English    Türkçe    فارسی   

4
2593-2642

  • Erler, görüyorsun ya, âlemden göçmeden neşeleniyorlar, şu çocuklarsa âlemde kalmalarına seviniyorlar!
  • پس رجال از نقل عالم شادمان ** وز بقااش شادمان این کودکان

  • İyi suyun tadını tatmayan kör kuşa, acı su, kevser görünür.
  • چونک آب خوش ندید آن مرغ کور ** پیش او کوثر نیامد آب شور

  • Musa da, senin saf ikbaline bir dert erişmez diye bu tarzda kerametler sayıp dökmekteydi. 2595
  • هم‌چنین موسی کرامت می‌شمرد ** که نگردد صاف اقبال تو درد

  • Firavun, pek güzel, iyi söyledin ama bir de iyi bir dostla görüşeyim, danışayım dedi.
  • گفت احسنت و نکو گفت ولیک ** تا کنم من مشورت با یار نیک

  • Firavun'un, Masa aleyhisselâm'a inanma hususunda Asiye'ye danışması
  • مشورت کردن فرعون با ایسیه در ایمان آوردن به موسی علیه‌السلام

  • Firavun, bu sözü Asiye'ye açtı. Asiye dedi ki: A gönlü kararmış, bu vaatlere can ver!
  • باز گفت او این سخن با ایسیه ** گفت جان افشان برین ای دل‌سیه

  • Bu sözlerde ne büyük inayetler var, ey iyi huylu padişah, durma, hemen bunları elde et!
  • بس عنایتهاست متن این مقال ** زود در یاب ای شه نیکو خصال

  • Ekim zamanı geldi., hem de ne faydalı ekim ya! Bu sözleri söyledi ve iştiyakından ağlamaya başladı.
  • وقت کشت آمد زهی پر سود کشت ** این بگفت و گریه کرد و گرم گشت

  • Yerinden sıçradı, ne mutlu sana dedi... A kelceğiz, güneş, başına taç oldu! 2600
  • بر جهید از جا و گفتا بخ لک ** آفتابی تاجر گشتت ای کلک

  • Kelin ayıbını külah örter. Hele o külah güneş ve ay olursa ne mutlu!
  • عیب کل را خود بپوشاند کلاه ** خاصه چون باشد کله خورشید و ماه

  • Daha o mecliste bunu duyunca neden evet, yüzlerce hamdolsun demedin?
  • هم در آن مجلس که بشنیدی تو این ** چون نگفتی آری و صد آفرین

  • Bu söz, güneşin kulağına değseydi buna nail olmak ümidiyle baş aşağı yere inerdi!
  • این سخن در گوش خورشید ار شدی ** سرنگون بر بوی این زیر آمدی

  • Hiç bildin mi, ne vaattir bu, ne lütuf tur? Hak, İblis' i arayıp soruyor âdeta!
  • هیچ می‌دانی چه وعده‌ست و چه داد ** می‌کند ابلیس را حق افتقاد

  • O kerem sahibi, seni böyle bir lütfa, böyle bir ihsana çağırdı da nasıl tahammül ettin? Şaşılacak şey 2605
  • چون بدین لطف آن کریمت باز خواند ** ای عجب چون زهره‌ات بر جای ماند

  • Nasıl yüreğini eritmedi bu? Eritseydi iki cihandan da nasip alırdın!
  • زهره‌ات ندرید تا زان زهره‌ات ** بودی اندر هر دو عالم بهره‌ات

  • Adamın yüreği Allah için erirse şehitler gibi iki âlemde de lütfa, ihsana mazhar olur.
  • زهره‌ای کز بهره‌ی حق بر درد ** چون شهیدان از دو عالم بر خورد

  • Gafillik de hikmettir, bu kör oluşun da bir hikmeti var, var ama neden bu dereceye kadar olsun?
  • غافلی هم حکمتست و این عمی ** تا بماند لیک تا این حد چرا

  • Sermayenin çabucak elden uçamaması için gafillik, hem hikmettir, hem nimet!
  • غافلی هم حکمتست و نعمتست ** تا نپرد زود سرمایه ز دست

  • Fakat unulmaz bir yara haline gelmemeli... Aklın ve canın zehri olmamalı, adama eziyet vermemeli! 2610
  • لیک نی چندانک ناسوری شود ** زهر جان و عقل رنجوری شود

  • Kim böyle bir alışverişi edebilir? Bir gülle gül bahçesini satın alıyorsun!
  • خود کی یابد این چنین بازار را ** که به یک گل می‌خری گلزار را

  • Bir taneye karşılık yüzlerce ağaçlık, bir habbeye karşılık yüzlerce maden!
  • دانه‌ای را صد درختستان عوض ** حبه‌ای را آمدت صد کان عوض

  • Kim her şeyi Allah için yapar, Allah' ya karşı ihlâs sahibi olursa demek, o taneyi vermektir... bu suretle de "Allah da onun olur, her dilediğini verir" sözünün hakikati elde edilir.
  • کان لله دادن آن حبه است ** تا که کان‌الله له آید به دست

  • Çünkü bu arık ve kararsız varlık, o ebedî Allah’ın zevalsiz varlığından var olmuştur.
  • زآنک این هوی ضعیف بی‌قرار ** هست شد زان هوی رب پایدار

  • Fâni varlık, kendisini ona verdi mi baki olur, asla ölmez. 2615
  • هوی فانی چونک خود فا او سپرد ** گشت باقی دایم و هرگز نمرد

  • Yelden, topraktan korkan ve bu ikisi yüzünden helak olan katra gibi!
  • هم‌چو قطره‌ی خایف از باد و ز خاک ** که فنا گردد بدین هر دو هلاک

  • Katra, aslı olan denize kavuştu mu güneşin? Hararetinden de kurtulur, yelden, topraktan da!
  • چون به اصل خود که دریا بود جست ** از تف خورشید و باد و خاک رست

  • Zahirî, denizde yok olur ama zatı yok olmaz, ebedîleşir, iyileşir!
  • ظاهرش گم گشت در دریا و لیک ** ذات او معصوم و پا بر جا و نیک

  • Kendine gel ey katra da pişman olmaksızın varlığım ver, ver de bir katra ya karşılık uçsuz bucaksız denizi bul!
  • هین بده ای قطره خود را بی‌ندم ** تا بیابی در بهای قطره یم

  • Kendine gel ey katra da bu şerefi bul, denizin avucuna düş, o avuçta telef olmaktan emin ol! 2620
  • هین بده ای قطره خود را این شرف ** در کف دریا شو آمن از تلف

  • Böyle bir devlet, kimin eline düşmüştür: Bir deniz, bir katrayı dilemekte, istemekte!
  • خود کرا آید چنین دولت به دست ** قطره‌ای را بحری تقاضاگر شدست

  • Allah hakkı için Allah hakkı için çabuk sat ve satın al... Bir katrayı ver, incilerle dolu denizi elde et!
  • الله الله زود بفروش و بخر ** قطره‌ای ده بحر پر گوهر ببر

  • Allah hakkı için, Allah hakkı için hiç geciktirme. Bu söz, lütuf denizinden gelmede!
  • الله الله هیچ تاخیری مکن ** که ز بحر لطف آمد این سخن

  • Lütuf bile bu lütfun içinde kaybolur, aşağılık bir adam, yedinci kat göğe çıkıyor
  • لطف اندر لطف این گم می‌شود ** که اسفلی بر چرخ هفتم می‌شود

  • 2625.Kendine gel, hiçbir kimse bunu aramakla bulamaz, nasılsa bir acayip oyuna rastladın! 2625
  • هین که یک بازی فتادت بوالعجب ** هیچ طالب این نیابد در طلب

  • Firavun, bunu bir de Haman'a söyleyeyim; padişaha vezirin reyini almak lâzımdır dedi.
  • گفت با هامان بگویم ای ستیر ** شاه را لازم بود رای وزیر

  • Asiye dedi ki: Bu sırrı Haman'a söyleme. Kör kocakarı, doğanın kıymetini ne bilir?
  • گفت با هامان مگو این راز را ** کور کمپیری چه داند باز را

  • Padişahın doğanıyla kocakarı
  • قصه‌ی باز پادشاه و کمپیر زن

  • Bir akdoğanı kocakarının birine verirsen iyilik olsun diye pençelerindeki tırnakları keser!
  • باز اسپیدی به کمپیری دهی ** او ببرد ناخنش بهر بهی

  • Hâlbuki asıl iş gördüğü, avlandığı uzvu, tırnaklandır. Kör kocakarıcağız körcesine o tırnakları kesiverir!
  • ناخنی که اصل کارست و شکار ** کور کمپیری ببرد کوروار

  • Anan neredeymiş ki der, a ulu yavrum, tırnakların böyle uzamış senin? 2630
  • که کجا بودست مادر که ترا ** ناخنان زین سان درازست ای کیا

  • Kötü kocakarı, doğanın tırnağını, gagasını kanatlarını keser... Sevgi çağında işte bunları, yapar!
  • ناخن و منقار و پرش را برید ** وقت مهر این می‌کند زال پلید

  • Doğanın önüne tutmaç kor da o, az yedi mi kızar, sevgiyi yırtar, atar!
  • چونک تتماجش دهد او کم خورد ** خشم گیرد مهرها را بر درد

  • Senin için böyle bir tutmaç pişirdim de sen ululuk gösteriyor, haddini bilmiyorsun ha!
  • که چنین تتماج پختم بهر تو ** تو تکبر می‌نمایی و عتو

  • Sen o eziyetlere, belâlara lâyıksın, devletin, ikbalin kadrini nerden bileceksin sen? der.
  • تو سزایی در همان رنج و بلا ** نعمت و اقبال کی سازد ترا

  • Tutmaç yemiyorsan bari al, bunu iç diye doğana tutmaç suyu verir. 2635
  • آن تتماجش دهد کین را بگیر ** گر نمی‌خواهی که نوشی زان فطیر

  • Hâlbuki doğan, tutmaç suyundan hoşlanmaz, içmez, kocakarı büsbütün kızar.
  • آب تتماجش نگیرد طبع باز ** زال بترنجد شود خشمش دراز

  • Kızgınlıkla o sıcak çorbayı doğanın başından aşağı döker, hayvanın başını yakar, kel eder!
  • از غضب شربای سوزان بر سرش ** زن فرو ریزد شود کل مغفرش

  • Canı yanar, o teessürle gönüller parlatan padişahın lütfunu anarak ağlamaya başlar;
  • اشک از آن چشمش فرو ریزد ز سوز ** یاد آرد لطف شاه دل‌فروز

  • Padişahın çehresinden yüzlerce kemale nail olan o nazenin, o işveli gözlerinden yaşlar döker!
  • زان دو چشم نازنین با دلال ** که ز چهره‌ی شاد دارد صد کمال

  • Mâzâgal basar sırrına nail olan gözleri o karganın açtığı yaralarla dolar, güzel göz, zaten kötü göz yüzünden dertlere, elemlere uğrar! 2640
  • چشم مازاغش شده پر زخم زاغ ** چشم نیک از چشم بد با درد و داغ

  • Hâlbuki o öyle engin bir gözdür ki iki âlem bile ona bir kıl kadar görünmektedir.
  • چشم دریا بسطتی کز بسط او ** هر دو عالم می‌نماید تار مو

  • Gözüne binlerce gökyüzü görünse kaynağın denizin yanında kayboluşu gibi kaybolur!
  • گر هزاران چرخ در چشمش رود ** هم‌چو چشمه پیش قلزم گم شود