English    Türkçe    فارسی   

4
2025-2074

  • Sen, gülün sözünü terk etme... Söyleye dur! Bu söz pek büyük bir kimyadır. 2025
  • تو ز گفتار تعالوا کم مکن ** کیمیای بس شگرفست این سخن

  • Bir bakır senin sözünden nefret eder, kaçmaya kalkışırsa yine sen kimyayı ondan esirgeme!
  • گر مسی گردد ز گفتارت نفیر ** کیمیا را هیچ از وی وام گیر

  • Büyücü nefesi şimdi, bu söze uymadıysa sözün, belki sonunda ona tesir eder, bir fayda verir.
  • این زمان گر بست نفس ساحرش ** گفت تو سودش کند در آخرش

  • Oğul, gelin de gelin... Sizi Allah esenlik yurduna çağırmada!
  • قل تعالوا قل تعالوا ای غلام ** هین که ان الله یدعوا للسلام

  • Hocam, benliği bırak, başbuğ olma sevdasından vazgeç! Bir başbuğ ara, ona uy... Başbuğ olmaya pek özenme!
  • خواجه باز آ از منی و از سری ** سروری جو کم طلب کن سروری

  • Birisinin, Peygamber’e Huzeyl kabilesinden olan genci başbuğ yaptığından dolayı itirazda bulunması
  • اعتراض کردن معترضی بر رسول علیه‌السلام بر امیر کردن آن هذیلی

  • Peygamber, Allah yardımına nail olan askerine Huzeyl kabilesinden olan o genci başbuğ yapınca, 2030
  • چون پیمبر سروری کرد از هذیل ** از برای لشکر منصور خیل

  • Bir herzevekil, hasedinden dayanamadı... İtiraza bunu kabul edemeyiz bayrağını kaldırmaya kalkıştı.
  • بوالفضولی از حسد طاقت نداشت ** اعتراض و لانسلم بر فراشت

  • Halka bak hele... Bunlar karanlık âlemindendir... Geçici bir matah için nasıl geçici bir hale düşer, nasıl itiraza kalkışırlar!
  • خلق را بنگر که چون ظلمانی‌اند ** در متاع فانیی چون فانی‌اند

  • Ululuk yüzünden hepsi dağınıklığa düşmüşler, canlarını vermişler, ölü bir hale gelmişlerdir. Fakat savaşta, diridir onlar!
  • از تکبر جمله اندر تفرقه ** مرده از جان زنده‌اند از مخرقه

  • Şaşılacak şey şu: Zindanın anahtarı, bu çeşit adamın elindedir de yine kendisi zindanda mahpustur!
  • این عجب که جان به زندان اندرست ** وانگهی مفتاح زندانش به دست

  • O genç tepeden tırnağa kadar pisliğe batmıştır... Fakat akarsu, eteğine dokunup akmaktadır! 2035
  • پای تا سر غرق سرگین آن جوان ** می‌زند بر دامنش جوی روان

  • Dilediği ile daima yan yanadır da yine de bir dayanacak, huzur bulacak kişinin yanına varabilsem diye ne sabrı vardır, ne kararı!
  • دایما پهلو به پهلو بی‌قرار ** پهلوی آرامگاه و پشت‌دار

  • Nur gizlidir... Arayıp sormak, gizliliğine şahit. Fakat gönül, saçma sözlerden kurtuluş dilemez ki!
  • نور پنهانست و جست و جو گواه ** کز گزافه دل نمی‌جوید پناه

  • Fakat dünya zindanında bir kurtuluş yeri olmasaydı gönül ne sıkılırdı, ne de halâs olmayı araştırır, isterdi!
  • گر نبودی حبس دنیا را مناص ** نه بدی وحشت نه دل جستی خلاص

  • Sıkılıp üzülmen, seni bir memur gibi “Hadi ey sapık, ey yolsuz... Bir doğru yol ara” diye çekip çekiştirmededir...
  • وحشتت هم‌چون موکل می‌کشد ** که بجو ای ضال منهاج رشد

  • Doğru yol vardır... Fakat pusuda gizlidir. Bulmak için durmadan, dinlenmeden delicesine aramak gerek; böyle arayan bulur! 2040
  • هست منهاج و نهان در مکمنست ** یافتش رهن گزافه جستنست

  • Dağınıklık, pusuda topluluğu arar... Sen hemen bu isteyende istenenin yüzünü gör!
  • تفرقه‌جویان جمع اندر کمین ** تو درین طالب رخ مطلوب بین

  • Bağdaki cansız mahsulat, köklerinden sürmüş, yetişmiştir... Onlara diriliği vereni anla!
  • مردگان باغ برجسته ز بن ** کان دهنده‌ی زندگی را فهم کن

  • Hiç müjde verecek biri olmasaydı bu zindandakilerin gözleri, hep kapıya dikilir, kalır mıydı?
  • چشم این زندانیان هر دم به در ** کی بدی گر نیستی کس مژده‌ور

  • Irmak olmasaydı yüz binlerce ırmağa batıp ıslanan olur muydu?
  • صد هزار آلودگان آب‌جو ** کی بدندی گر نبودی آب جو

  • 2045.Yanını yere koyup yatamıyor, rahatsız oluyorsun... Bil ki evde bir yatağın, yorganın var! 2045
  • بر زمین پهلوت را آرام نیست ** دان که در خانه لحاف و بستریست

  • Karar edilecek bir yer olmadıkça karasız kişi olmaz... Sersemliği gideren bir şey bulunmasa sersemlik bulunmaz!
  • بی‌مقرگاهی نباشد بی‌قرار ** بی‌خمار اشکن نباشد این خمار

  • O adam dedi ki: “Hayır hayır ey Allah elçisi. Askere ihtiyar birisini başbuğ yap!
  • گفت نه نه یا رسول الله مکن ** سرور لشکر مگر شیخ کهن

  • Ey Allah elçisi, genç, aslan oğlu aslan bile olsa askere, ihtiyardan başkası kumandan olmasın!
  • یا رسول الله جوان ار شیرزاد ** غیر مرد پیر سر لشکر مباد

  • Zaten sen söyledin... Şahidim senin sözün: Kendisine uyulacak kişi pir olmalıdır, pir!
  • هم تو گفتستی و گفت تو گوا ** پیر باید پیر باید پیشوا

  • Ey Allah elçisi, şu askere bak! Ondan daha yaşlı daha ileri bunca kişi var! 2050
  • یا رسول‌الله درین لشکر نگر ** هست چندین پیر و از وی پیشتر

  • Bu ağaçtaki şu sarı yaprağa bakma da onun olgun elmalarını devşir!
  • زین درخت آن برگ زردش را مبین ** سیبهای پخته‌ی او را بچین

  • Onun sarı yaprakları nasıl olur da bomboş olur... Zaten yaprağının sararması, olgunluk ve kemal alâmetidir.
  • برگهای زرد او خود کی تهیست ** این نشان پختگی و کاملیست

  • Yüzün sararması, saçın sakalın ağarması, olgun aklı müjdeler!
  • برگ زرد ریش و آن موی سپید ** بهر عقل پخته می‌آرد نوید

  • Yeni sürmüş, yeni yeşermiş yapraklarsa meyvenin hamlığına delalet eder.
  • برگهای نو رسیده‌ی سبزفام ** شد نشان آنک آن میوه‌ست خام

  • Azıksızlık azığı her şeyden vazgeçiş, Ariflik nişanesidir. Altının sarılığı, sarrafın yüzünü kızartır, benzine kan getirir. 2055
  • برگ بی‌برگی نشان عارفیست ** زردی زر سرخ رویی صارفیست

  • Gül yüzlü, sakallı, bıyığı yeni terlemiş genç, henüz mektepte okuma, yazma öğrenmededir.
  • آنک او گل عارضست ار نو خطست ** او به مکتب گاه مخبر نوخطست

  • Yazısı, yazısının harfleri eğri büğrüdür... Gürbüz olsa bile delikanlıdır, aklı azdır onun!
  • حرفهای خط او کژمژ بود ** مزمن عقلست اگر تن می‌دود

  • İhtiyarın ayağı, hızlı adım atmasa da aklının iki kanadı vardır, yücelerde uçar!
  • پای پیر از سرعت ار چه باز ماند ** یافت عقل او دو پر بر اوج راند

  • Örnek istiyorsan Cafer’e bak! Allah, ona elinin, ayağının yerine iki kanat verdi!
  • گر مثل خواهی به جعفر در نگر ** داد حق بر جای دست و پاش پر

  • Altını bırak... Bu söz örtülüdür, gönlüm cıva gibi ıstıraplara düştü! 2060
  • بگذر از زر کین سخت شد محتجب ** هم‌چو سیماب این دلم شد مضطرب

  • İçimizden güzel sözlü, güzel sesli yüzlerce sükût, elini ağzına komada, yeter artık demede!
  • ز اندرونم صدخموش خوش‌نفس ** دست بر لب می‌زند یعنی که بس

  • Sükût denizdir, söylemek ırmağa benzer... Deniz seni aramada, sen ırmağı arama!
  • خامشی بحرست و گفتن هم‌چو جو ** بحر می‌جوید ترا جو را مجو

  • Denizin işaretlerinden baş çevirme... Sözü bitir doğrusunu Allah daha iyi bilir!
  • از اشارتهای دریا سر متاب ** ختم کن والله اعلم بالصواب

  • O edepsiz, Peygamberin huzurunda o soğuk dudaklarından sözler çıkarmada, böylece söylenip durmadaydı.
  • هم‌چنین پیوسته کرد آن بی‌ادب ** پیش پیغامبر سخن زان سرد لب

  • O bihaber, söz fırsatını bulmuştu, boyuna söylenip duruyordu... Zaten haber de görüşe göre saçma sapan bir şeydir! 2065
  • دست می‌دادش سخن او بی‌خبر ** که خبر هرزه بود پیش نظر

  • Bu haberler, hep görüş yerine geçer, görüş olmayınca habere ehemmiyet verilir... Göz önünde olandan haber verilmez; göz önünde olmayandan haber verilir!
  • این خبرها از نظر خود نایبست ** بهر حاضر نیست بهر غایبست

  • Birisi görüş makamına vardı mı artık bu haberlerin onca hiçbir değeri yoktur.
  • هر که او اندر نظر موصول شد ** این خبرها پیش او معزول شد

  • Sevgiliye ulaştın, onunla düşüp kalkmaya başladın mı kılavuzları affet artık!
  • چونک با معشوق گشتی همنشین ** دفع کن دلالگان را بعد ازین

  • Çocukluktan geçip adam olan kişiye mektup da soğuk gelir, kılavuzluk eden kadın da!
  • هر که از طفلی گذشت و مرد شد ** نامه و دلاله بر وی سرد شد

  • Mektubu okusa bile bilmeyenlere öğretmek için okur... Söz söylerse bile anlatmak için söyler! 2070
  • نامه خواند از پی تعلیم را ** حرف گوید از پی تفهیم را

  • Gözlüler önünde haberden bahsetmek hatadır... Çünkü bu bahis bizim gafil olduğumuza noksanlığımıza delâlet eder.
  • پیش بینایان خبر گفتن خطاست ** کان دلیل غفلت و نقصان ماست

  • Gözlünün önünde susmak, sana fayda verir. “Kuran okunurken susun, dinleyin” emri, bu yüzden gelmiştir.
  • پیش بینا شد خموشی نفع تو ** بهر این آمد خطاب انصتوا

  • Can gözü açık olan kâmil, sana söyle derse güzelce, edeplice söyle, sözü uzatma!
  • گر بفرماید بگو بر گوی خوش ** لیک اندک گو دراز اندر مکش

  • Uzat diye emrederse yine emre uy, utanarak söyle!
  • ور بفرماید که اندر کش دراز ** هم‌چنان شرمین بگو با امر ساز