Rüzgârı estiren bakalım onu ne yana sürecek?” 255
- آدمی چون کشتی است و بادبان ** تا کی آرد باد را آن بادران
- Köylü, yine şehirliye antlar vererek “ Ey kerem sahibi, çoluğunu çocuğunu al, gel de ikramı gör” deyip.
- باز سوگندان بدادش کای کریم ** گیر فرزندان بیا بنگر نعیم
- Elini tuttu. Üç kere ant verdi, “Allah için olsun gayret et, tez gel” dedi.
- دست او بگرفت سه کرت بعهد ** کالله الله زو بیا بنمای جهد
- Bunun üstüne on yıl geçti. Her yıl böyle lâflar eder, tatlı tatlı vaatlerde bulunurdu.
- بعد ده سال و بهر سالی چنین ** لابه‌ها و وعده‌های شکرین
- Şehirlinin çocukları “Baba ay da sefer eder, bulut da gölge de.
- کودکان خواجه گفتند ای پدر ** ماه و ابر و سایه هم دارد سفر
- Köylü bunca hakkın geçti. Onun için nice zahmetler çektin. 260
- حقها بر وی تو ثابت کرده‌ای ** رنجها در کار او بس برده‌ای
- O da, sen ona konuk olasın da hiç olmazsa bu hakların bir kısmını olsun ödemek ister.
- او همی‌خواهد که بعضی حق آن ** وا گزارد چون شوی تو میهمان
- Bize, onu kandırın, köye getirin diye gizlice birçok ricalarda bulundu” dediler.
- بس وصیت کرد ما را او نهان ** که کشیدش سوی ده لابه‌کنان
- Şehirli dedi ki: “Yavrucuğum, doğru ama iyilik ettiğin kişinin şerrinden sakın demişler.
- گفت حقست این ولی ای سیبویه ** اتق من شر من احسنت الیه
- Dostluk, son demdedir. Korkarım ki bir şey olur da tohum bozulur”
- دوستی تخم دم آخر بود ** ترسم از وحشت که آن فاسد شود
- Sohbet vardır, keskin bir kılıca benzer, bostanı, ekini kış gibi kesip biçer. 265
- صحبتی باشد چو شمشیر قطوع ** همچو دی در بوستان و در زروع
- Sohbet vardır, ilkbahar gibidir. Her tarafı yapar, sayısız meyveler verir.
- صحبتی باشد چو فصل نوبهار ** زو عمارتها و دخل بی‌شمار
- İhtiyat ve tedbir ona derler ki kötü zannı gideresin, kaçıp kötülüklerden kurtulasın.
- حزم آن باشد که ظن بد بری ** تا گریزی و شوی از بد بری
- Peygamber, “Tedbir sui zandır” dedi. A boşboğaz, her adımı bir tuzak bil.
- حزم س الظن گفتست آن رسول ** هر قدم را دام می‌دان ای فضول
- Sahranın yüzü dümdüz ve geniştir ama her adımda bir tuzak var, küstahça koşmayı bırak.
- روی صحرا هست هموار و فراخ ** هر قدم دامیست کم ران اوستاخ
- Dağ keçisi “Nerde tuzak?” diye koşar, fakat yürüdü mü tuzağa düşer, boğazından yakalanır. 270
- آن بز کوهی دود که دام کو ** چون بتازد دامش افتد در گلو
- Nerde tuzak diyordun ya, işte buracıkta, bak da gör. Ovayı gördün ama tuzağı görmedin.
- آنک می‌گفتی که کو اینک ببین ** دشت می‌دیدی نمی‌دیدی کمین
- A şaşkın, çayırlıkta tuzak, pusu ve avcı olmadıkça kuyruk mu olur?
- بی کمین و دام و صیاد ای عیار ** دنبه کی باشد میان کشت‌زار
- Bu yere küstahça gelenlerin kemiklerini, kellelerini gör!
- آنک گستاخ آمدند اندر زمین ** استخوان و کله‌هاشان را ببین
- Ey seçilmiş kişi, mezarlığa var da onların kemiklerine başlarından geçenleri sor!
- چون به گورستان روی ای مرتضا ** استخوانشان را بپرس از ما مضی
- O kör sarhoşlara bak da aldanış kuyusuna baş aşağı nasıl düştüler, açıkça gör! 275
- تا بظاهر بینی آن مستان کور ** چون فرو رفتند در چاه غرور
- Gözün varsa körcesine gelme, gözün yoksa eline bir sopa al.
- چشم اگر داری تو کورانه میا ** ور نداری چشم دست آور عصا
- Tedbir ve ihtiyat sopan yoksa bir gözlüyü kılavuz edin.
- آن عصای حزم و استدلال را ** چون نداری دید می‌کن پیشوا
- Tedbir ve ihtiyat sopan yoksa kılavuzsuz her yolun başında durma.
- ور عصای حزم و استدلال نیست ** بی عصاکش بر سر هر ره مه‌ایست
- Körün adım atması gibi ihtiyatla adım at da ayağın kuyudan da kurtulsun, köpekten de.
- گام زان سان نه که نابینا نهد ** تا که پا از چاه و از سگ وا رهد
- Kör, bir kazaya uğramayayım diye titreye, titreye korkar ve ihtiyatlı adım atar. 280
- لرز لرزان و بترس و احتیاط ** می‌نهد پا تا نیفتد در خباط
- Ey dumandan kaçıp ateşe düşen… Lokma ararken yılana lokma olan,
- ای ز دودی جسته در ناری شده ** لقمه جسته لقمه‌ی ماری شده
- Seba’lılar ve nimetten azmaları
- قصه‌ی اهل سبا و طاغی کردن نعمت ایشان را و در رسیدن شومی طغیان و کفران در ایشان و بیان فضیلت شکر و وفا
- Seba halkının macerasını okumadın mı? Belki de okudun... Okudun ama sesten başka bir şey duymadın.
- تو نخواندی قصه‌ی اهل سبا ** یا بخواندی و ندیدی جز صدا
- O dağ, sesi anlamaz ki... Dağın aklı manaya gidemez ki.
- از صدا آن کوه خود آگاه نیست ** سوی معنی هوش که را راه نیست
- Dağ, akılsız, kulaksız ses verir durur. Fakat sen sustun mu o da susar.
- او همی بانگی کند بی گوش و هوش ** چون خمش کردی تو او هم شد خموش
- Allah Seba’lılara pek büyük bir genişlik ve rahatlık verdi, yüz binlerce köşk, hayvan ve bağ ihsan etti. 285
- داد حق اهل سبا را بس فراغ ** صد هزاران قصر و ایوانها و باغ
- O kötü yaradılışlı adamlar buna şükretmediler. Vefada köpekten de aşağı oldular.
- شکر آن نگزاردند آن بد رگان ** در وفا بودند کمتر از سگان