English    Türkçe    فارسی   

3
4090-4139

  • Kuşlar, o küçücük defin sesini duyup tarladan kaçarlar, ekinler de zararlı kuşlardan kurtulurdu. 4090
  • تا رمیدی مرغ زان طبلک ز کشت ** کشت از مرغان بد بی خوف گشت

  • Kerem sahibi Sultan Mahmud’un yolu, o taraflara düştü, koca otağı o civara kuruldu.
  • چونک سلطان شاه محمود کریم ** برگذر زد آن طرف خیمه‌ی عظیم

  • Gökteki yıldızlar kadar çok, talihleri aydın, saflar yaran, ülkeler alan ordusuyla oraya kondu.
  • با سپاهی همچو استاره‌ی اثیر ** انبه و پیروز و صفدر ملک‌گیر

  • Bir de horoz gibi önde giden esrik bir deve vardı ki nöbet davulunu sırtına yüklemişlerdi.
  • اشتری بد کو بدی حمال کوس ** بختیی بد پیش‌رو همچون خروس

  • Nöbet, gidişte de onun sırtında vurulurdu, gelişe de.
  • بانگ کوس و طبل بر وی روز و شب ** می‌زدی اندر رجوع و در طلب

  • O deve, tarlaya giriverdi. Çocuk, ekinleri korumak için o küçücük defi çalmaya başladı. 4095
  • اندر آن مزرع در آمد آن شتر ** کودک آن طبلک بزد در حفظ بر

  • Bir akıllı kişi, çocuğa dedi ki: “Def çalıp durma. O esrik deve, zaten davul taşıyan deve… o sese alışmış.
  • عاقلی گفتش مزن طبلک که او ** پخته‌ی طبلست با آنشست خو

  • A çocuk senin bu defceğizin ona vız gelir. O, bu defin yirmisi kadar olan koskocaman nöbet davulunu taşıyor!
  • پیش او چه بود تبوراک تو طفل ** که کشد او طبل سلطان بیست کفل

  • Ben de Lâ kılıcıyla kurban olmuş bir âşığım. Canım, belâ davulunun nöbet vurulduğu yer!
  • عاشقم من کشته‌ی قربان لا ** جان من نوبتگه طبل بلا

  • Sizin bu tehditleriniz yok mu? Bu gözlerin gördüğü şeylere karşı ancak bir defceğizin gümbürtüsünden ibaret!
  • خود تبوراکست این تهدیدها ** پیش آنچ دیده است این دیدها

  • Erler, ben, hayallere kapılıp bu yolda duracaklardan değilim. 4100
  • ای حریفان من از آنها نیستم ** کز خیالاتی درین ره بیستم

  • Ben, İsmail Peygambere mensup olanlardanım, öldürülmeden çekinmem yok… Hatta İsmail gibi başından geçmiş bir adamım ben!
  • من چو اسماعیلیانم بی‌حذر ** بل چو اسمعیل آزادم ز سر

  • Gösterişlerden de geçmişim, riyadan da “Söyle geliniz” emri canıma gel demiştir.
  • فارغم از طمطراق و از ریا ** قل تعالوا گفت جانم را بیا

  • Peygamber dedi ki: İhsan edilen şeye verilecek karşılığı iyice bilen bu dünyada ihsanda bulunur.
  • گفت پیغامبر که جاد فی السلف ** بالعطیه من تیقن بالخلف

  • Verilen şeye verilecek yüzlerce karşılığı gören derhal cömertliğe ihsana başlar.
  • هر که بیند مر عطا را صد عوض ** زود دربازد عطا را زین غرض

  • Herkes, kâr elde etmek için malını vermek üzere pazara, çarşıya bağlanmıştır. 4105
  • جمله در بازار از آن گشتند بند ** تا چو سود افتاد مال خود دهند

  • Dağarcıktaki altın sahibi bir kâr elde etsin de onu yoksullara versin diye ısrarla oturmuş beklemektedir.
  • زر در انبانها نشسته منتظر ** تا که سود آید ببذل آید مصر

  • Satıcı, elindeki kumaşın fazla para ettiğini gördü mü ona olan aşkı soğuyuverir.
  • چون ببیند کاله‌ای در ربح بیش ** سرد گردد عشقش از کالای خویش

  • Kumaşların fazla bir kâr getirdiğini görmez de o yüzden onlara ısınır, onları elden çıkarmaz.
  • گرم زان ماندست با آن کو ندید ** کاله‌های خویش را ربح و مزید

  • Bilgi, hüner ve sanatlarda böyledir. Bunlara sahip olanlar, bunlardan daha şerefli, daha üstün bir şey görmezler de o yüzden ehemmiyet verirler.
  • همچنین علم و هنرها و حرف ** چون بدید افزون از آنها در شرف

  • İnsan için candan iyi bir şey yoksa can azizdir. Fakat candan iyi bir şeye sahip oldu mu, canın adı hor, hakir olur gider. 4110
  • تا به از جان نیست جان باشد عزیز ** چون به آمد نام جان شد چیز لیز

  • Çocuğun canı, çocuk kaldıkça, büyümedikçe oyun için yapılan bebeciktir.
  • لعبت مرده بود جان طفل را ** تا نگشت او در بزرگی طفل‌زا

  • Bu düşünceler bu hayallenmeler de bebeciklerdir. Sen çocuk kaldıkça onlara ihtiyacın vardır.
  • این تصور وین تخیل لعبتست ** تا تو طفلی پس بدانت حاجتست

  • Fakat çocuk, çocukluktan kurtuldu da kemale erişti mi, adam oldu mu artık duygulardan da vazgeçer, düşüncelerden de, hayallerden de!
  • چون ز طفلی رست جان شد در وصال ** فارغ از حس است و تصویر و خیال

  • Mahrem yok ki açıkça söyleyeyim… Sükût ettim; Allah hakikate uygun olanı daha iyi bilir.
  • نیست محرم تا بگویم بی‌نفاق ** تن زدم والله اعلم بالوفاق

  • Malla beden, hemencecik eriyip giden kardır. Fakat satılığa çıkarılınca onların alıcısı Allah’tır. 4115
  • مال و تن برف‌اند ریزان فنا ** حق خریدارش که الله اشتری

  • Bu kar, sana neden paradan daha iyi geliyor, bilir misin? Şüphedesin, yakinin yok da ondan.
  • برفها زان از ثمن اولیستت ** که هیی در شک یقینی نیستت

  • Behey aşağılık adam, bu sendeki zan, ne acayip zan ki yakin bahçesinde hiç uçmuyor.
  • وین عجب ظنست در تو ای مهین ** که نمی‌پرد به بستان یقین

  • Oğul, her şüphe, yakına susamıştır. Şüphe arttıkça yakına ulaşmak için daha ziyade çırpınır, kol kanat açar, uçmaya çalışır...
  • هر گمان تشنه‌ی یقینست ای پسر ** می‌زند اندر تزاید بال و پر

  • İlim mertebesine ulaştı mı kanadı ayak kesilir, gayri uçmaya ihtiyacı kalmaz. Çünkü bilgisi yakın kokusunu almaya başlamıştır.
  • چون رسد در علم پس پر پا شود ** مر یقین را علم او بویا شود

  • Çünkü bu sınanmış yolda ilim yakından aşağıdır, şüphe yukarı. 4120
  • زانک هست اندر طریق مفتتن ** علم کمتر از یقین و فوق ظن

  • Bil ki ilim, yakını arar. Yakin de apaçık görüşü…
  • علم جویای یقین باشد بدان ** و آن یقین جویای دیدست و عیان

  • Elhâkümü suresinde “Kellâ lev ta’lemune” den sonrasını oku da bunu ara, bul, anla.
  • اندر الهیکم بجو این را کنون ** از پس کلا پس لو تعلمون

  • Ey bilgi sahibi, bilgi insanı görüşe götürür. Dünyadakiler yakin sahibi olsalardı cehennemi gözleriyle görürlerdi.
  • می‌کشد دانش ببینش ای علیم ** گر یقین گشتی ببینندی جحیم

  • Görüş, şüphe yok ki yakinden doğar; nitekim hayal de zandan doğmaktadır.
  • دید زاید از یقین بی امتهال ** آنچنانک از ظن می‌زاید خیال

  • Elhâkümü suresinde bu anlatılmıştır. İlm-el Yakin olur, bak da gör! 4125
  • اندر الهیکم بیان این ببین ** که شود علم الیقین عین الیقین

  • Bana gelince; Ben, şüpheden de yüceldim, yakinden de… Kınanmadan başım dönmüyor.
  • از گمان و از یقین بالاترم ** وز ملامت بر نمی‌گردد سرم

  • Onun helvasını yedim; gözüm aydınlandı, onu gördüm gayri.
  • چون دهانم خورد از حلوای او ** چشم‌روشن گشتم و بینای او

  • Şu halde evime gidiyorum demektir, elbette ayağımı küstahça basarım… Ayağım titremez, körcesine gitmem ki!
  • پا نهم گستاخ چون خانه روم ** پا نلرزانم نه کورانه روم

  • Allah, güle bir söyledi de gülü güldürdü ya… Gönlüme de onu söyledi de gülden yüz kat fazla güldürdü.
  • آنچ گل را گفت حق خندانش کرد ** با دل من گفت و صد چندانش کرد

  • Selviye bir şey yaptı. Boyunu dümdüz etti… nergisle ağustos gülü de ondan feyz aldı, güzelleşti… 4130
  • آنچ زد بر سرو و قدش راست کرد ** و آنچ از وی نرگس و نسرین بخورد

  • Bir tecellisiyle kamışı, canı da tatlı, gönlü de tatlı bir hale getirdi… Toprağa mensup insan, onun lütfuyla Çigil güzeli oldu.
  • آنچ نی را کرد شیرین جان و دل ** و آنچ خاکی یافت ازو نقش چگل

  • Kaşı o dertçe fitneci, işveci bir hale getirdi; yüzü gül ve nar gibi kıpkırmızı bir renge boyadı…
  • آنچ ابرو را چنان طرار ساخت ** چهره را گلگونه و گلنار ساخت

  • Dile yüzlerce sihirbazlık öğretti; madene Caferi altın hassasını ihsan etti.
  • مر زبان را داد صد افسون‌گری ** وانک کان را داد زر جعفری

  • Silâh deposunun kapısını açınca güzellerin bakışları âşıkları koklamaya başladı…
  • چون در زرادخانه باز شد ** غمزه‌های چشم تیرانداز شد

  • Bu tecelli ile bu feyz ile benim gönlüme de ok attı, beni de sevdalara saldı… Beni şükre de âşık etti, şekere de! 4135
  • بر دلم زد تیر و سوداییم کرد ** عاشق شکر و شکرخاییم کرد

  • Öyle bir sevgiliye âşığım ki her alım, onun alımıdır. Akıl da onun bir kuluna kuludur, can da!
  • عاشق آنم که هر آن آن اوست ** عقل و جان جاندار یک مرجان اوست

  • Ben kuru lâf etmem; bir söz söylesem bile su gibi söylerim de ateşi söndürmede hiçbir ıstırabım olmaz.
  • من نلافم ور بلافم همچو آب ** نیست در آتش‌کشی‌ام اضطراب

  • Ben nasıl bir şey çalabilirim? Hazinedar o… Nasıl kuvvetlenmem, arkam o…
  • چون بدزدم چون حفیظ مخزن اوست ** چون نباشم سخت‌رو پشت من اوست

  • Kimin arkası güneşten kızar, ısınırsa yüzü pek olur, kuvvetlenir… Artık ona ne korku vardır, ne utanma!
  • هر که از خورشید باشد پشت گرم ** سخت رو باشد نه بیم او را نه شرم