English    Türkçe    فارسی   

3
4148-4197

  • Kızar, kahreder de koyunlara bağırırsa bu bağırışı sevgisindendir, hepsini de sever de ondan bağırır!
  • گر زند بانگی ز قهر او بر رمه ** دان ز مهرست آن که دارد بر همه

  • Her an yeni bir talih kulağıma söyleyip duruyor: Seni gamlandırsam bile gamlanma!
  • هر زمان گوید به گوشم بخت نو ** که ترا غمگین کنم غمگین مشو

  • Ben, seni kötü gözlerden gizlemek için gamlandırırım. 4150
  • من ترا غمگین و گریان زان کنم ** تا کت از چشم بدان پنهان کنم

  • Kötü gözler, yüzünden ırak olsun diye kederlendirir, ahlâkını acı bir hale getiririm.
  • تلخ گردانم ز غمها خوی تو ** تا بگردد چشم بد از روی تو

  • Sen, benim avcım değil misin, beni aramıyor musun? Benim kulum, emrime tabi değil misin?
  • نه تو صیادی و جویای منی ** بنده و افکنده‌ی رای منی

  • Bana kavuşmak için tedbirler kurmadasın… Benim ayrılığımla herkesten ayrılmış, beni arayıp durmaktasın, kimsesiz bir hale gelmişsin!
  • حیله اندیشی که در من در رسی ** در فراق و جستن من بی‌کسی

  • Dertlere düşmüş, izimi bulmak için çarelere başvurmuşsun… Dün senin yanık yanık ah ettiğini duydum.
  • چاره می‌جوید پی من درد تو ** می‌شنودم دوش آه سرد تو

  • Seni bekletmeksizin de kendime kavuşturmaya, sana yol gösterip kendime almaya kadirim ben… 4155
  • من توانم هم که بی این انتظار ** ره دهم بنمایمت راه گذار

  • Bu suretle bu devranın girdabından kurtulur, vuslat hazineme ayak basarsın.
  • تا ازین گرداب دوران وا رهی ** بر سر گنج وصالم پا نهی

  • Fakat varılan yerin tatlılığı, lezzetleri, seferde çekilen zahmetlerle ölçülür.
  • لیک شیرینی و لذات مقر ** هست بر اندازه‌ی رنج سفر

  • Ne kadar gurbet çeker, mihnetler, zahmetlere uğrarsan, şehrinden, akrabandan o derece lezzet alır, zevk bulursun!
  • آنگه ا ز شهر و ز خویشان بر خوری ** کز غریبی رنج و محنتها بری

  • Müminin bir belâya uğrayınca sabırsızlık edip kaçması, nohudun ve sair yiyecek şeylerin tencerede kaynarken sıçrayıp dışarı çıkmaya çalışmalarına benzer
  • تمثیل گریختن مومن و بی‌صبری او در بلا به اضطراب و بی‌قراری نخود و دیگر حوایج در جوش دیگ و بر دویدن تا بیرون جهند

  • Bir bak… Nohut tencerede ateşten zebun oldu mu yukarıya doğru sıçramaya başlar.
  • بنگر اندر نخودی در دیگ چون ** می‌جهد بالا چو شد ز آتش زبون

  • Tencere kaynamaya başlayınca nohut, tencerenin üstüne fırlamaya, yüzlerce coşkunluk göstermeye koyulur. 4160
  • هر زمان نخود بر آید وقت جوش ** بر سر دیگ و برآرد صد خروش

  • “Neden beni ateşe attın, kaynatıyorsun? Mademki satın aldın, neye bu hallere uğratıyorsun” der.
  • که چرا آتش به من در می‌زنی ** چون خریدی چون نگونم می‌کنی

  • Nohut pişiren kadın da nohuda kepçeyle vurup der ki. “Yok… Güzelce kayna, tencereden çıkmaya kalkışma.
  • می‌زند کفلیز کدبانو که نی ** خوش بجوش و بر مجه ز آتش‌کنی

  • Seni sevmediğimden senden hoşlanmadığımdan kaynatmıyorum seni ki… Bir zevkle, bir çeşniye sahip ol da.
  • زان نجوشانم که مکروه منی ** بلک تا گیری تو ذوق و چاشنی

  • Gıda haline gel, yen, cana karış diye kaynatıyorum. Bu imtihan, seni horlamak için değil!
  • تا غذی گردی بیامیزی بجان ** بهرخواری نیستت این امتحان

  • Bostanda sular içtin, yeşerdin, terü taze bir hale geldin ya… İşte o su içiş, bu ateşe düşmen içindi. 4165
  • آب می‌خوردی به بستان سبز و تر ** بهراین آتش بدست آن آب خور

  • Allah’ın rahmeti, kahrından ileridir, kahrından fazladır ve ezelîdir. Bu yüzden de bir kimseyi belâlara uğratması, rahmetindendir.
  • رحمتش سابق بدست از قهر زان ** تا ز رحمت گردد اهل امتحان

  • Varlık sermayesi elde edilsin diye rahmeti, kahrından ileridir, üstündür.
  • رحمتش بر قهر از آن سابق شدست ** تا که سرمایه‌ی وجود آید بدست

  • Etle deri lezzetsiz meydana gelmez. Fakat onlar meydana gelmedikçe sevgilinin aşkı, onları nasıl eritebilir?
  • زانک بی‌لذت نروید لحم و پوست ** چون نروید چه گدازد عشق دوست

  • İşte bu takdir neticesi olarak sen de kahırlara uğrarsan eseflenme… Bu kahırlar yüzünden elindeki sermayeyi sevgiliye bağışlarsın.
  • زان تقاضا گر بیاید قهرها ** تا کنی ایثار آن سرمایه را

  • Sonra bunun özrü olarak tekrar lütuf eder, yıkanıp arındın, dereden atladın, artık o mihnetler geçti der. 4170
  • باز لطف آید برای عذر او ** که بکردی غسل و بر جستی ز جو

  • Der ki: Ey nohut, baharın otladın, yeştin… Şimdi zahmet ve eziyet, sana konuk oldu, hoş tut da
  • گوید ای نخود چریدی در بهار ** رنج مهمان تو شد نیکوش دار

  • Konuk, şükürler ederek minnetler duyarak geri dönsün, padişaha gidip senin ikramını, ihsanını anlatsın.
  • تا که مهمان باز گردد شکر ساز ** پیش شه گوید ز ایثار تو باز

  • İkram ettiğin şeylere karşılık olarak da sana o nimetleri veren gelsin… Bütün nimetler sana haset etsinler!
  • تا به جای نعمتت منعم رسد ** جمله نعمتها برد بر تو حسد

  • Ben Halil’im, sen de bıçağım önündeki oğlum… Başını koy, rüyada seni kestiğimi gördüm!
  • من خلیلم تو پسر پیش بچک ** سر بنه انی ارانی اذبحک

  • Gönlünü bozma, başını kahır önüne koy da İsmail gibi boğazını keseyim, 4175
  • سر به پیش قهر نه دل بر قرار ** تا ببرم حلقت اسمعیل‌وار

  • Başını kopartayım. Fakat bu baş, zahiri kesilmekten, koparılmaktan münezzeh olan baştır.
  • سر ببرم لیک این سر آن سریست ** کز بریده گشتن و مردن بریست

  • Ancak ezelî maksat, senin teslim olmandır. Ey Müslüman teslim olmayı araman, dinlemen gerek!
  • لیک مقصود ازل تسلیم تست ** ای مسلمان بایدت تسلیم جست

  • Ey nohut, belâlara düş, kayna, piş de ne varlığın kalsın, ne sen kal!
  • ای نخود می‌جوش اندر ابتلا ** تا نه هستی و نه خود ماند ترا

  • O bostanda güldüyse can ve göz bostanının gülü olduğundan güldün.
  • اندر آن بستان اگر خندیده‌ای ** تو گل بستان جان و دیده‌ای

  • Su ve toprak bahçesinden ayrıldıysan lokma oldun, dirilerin vücuduna girdin. 4180
  • گر جدا از باغ آب و گل شدی ** لقمه گشتی اندر احیا آمدی

  • Gıda ol, kuvvet ol, düşünce ol… Evvelce süttün, şimdi ormanlarda aslan kesil!
  • شو غذی و قوت و اندیشه‌ها ** شیر بودی شیر شو در بیشه‌ها

  • Vallahi sen, önce onun sıfatlarından ayrıldın da geldin. Tekrar çevikçe acele et, yine onun sıfatların ulaş!
  • از صفاتش رسته‌ای والله نخست ** در صفاتش باز رو چالاک و چست

  • Buluttan, güneşten, gökten geldin… Yine Allah sıfatları haline döndün mü göklere gidersin.
  • ز ابر و خورشید و ز گردون آمدی ** پس شدی اوصاف و گردون بر شدی

  • Yağmur ve ışık suretinde geldin, Allah’ın tertemiz sıfatları suretine bürünüp gidiyorsun.
  • آمدی در صورت باران و تاب ** می‌روی اندر صفات مستطاب

  • Güneşin, bulutun, yıldızın cüzüydün… Nefis, iş, söz ve düşünceler oldun. 4185
  • جزو شید و ابر و انجمها بدی ** نفس و فعل و قول و فکرتها شدی

  • Nebatın ölümü, hayvanın varlığı oldu; bu suretle de “Ey güvendiğim, inandığım kişiler, beni öldürün” sözü doğru çıktı.
  • هستی حیوان شد از مرگ نبات ** راست آمد اقتلونی یا ثقات

  • Mademki ölümden sonra bize böyle bir hayat var, “Şüphe yok ki ölümümde hayat vardır” sözü doğru.
  • چون چنین بردیست ما را بعد مات ** راست آمد ان فی قتلی حیات

  • İş, söz ve doğruluk, meleğin gıdasıdır. Melek, bunlarla göğe ağar.
  • فعل و قول و صدق شد قوت ملک ** تا بدین معراج شد سوی فلک

  • Nitekim o yemek de insana gıda olunca cemadat halinden yücelir, o canlı bir hale gelir.
  • آنچنان کان طعمه شد قوت بشر ** از جمادی بر شد و شد جانور

  • Bunu, adamakıllı, etraflıca anlattık… Başka bir yerde gelecek. 4190
  • این سخن را ترجمه‌ی پهناوری ** گفته آید در مقام دیگری

  • Kervan, daima göklerden gelmekte, alışverişte bulunup yine göklere gitmekte.
  • کاروان دایم ز گردون می‌رسد ** تا تجارت می‌کند وا می‌رود

  • Şu halde hırsız gibi acılıkla zorla değil de istekle tatlı tatlı, güzel güzel git!
  • پس برو شیرین و خوش با اختیار ** نه بتلخی و کراهت دزدوار

  • Seni acılıklardan yıkayıp arıtmak için acı söylüyorum.
  • زان حدیث تلخ می‌گویم ترا ** تا ز تلخیها فرو شویم ترا

  • Donmuş, soğuk çalmış üzümü donukluğu gitsin diye soğuk suya atarlar.
  • ز آب سرد انگور افسرده رهد ** سردی و افسردگی بیرون نهد

  • Seni de acılıklarla gönlün kanlara bulanırsa içindeki bütün acılıklar gider. 4195
  • تو ز تلخی چونکه دل پر خون شوی ** پس ز تلخیها همه بیرون روی

  • Hayır ve belânın sırrını bilen mümin sabreder
  • تمثیل صابر شدن مومن چون بر شر و خیر بلا واقف شود

  • Av köpeği olmayan köpeğin boynunda tasma yoktur. Ham ve kaynamamış şey, mutlaka lezzetsizdir.”
  • سگ شکاری نیست او را طوق نیست ** خام و ناجوشیده جز بی‌ذوق نیست

  • Nohut, bu sözleri duyunca “Mademki iş böyledir hanımcığım, güzel güzel kaynarım, sen de bana yardım et ama.
  • گفت نخود چون چنینست ای ستی ** خوش بجوشم یاریم ده راستی