English    Türkçe    فارسی   

4
538-587

  • Peygamber, bunun için “Ben; zamane tufanına gemi gibiyim;
  • بهر این فرمود پیغامبر که من ** هم‌چو کشتی‌ام به طوفان زمن

  • Biz ve ashabım, Nuh’un gemisine benzeriz. Kim bu gemiye el atar, kim bu gemiye girerse kurtulur” buyurdu.
  • ما و اصحابم چو آن کشتی نوح ** هر که دست اندر زند یابد فتوح

  • Şeyh beraber olunca kötülüklerden uzaksın... Gece gündüz gitmektesin; gemidesin. 540
  • چونک با شیخی تو دور از زشتیی ** روز و شب سیاری و در کشتیی

  • Canlar bağışlayan cana sığınmışsın... Gemiye girmiş, uyuyorsun; öyle olduğu halde yol almaktasın!
  • در پناه جان جان‌بخشی توی ** کشتی اندر خفته‌ای ره می‌روی

  • Zamanın peygamberinden ayrılma... Kendi hünerine, kendi dileğine pek güvenme!
  • مسکل از پیغامبر ایام خویش ** تکیه کم کن بر فن و بر کام خویش

  • Aslan bile olsan değil mi ki kılavuzsuz yol almaktasın; kendini görüyorsun, sapıksın, hor hakirsin.
  • گرچه شیری چون روی ره بی‌دلیل ** خویش‌بین و در ضلالی و ذلیل

  • Ancak şeyhin kanatlarıyla uçta şeyhin askerlerinin yardımını gör!
  • هین مپر الا که با پرهای شیخ ** تا ببینی عون و لشکرهای شیخ

  • Bir zaman olur, onun lütuf dalgaları, sana kanat kesilir; bir an gelir, kahır ateşi seni taşır, götürür! 545
  • یک زمانی موج لطفش بال تست ** آتش قهرش دمی حمال تست

  • Kahrını, lütfunun zıddı sayma pek... Tesir bakımından ikisinin de birliğini gör!
  • قهر او را ضد لطفش کم شمر ** اتحاد هر دو بین اندر اثر

  • Bir zaman seni toprak gibi yeşertir... Bir zaman seni sevgilinin havasıyla doldurur, şişirir!
  • یک زمان چون خاک سبزت می‌کند ** یک زمان پر باد و گبزت می‌کند

  • Ârifin bedenine cemad vasfını verir de orada neşeli güller, nesrinler bitirir!
  • جسم عارف را دهد وصف جماد ** تا برو روید گل و نسرین شاد

  • Fakat bunları o görür, başkası değil... Temiz içten başka hiçbir şey cennetin kokusunu alamaz!
  • لیک او بیند نبیند غیر او ** جز به مغز پاک ندهد خلد بو

  • İçini, sevgiyi inkârdan arıt da orada onun gül bahçesindeki reyhanlar bitsin! 550
  • مغز را خالی کن از انکار یار ** تا که ریحان یابد از گلزار یار

  • İçini arıt da Muhammed’in Yemen ülkesinde Rahman kokusunu aldığı gibi sende benim sevgilimin ebedîlik kokusunu bul!
  • تا بیابی بوی خلد از یار من ** چون محمد بوی رحمن از یمن

  • Miraç edenlerin safında durursan yokluk, seni Burak gibi göklere yüceltir.
  • در صف معراجیان گر بیستی ** چون براقت بر کشاند نیستی

  • Yere mensup ve ancak aya kadar yüceltebilecek miraç değildir bu... Kamışı, şekere ulaştıran miraca benzer!
  • نه چو معراج زمینی تا قمر ** بلک چون معراج کلکی تا شکر

  • Bu miraç, buğunun göğe akması gibi bir miraç değildir... Ana karnındaki çocuğun bilgi ve irfan derecesine ulaşmasına benzer!
  • نه چو معراج بخاری تا سما ** بل چو معراج جنینی تا نهی

  • Yokluk küheylânı, ne de güzel bir buraktır... Yok olduysan seni varlık makamına götürür! 555
  • خوش براقی گشت خنگ نیستی ** سوی هستی آردت گر نیستی

  • Dağlar, denizler ancak tırnağına dokunabilir; o derece süratlidir... Duygu âlemini derhâl geride bırakıverir!
  • کوه و دریاها سمش مس می‌کند ** تا جهان حس را پس می‌کند

  • Ayağını gemiye çekte can sevgilisine giden can gibi oturduğun yerde yürüye dur!
  • پا بکش در کشتی و می‌رو روان ** چون سوی معشوق جان جان روان

  • Elsiz, ayaksız evveline evvel olmayan Allah’a kadar git... Canların, yoklukta elsiz ayaksız varlık âlemine koştukları gibi!
  • دست نه و پای نه رو تا قدم ** آن چنانک تاخت جانها از عدم

  • Duyan, gaflet uykusunda olmasaydı, can kulağı açık bulunsaydı sözde kıyas perdesini yırtardın ya!
  • بردریدی در سخن پرده‌ی قیاس ** گر نبودی سمع سامع را نعاس

  • Ey felek, onun sözlerine inciler saç... Ey cihan, onun cihanından utan! 560
  • ای فلک بر گفت او گوهر ببار ** از جهان او جهانا شرم دار

  • Eğer inciler saçarsan incilerin yüz kat fazlalaşır... câmid cismin görür, sevilir bir hâle gelir.
  • گر بباری گوهرت صد تا شود ** جامدت بیننده و گویا شود

  • O saçtığın incileri kendin için saçtın demektir... Çünkü her çeşit sermaye yüz misli artar!
  • پس نثاری کرده باشی بهر خود ** چونک هر سرمایه‌ی تو صد شود

  • Belkis’in Sebe şehrinden Süleyman aleyhisselâm’a hediye göndermesi
  • قصه‌ی هدیه فرستادن بلقیس از شهر سبا سوی سلیمان علیه‌السلام

  • Belkıs’ın hediyesi kırk katır yükü altın kerpiçti.
  • هدیه‌ی بلقیس چل استر بدست ** بار آنها جمله خشت زر بدست

  • Hediyeleri getirenler, Süleyman’ın saray meydanına girince bir de gördüler ki yer, tamamı ile halis altınla döşenmiş!
  • چون به صحرای سلیمانی رسید ** فرش آن را جمله زر پخته دید

  • Altın üstünde tam kırk konaklık yol aldılar... Artık altın gözlerine su gibi bile görünmüyordu, o kadar ehemmiyetsiz bir hale gelmişti. 565
  • بر سر زر تا چهل منزل براند ** تا که زر را در نظر آبی نماند

  • Defalarca bu altınları, getirdiğimiz yere götürelim... Biz ne olmayacak iş yapıyoruz;
  • بارها گفتند زر را وا بریم ** سوی مخزن ما چه بیگار اندریم

  • Toprağı bile halis altın olan bir yere hediye olarak altın götürmek aptallıktır dediler.
  • عرصه‌ای کش خاک زر ده دهیست ** زر به هدیه بردن آنجا ابلهیست

  • Ey Allah’a aklı hediye götüren, akıl, orada yoldaki topraktan da aşağıdır!
  • ای ببرده عقل هدیه تا اله ** عقل آنجا کمترست از خاک راه

  • Hediyenin makbule geçmeyeceğini anladıklarından utangaçlıkları, âdeta onları gerisin geriye itmekteydi!
  • چون کساد هدیه آنجا شد پدید ** شرمساریشان همی واپس کشید

  • Sonra yine dediler ki: İster makbule geçsin, ister geçmesin... Bize ne? Biz emir kuluyuz! 570
  • باز گفتند ار کساد و ار روا ** چیست بر ما بنده فرمانیم ما

  • Altın olsun toprak olsun... Biz, götürmeye mecburuz... Buyruk verenin buyruğunu yerine getirmek mecburiyetindeyiz.
  • گر زر و گر خاک ما را بردنیست ** امر فرمان‌ده به جا آوردنیست

  • Geri götürün derlerse yine fermana uyar, getirdiğimiz hediyeyi geri götürürüz!
  • گر بفرمایند که واپس برید ** هم به فرمان تحفه را باز آورید

  • Süleyman, hediye getirenleri ve getirdikleri hediyeyi görünce gülmeye başladı. “Ben, sizden tirit istedim mi ki?
  • خنده‌ش آمد چون سلیمان آن بدید ** کز شما من کی طلب کردم ثرید

  • Ben, bana hediye verin demedim; hediyeye layık olun dedim.
  • من نمی‌گویم مرا هدیه دهید ** بلک گفتم لایق هدیه شوید

  • Bana gayb âleminden eşi görülmedik hediyeler gelmekte... Öyle hediyeler ki insan, onları istemeye niyetlense aklına bile getiremez! 575
  • که مرا از غیب نادر هدیه‌هاست ** که بشر آن را نیارد نیز خواست

  • Siz, yer altındaki madeni altın haline getiren bir yıldıza, güneşe tapıyorsunuz... o yıldızı yaratana yüz tutun!
  • می‌پرستید اختری کو زر کند ** رو باو آرید کو اختر کند

  • Değeri yüce olan canınızı hor hakir ederek gökteki güneşe tapıyorsunuz.
  • می‌پرستید آفتاب چرخ را ** خوار کرده جان عالی‌نرخ را

  • Güneş Allah emriyle bizim aşçımızdır, çiyleri pişirir... Artık ona Allah dersen aptallıktır bu!
  • آفتاب از امر حق طباخ ماست ** ابلهی باشد که گوییم او خداست

  • Güneş tutulursa ne yaparsın? Ondaki o karaltıyı nasıl giderirsin?
  • آفتابت گر بگیرد چون کنی ** آن سیاهی زو تو چون بیرون کنی

  • Nihayet yine Allah tapısına yüz vurup ya Rabbi. O karaltıyı gider, yine ona nurunu ver demez misin? 580
  • نه به درگاه خدا آری صداع ** که سیاهی را ببر وا ده شعاع

  • Gece yarısı seni öldürmeye kalkışsalar ağlayıp yalvaracağım yahut aman dileyeceğim güneş nerede?
  • گر کشندت نیم‌شب خورشید کو ** تا بنالی یا امان خواهی ازو

  • Hadiselerin çoğu da hep geceleyin olur... Hâlbuki geceleyin taptığın Allah ortada yoktur.
  • حادثات اغلب به شب واقع شود ** وان زمان معبود تو غایب بود

  • Allah’a gönül doğruluğu ile eğilirsen yıldızlardan kurtulur, Allah’a mahrem olursun!
  • سوی حق گر راستانه خم شوی ** وا رهی از اختران محرم شوی

  • Mahrem oldun mu sana ağız açar, sırları söylerim... Bu suretle gece yarısı bir güneş görürsün sen!
  • چون شوی محرم گشایم با تو لب ** تا ببینی آفتابی نیم‌شب

  • Onun, temiz ruhtan başka doğuşu... Yok doğmasında da geceyle gündüz farkı olamaz. 585
  • جز روان پاک او را شرق نه ** در طلوعش روز و شب را فرق نه

  • Gündüz, onun doğduğu zamana derler... Geceleyin doğdu, parladı mı ortada gece kalmaz.
  • روز آن باشد که او شارق شود ** شب نماند شب چو او بارق شود

  • Bu görünen güneş, o güneşin önünde adeta güneşe karşı zerre nasıl görünürse öyle görünür!
  • چون نماید ذره پیش آفتاب ** هم‌چنانست آفتاب اندر لباب