Pencereden, duvardaki delikten görüp gözetir, sırları anlarlar!
از شکاف روزن و دیوارها ** مطلع گردند بر اسرار ما
Ev sahibinin sezinlemediği, hiç bilmediği bir yarıktan, bir delikten onlar, her şeyi görürler.
از شکافی که ندارد هیچ وهم ** صاحب خانه و ندارد هیچ سهم
Kuran’ı okusan a... Şeytan ve kavmi, gizlice insanların halinden koku alırlar.1780
از نبی بر خوان که دیو و قوم او ** میبرند از حال انسی خفیه بو
İnsanın bilmediği bir yoldan insanın sırrını anlarlar... Bu yol, duyguyla duyulur, yahut buna benzer bir şeyle bilinir yol değildir.
از رهی که انس از آن آگاه نیست ** زانک زین محسوس و زین اشباه نیست
Görenlerin ortasında hileye kalkışma... Mihenk ortadayken lafa girişme ey kalp!
در میان ناقدان زرقی متن ** با محک ای قلب دون لافی مزن
Mihengin, halisi de anlamaya kabiliyeti vardır, kalpı da... Allah, onu beden ve kalp emîri yapmıştır!
مر محک را ره بود در نقد و قلب ** که خدایش کرد امیر جسم و قلب
Şeytanlar bile o kabalıklarıyla, o kötülükleriyle sırrımızı, fikrimizi, gittiğimiz yolu biliyorlar...
چون شیاطین با غلیظیهای خویش ** واقفاند از سر ما و فکر و کیش
Onların bile içimize hırsızlama bir yolu var... Biz, onların hırsızlıklarından baş aşağı gelmedeyiz...1785
مسلکی دارند دزدیده درون ** ما ز دزدیهای ایشان سرنگون
Her an, bize büyük ziyanlar veriyorlar... Delikleri var, yarıkları var; bizi gözetliyorlar...
دم به دم خبط و زیانی میکنند ** صاحب نقب و شکاف روزنند
E artık âlemdeki aydın canlar, neden gizli hallerden bihaber olsunlar?
پس چرا جانهای روشن در جهان ** بیخبر باشند از حال نهان
Gökyüzüne çadır kurmuş canlar, insanın vücuduna girmede şeytanlardan aşağı olurlar?
در سرایت کمتر از دیوان شدند ** روحها که خیمه بر گردون زدند
Şeytan, hırsızlama olarak göğe çıkmaya kalkışır da yakıcı şahapla kovulur, sürülür.
دیو دزدانه سوی گردون رود ** از شهاب محرق او مطعون شود
Kötü kâfir, savaşta mızrakla nasıl beyni üstüne düşerse o da gökten baş aşağı öyle düşer!1790
سرنگون از چرخ زیر افتد چنان ** که شقی در جنگ از زخم سنان
Şeytanları, o gönüllerin beğendikleri ruhları kıskandıklarından gökten böyle baş aşağı atarlar...
آن ز رشک روحهای دلپسند ** از فلکشان سرنگون میافکنند
Artık çolak, topal, kör ve sağır değilsen ulu ve yüce ruhlara karşı bu zanda bulunma...
تو اگر شلی و لنگ و کور و کر ** این گمان بر روحهای مه مبر
Utan, az söylen, can çekişme... Cismi gözeten, sırlarını anlayan nice casus var!
شرم دار و لاف کم زن جان مکن ** که بسی جاسوس هست آن سوی تن
Allah doktorlarının, müridin ve yabancının yüzünden, sesinin tonundan, gözünün renginden din ve gönüllerdeki hastalığı anlamaları. Bu şöyle dursun, gönül yolundan da anlarlar; çünkü onlar kalp casuslarıdır. Onlarla oturunca doğru yürekle oturun!
دریافتن طبیبان الهی امراض دین و دل را در سیمای مرید و بیگانه و لحن گفتار او و رنگ چشم او و بی این همه نیز از راه دل کی انهم جواسیس القلوب فجالسوهم بالصدق
Bu beden doktorları pek bilgilidirler... Senin hastalıklarını senden daha iyi bilirler!
این طبیبان بدن دانشورند ** بر سقام تو ز تو واقفترند
İdrara bakıp ahvalini anlar... Fakat sen; hastalığını o tarzda bilemez, teşhis edemezsin.1795
تا ز قاروره همیبینند حال ** که ندانی تو از آن رو اعتلال
Sonra nabızdan benizden, kandan da her türlü hastalığın kokusunu alırlar.
هم ز نبض و هم ز رنگ و هم ز دم ** بو برند از تو بهر گونه سقم
Âlemdeki Allah doktorları, artık sen söylemeden nasıl olur da halini anlamazlar senin?
پس طبیبان الهی در جهان ** چون ندانند از تو بیگفت دهان
Nabzından da gözünden de, benzinin renginden de, sende derhal yüzlerce hastalık bulur, anlarlar.
هم ز نبضت هم ز چشمت هم ز رنگ ** صد سقم بینند در تو بیدرنگ
Beden doktorları, doktorluğu yeni öğrenmişlerdir zaten... Onlar, hastalığı teşhis için idrara vesaireye muhtaçtır.
این طبیبان نوآموزند خود ** که بدین آیاتشان حاجت بود
Fakat kâmil, Allah doktorları, uzaktan adını duydular mı varlığının ta derinlerine kadar girerler!1800
کاملان از دور نامت بشنوند ** تا به قعر باد و بودت در دوند
Hatta sen doğmadan yıllarca evvelki hallerini bile görürler!
بلک پیش از زادن تو سالها ** دیده باشندت ترا با حالها
Ebuyezid’in, Hasan Harkani’nin, Allah ruhlarını kutlasın, doğacağını yıllarca önce müjdelemesi. Onun suret ve siretine ait nişaneleri birer birer söylemesi ve tarihçilerin, tahkik için bunları yazmaları
مژده دادن ابویزید از زادن ابوالحسن خرقانی قدس الله روحهما پیش از سالها و نشان صورت او سیرت او یک به یک و نوشتن تاریخنویسان آن در جهت رصد
Bayezid’in Ebulhasan’ın halini daha evvelce nasıl gördüğünü duymadın mı?
آن شنیدی داستان بایزید ** که ز حال بوالحسن پیشین چه دید
Bir gün o takva sultanı, dervişleriyle sahradan geçerken,
روزی آن سلطان تقوی میگذشت ** با مریدان جانب صحرا و دشت
Ansızın ona Rey civarında Harkan tarafından bir kokudur geldi.
بوی خوش آمد مر او را ناگهان ** در سواد ری ز سوی خارقان
Orada iştiyaklı bir feryat çekti, rüzgârdan koku aldı.1805
هم بدانجا نالهی مشتاق کرد ** بوی را از باد استنشاق کرد
Âşıkçasına bir kokladı; âdeta ruhu rüzgârdan bir şarap tatmaktaydı.
بوی خوش را عاشقانه میکشید ** جان او از باد باده میچشید
Buzlu suyla dolu olan bir testinin dışında ter gibi sular peydahlanır.
کوزهای کو از یخابه پر بود ** چون عرق بر ظاهرش پیدا شود
O, havanın soğukluğundan meydana gelir... Yoksa testinin içinden dışarı su sızmaz!
آن ز سردی هوا آبی شدست ** از درون کوزه نم بیرون نجست
Koku getiren rüzgâr, onu su haline getirmiştir... İşte onun gibi su da Bayezid’e halis şarap haline gelmişti!
باد بویآور مر او را آب گشت ** آب هم او را شراب ناب گشت
Bayezid’de sarhoşluk eseri görününce bir müridi ona gelip1810
چون درو آثار مستی شد پدید ** یک مرید او را از آن دم بر رسید
Sordu: “Beş duyguyla altı cihetten dışarı olan şu hoş hal nedir?
پس بپرسیدش که این احوال خوش ** که برونست از حجاب پنج و شش
Yüzün gâh kızarmakta, gâh ağarmakta... Bu ne hal, bu ne müjde?
گاه سرخ و گاه زرد و گه سپید ** میشود رویت چه حالست و نوید
Koklayıp duruyorsun ama görünürde gül yok, şüphesiz bu, gayb âleminden, hakikî güllerin açtığı gül bahçesinden.
میکشی بوی و به ظاهر نیست گل ** بیشک از غیبست و از گلزار کل
Ey her kendini tanıyan, bilen kişinin muradı ve maksadı olan er, her an sana gayb âleminden bir haber, bir mektup gelmekte,
ای تو کام جان هر خودکامهای ** هر دم از غیبت پیام و نامهای
Her an Yakup gibi sana da bir Yusuf’tan şifa kokusu erişmekte.1815
هر دمی یعقوبوار از یوسفی ** میرسد اندر مشام تو شفا
Bize de o testiden bir katra dök... Bize de o gül bahçesinden bir kokucuk anlat!
قطرهای بر ریز بر ما زان سبو ** شمهای زان گلستان با ما بگو
Biz buna alışmamışız ey yüce ve güzel er... Bizim dudağımız kuru, sen bu şarabı yalnızca içiyorsun!
خو نداریم ای جمال مهتری ** که لب ما خشک و تو تنها خوری
Ey, çevik er, ey gökyüzünü dönüp dolaşan er, içtiğin şaraptan bize de bir yudumcuk sun!
ای فلکپیمای چست چستخیز ** زانچ خوردی جرعهای بر ما بریز
Bu zamanda meclisin beyi sensin, senden başkası değil... Bize de bak!
میر مجلس نیست در دوران دگر ** جز تو ای شه در حریفان در نگر
Bu şarap, gizlice içilir mi ki? Şarap, muhakkak adamı rezil, rüsvay eder!1820
کی توان نوشید این می زیردست ** می یقین مر مرد را رسواگرست
Kokusunu gizlesen bile sarhoş gözlerini ne yapacaksın ki?
بوی را پوشیده و مکنون کند ** چشم مست خویشتن را چون کند
Zaten bu koku, âlemde yüz binlerce perde altında gizlenebilecek bir koku değil ki!
خود نه آن بویست این که اندر جهان ** صد هزاران پردهاش دارد نهان
O keskin kokuyla ovalar, çöller doldu... Hatta ova da nedir ki? O koku, dokuz feleği bile geçti!
پر شد از تیزی او صحرا و دشت ** دشت چه کز نه فلک هم در گذشت
Bu şarabın bulunduğu testinin başını balçıkla örtme... Zaten bu öyle bir açıkta şarap ki örtülmesine imkan yok!
این سر خم را به کهگل در مگیر ** کین برهنه نیست خود پوششپذیر