English    Türkçe    فارسی   

4
2520-2569

  • Yahut da ırmakların letafetinden çorak ve yıkık bedenim tazeleşir. 2520
  • یا بود کز لطف آن جوهای آب ** تازگی یابد تن شوره‌ی خراب

  • Çorak bedenimde bir yeşillik meydana gelir dikenliklerim, Cenneti Me'va kesilir!
  • شوره‌ام را سبزه‌ای پیدا شود ** خارزارم جنت ماوی شود

  • Belki cennetin ve dört ırmağın aksiyle can, Allah, yardımına mazhar olur da sevgiliyi aramaya koyulur.
  • بوک از عکس بهشت و چار جو ** جان شود از یاری حق یارجو

  • Nitekim cehennemin aksiyle de ateş kesilmişim. Hak kahrıyla karışmışım!
  • آنچنان که از عکس دوزخ گشته‌ام ** آتش و در قهر حق آغشته‌ام

  • Cehennem yılanının aksiyle yılana dönmüşüm. Cennet ehline zehirler yağdırmada, onları dalayıp-durmadayım!
  • گه ز عکس مار دوزخ هم‌چو مار ** گشته‌ام بر اهل جنت زهربار

  • Gâh cehennemdeki kaynar suyun kaynamasının, köpürmesinin tesiriyle zulüm suyum, halkı çürütür, eritir! 2525
  • گه ز عکس جوشش آب حمیم ** آب ظلمم کرده خلقان را رمیم

  • Ben zemherinin aksiyle zemheri olmuşum. Yahut da cehennemin aksiyle cehenneme benzemişim!
  • من ز عکس زمهریرم زمهریر ** یا ز عکس آن سعیرم چون سعیر

  • Şimdi yoksul ve mazlumlara cehennemim. Vay onu zebun bulursam!
  • دوزخ درویش و مظلومم کنون ** وای آنک یابمش ناگه زبون

  • Musa aleyhisselâm'ın, Firavun'un imanına karşılık olan o dört fazileti anlatması
  • شرح کردن موسی علیه‌السلام آن چهار فضیلت را جهت پای مزد ایمان فرعون

  • Musa dedi ki: O dördün birincisi, bedenin ebedi olarak sıhhatte kalır.
  • گفت موسی که اولین آن چهار ** صحتی باشد تنت را پایدار

  • Tıp bilgisinde söylenen illetler, ey akıllı er, bedeninden uzaklaşır.
  • این علل‌هایی که در طب گفته‌اند ** دور باشد از تنت ای ارجمند

  • İkincisi, ömrün uzun olur. Ecel, ömründen çekinir! 2530
  • ثانیا باشد ترا عمر دراز ** که اجل دارد ز عمرت احتراز

  • İyi bir ömür sürdükten sonra âlemden, muradına erişmeden gitmezsin.
  • وین نباشد بعد عمر مستوی ** که بناکام از جهان بیرون روی

  • Hatta süt emer çocuğun süt istemesi gibi eceli istersin. Fakat seni esir eden bir zahmet, bir dert yüzünden değil.
  • بلک خواهان اجل چون طفل شیر ** نه ز رنجی که ترا دارد اسیر

  • Ölümü ararsın ama bir eziyete uğrayıp âciz kaldığından değil de evin harabesinde defineyi gördüğünden!
  • مرگ‌جو باشی ولی نه از عجز رنج ** بلک بینی در خراب خانه گنج

  • Bunun üzerine kazmayı eline alır da hiç düşünmeksizin evi yıkmaya başlarsın.
  • پس به دست خویش گیری تیشه‌ای ** می‌زنی بر خانه بی‌اندیشه‌ای

  • Çünkü evi, definenin perdesi görürsün. Bilir, anlarsın ki bu bir tek tane, yüzlerce harmana mâni olmaktadır. 2535
  • که حجاب گنج بینی خانه را ** مانع صد خرمن این یک دانه را

  • Artık bu taneyi ateşe atarsın, erlik sıfatıyla sıfatlanır, er olursun.
  • پس در آتش افکنی این دانه را ** پیش گیری پیشه‌ی مردانه را

  • Ey bir yaprak uğruna bağdan olan., sen, bir yaprağa kapılıp kalan ve bu yüzden üzümden mahrum olan kurda benziyorsun.
  • ای به یک برگی ز باغی مانده ** هم‌چو کرمی برگش از رز رانده

  • Fakat Allah’ın lütfu ve keremi, bu kurdu uyandırınca bilgisizlik ejderhası seni yer, siler süpürür!
  • چون کرم این کرم را بیدار کرد ** اژدهای جهل را این کرم خورد

  • Kurt, meyvalarla, ağaçlarla dolu bir bağ kesilir. İşte bahtı, talihi iyi olanlar, böyle bir değişikliğe nail olurlar!
  • کرم کرمی شد پر از میوه و درخت ** این چنین تبدیل گردد نیکبخت

  • Ben gizli bir hazineydim, bilinmeyi diledim hadisi kutsinin tefsiri
  • تفسیر کنت کنزا مخفیا فاحببت ان اعرف

  • Evi yık, bu Yemen akilciyle yüz binlerce ev yapılır! 2540
  • خانه بر کن کز عقیق این یمن ** صد هزاران خانه شاید ساختن

  • Hazine, ev altındadır, ev yıkılmadıkça ele geçmesine çare yok., evi yıkmaktan ürkme, durma!
  • گنج زیر خانه است و چاره نیست ** از خرابی خانه مندیش و مه‌ایست

  • Çünkü bu hazinenin ele geçecek bir parasıyla zahmetsiz, meşakkatsiz binlerce ev yapılabilir.
  • که هزاران خانه از یک نقد گنج ** توان عمارت کرد بی‌تکلیف و رنج

  • Nihayet bu ev zaten viran olacak, altındaki hazine de apaçık meydana çıkacak!
  • عاقبت این خانه خود ویران شود ** گنج از زیرش یقین عریان شود

  • Fakat o vakit hazine senin olmaz, çünkü o ele geçen ganimet, ruhun evi yıkma ücretidir.
  • لیک آن تو نباشد زانک روح ** مزد ویران کردنستش آن فتوح

  • insan, ancak çalıştığını kazanır. o işten hiçbir ücrete sahip olamayınca, 2545
  • چون نکرد آن کار مزدش هست لا ** لییس للانسان الا ما سعی

  • Artık, eyvanlar olsun., böyle bir ay bulut altındaymış da görmedim!
  • دست خایی بعد از آن تو کای دریغ ** این چنین ماهی بد اندر زیر میغ

  • İyilik edip bana söylenen sözleri tutmadım, attık hazine gitti, elim bomboş diye elini ısırır, hayıflanır durursun!
  • من نکردم آنچ گفتند از بهی ** گنج رفت و خانه و دستم تهی

  • Meselâ; sen ücretle bir ev kiralarsın, fakat o evi satın alsan bile senin mülkün değildir ki!
  • خانه‌ی اجرت گرفتی و کری ** نیست ملک تو به بیعی یا شری

  • Bu evde iş işleyesin diye kira müddeti, eceline kadardır.
  • این کری را مدت او تا اجل ** تا درین مدت کنی در وی عمل

  • Dükkânda eskicilik, yamacılık edersin, fakat bu dükkânının altında iki maden gömülüdür! 2550
  • پاره‌دوزی می‌کنی اندر دکان ** زیر این دکان تو مدفون دو کان

  • Bu dükkân kiralıktır. Çabuk ol, kazmayı al da dibini kaz!
  • هست این دکان کرایی زود باش ** تیشه بستان و تکش را می‌تراش

  • Birdenbire kazma madene rastlasın da dükkândan da kurtul, yamacılıktan da!
  • تا که تیشه ناگهان بر کان نهی ** از دکان و پاره‌دوزی وا رهی

  • Yamacılık dediğin nedir? Su içmek, yemek yemek, bu yamalarla köhne hırkanı yamar durursun!
  • پاره‌دوزی چیست خورد آب و نان ** می‌زنی این پاره بر دلق گران

  • Bu beden hırkası daima yırtılır. Sen de bu yemekle, içmekle onu yamarsın!
  • هر زمان می‌درد این دلق تنت ** پاره بر وی می‌زنی زین خوردنت

  • Ey talihi yaver padişah soyundan gelen, kendine gel de yamacılıktan utan! 2555
  • ای ز نسل پادشاه کامیار ** با خود آ زین پاره‌دوزی ننگ دار

  • Bu dükkânın dibini bir parçacık kaz da o iki maden, başını yüceltsin!
  • پاره‌ای بر کن ازین قعر دکان ** تا برآرد سر به پیش تو دو کان

  • Bu kiralık evin kira müddeti bitmeden kendine gel. Yoksa bu müddet biter, sen de ondan bir fayda elde edemezsin!
  • پیش از آن کین مهلت خانه‌ی کری ** آخر آید تو نخورده زو بری

  • Sonra dükkân sahibi, seni dükkândan çıkarır; bu dükkânı da hazineyi elde etmek için yıkar.
  • پس ترا بیرون کند صاحب دکان ** وین دکان را بر کند از روی کان

  • Sen gâh hasretle başına vurursun; gâh ham sakalını yolar durursun!
  • تو ز حسرت گاه بر سر می‌زنی ** گاه ریش خام خود بر می‌کنی

  • Yazıklar olsun; bu dükkân benimdi. Kör müydüm ki buradan bir fayda elde etmedim! 2560
  • کای دریغا آن من بود این دکان ** کور بودم بر نخوردم زین مکان

  • Yazıklar olsun, bu bizimdi yel götürdü! Biz kullara da ebediyen hasretlere düşüp eyvahlar olsun demek kaldı dersin!
  • ای دریغا بود ما را برد باد ** تا ابد یا حسرتا شد للعباد

  • İnsanın, yaradılışında olan zekâ ve düşüncelerine aldanarak peygamberlerin bilgisi olan gayb bilgisini istememesi
  • غره شدن آدمی به ذکاوت و تصویرات طبع خویشتن و طلب ناکردن علم غیب کی علم انبیاست

  • Ben evde bir süs, bir nakış gördüm de o evin sevgisiyle kararsız bir hale geldim;
  • دیدم اندر خانه من نقش و نگار ** بودم اندر عشق خانه بی‌قرار

  • Gizli hazineden haberim bile olmadı., yoksa kazma, elimde çiçek demeti kesilirdi!
  • بودم از گنج نهانی بی‌خبر ** ورنه دستنبوی من بودی تبر

  • Ah, o zaman kazmanın hakkını verseydim şimdi gamdan kurtulmuş olurdum!
  • آه گر داد تبر را دادمی ** این زمان غم را تبرا دادمی

  • Gözümü nakşa, takmış, çocuklar gibi aşk oyunlarına dalıp kalmıştım! 2565
  • چشم را بر نقش می‌انداختم ** هم‌چو طفلان عشقها می‌باختم

  • O muradına erişmiş hakim, sen bir çocuksun. Evde nakışlarla, suretlerle dolu diyerek ne de doğru, ne de güzel söylemiştir.
  • پس نکو گفت آن حکیم کامیار ** که تو طفلی خانه پر نقش و نگار

  • İlâhiname de çok vasiyetlerde bulunmuş, tozu dumana ver, varlığının kökünü kazı demiştir.
  • در الهی‌نامه بس اندرز کرد ** که بر آر دودمان خویش گرد

  • Firavun ey Musa dedi; kâfi, gönlüm, ıstıraptan eridi gitti., artık üçüncü vadini söyle!
  • بس کن ای موسی بگو وعده‌ی سوم ** که دل من ز اضطرابش گشت گم

  • Musa dedi ki; üçüncüsü şu: Devletin iki kat artar, iki âlemin de düşmandan arınmış devlet ve saltanatına nail olursun!
  • گفت موسی آن سوم ملک دوتو ** دو جهانی خالص از خصم و عدو