Değeri yüce olan canınızı hor hakir ederek gökteki güneşe tapıyorsunuz.
می‌پرستید آفتاب چرخ را ** خوار کرده جان عالی‌نرخ را
Güneş Allah emriyle bizim aşçımızdır, çiyleri pişirir... Artık ona Allah dersen aptallıktır bu!
آفتاب از امر حق طباخ ماست ** ابلهی باشد که گوییم او خداست
Güneş tutulursa ne yaparsın? Ondaki o karaltıyı nasıl giderirsin?
آفتابت گر بگیرد چون کنی ** آن سیاهی زو تو چون بیرون کنی
Nihayet yine Allah tapısına yüz vurup ya Rabbi. O karaltıyı gider, yine ona nurunu ver demez misin?580
نه به درگاه خدا آری صداع ** که سیاهی را ببر وا ده شعاع
Gece yarısı seni öldürmeye kalkışsalar ağlayıp yalvaracağım yahut aman dileyeceğim güneş nerede?
گر کشندت نیم‌شب خورشید کو ** تا بنالی یا امان خواهی ازو
Hadiselerin çoğu da hep geceleyin olur... Hâlbuki geceleyin taptığın Allah ortada yoktur.
حادثات اغلب به شب واقع شود ** وان زمان معبود تو غایب بود
Allah’a gönül doğruluğu ile eğilirsen yıldızlardan kurtulur, Allah’a mahrem olursun!
سوی حق گر راستانه خم شوی ** وا رهی از اختران محرم شوی
Mahrem oldun mu sana ağız açar, sırları söylerim... Bu suretle gece yarısı bir güneş görürsün sen!
چون شوی محرم گشایم با تو لب ** تا ببینی آفتابی نیم‌شب
Onun, temiz ruhtan başka doğuşu... Yok doğmasında da geceyle gündüz farkı olamaz.585
جز روان پاک او را شرق نه ** در طلوعش روز و شب را فرق نه
Gündüz, onun doğduğu zamana derler... Geceleyin doğdu, parladı mı ortada gece kalmaz.
روز آن باشد که او شارق شود ** شب نماند شب چو او بارق شود
Bu görünen güneş, o güneşin önünde adeta güneşe karşı zerre nasıl görünürse öyle görünür!
چون نماید ذره پیش آفتاب ** هم‌چنانست آفتاب اندر لباب
Âlemi aydınlatan, parlatan bu güneşin gözü, o güneşi görünce kamaşır şaşırır kalır!
آفتابی را که رخشان می‌شود ** دیده پیشش کند و حیران می‌شود
Arşın nuruna... Arşın o sonsuz ve hadsiz ışığına karşı bu güneşi bir zerre gibi görürsün!
هم‌چو ذره بینیش در نور عرش ** پیش نور بی حد موفور عرش
Göze Allah’tan bir kuvvet gelince zahiri güneşi hor ve yoksul görür, bayağı bulursun!590
خوار و مسکین بینی او را بی‌قرار ** دیده را قوت شده از کردگار
Allah, öyle bir kimyagerdir ki onun bir tesiriyle duman, yıldız haline gelmiştir...
کیمیایی که ازو یک ماثری ** بر دخان افتاد گشت آن اختری
Öyle bir görülmedik iksiri vardır ki karanlığı güneş haline getirmiştim.
نادر اکسیری که از وی نیم تاب ** بر ظلامی زد به گردش آفتاب
Bir acayip sanatkârdır ki bir sanatıyla zühale bu kadar hassa vermiştir...
بوالعجب میناگری کز یک عمل ** بست چندین خاصیت را بر زحل
Artık sen öbür can yıldızlarıyla can incilerini de var, buna kıyas et!
باقی اخترها و گوهرهای جان ** هم برین مقیاس ای طالب بدان
Duygu gözü, güneşe zebundur; ilahi bir göz ara, ilahi bir göz bul da,595
دیده‌ی حسی زبون آفتاب ** دیده‌ی ربانیی جو و بیاب
Onun bakışına karşı şimşekler saçan güneşin nurları zebun olsun!
تا زبون گردد به پیش آن نظر ** شعشعات آفتاب با شرر
O bakış nura mensuptur, bu bakış, nâra... Ateş, nura karşı adamakıllı kara görünür!
که آن نظر نوری و این ناری بود ** نار پیش نور بس تاری بود
Allah sırrını kutlasın, Şeyh Abdullah-ı Mağribi’nin kerametleri
کرامات و نور شیخ عبدالله مغربی قدس الله سره
Şeyh Abdullah-ı Mağribi dedi ki: “Altmış yıldır ben gece nedir, görmedim.
گفت عبدالله شیخ مغربی ** شصت سال از شب ندیدم من شبی
Bu altmış yıl içinde ne gündüz, ne de gece... Hiçbir sebeple bir karanlığa düşmedim.”
من ندیدم ظلمتی در شصت سال ** نه به روز و نه به شب نه ز اعتلال
Sofiler de şeyhin sözünün doğruluğunu söylemişler, demişlerdi ki: “Geceleri ardında giderdik.”600
صوفیان گفتند صدق قال او ** شب همی‌رفتیم در دنبال او
Dikenlerle, çukurlarla dolu olan çöllerde yürürdük... O, dolunay gibi önümüzde giderdi.
در بیابانهای پر از خار و گو ** او چو ماه بدر ما را پیش‌رو
Yüzünü geriye çevirmeden gece vakti, “Dikkat edin, önünüzde çukur var, sola doğru yürüyün” derdi.
روی پس ناکرده می‌گفتی به شب ** هین گو آمد میل کن در سوی چپ
Bir an sonra da “Sağa gidin, ayağımızın altında diken var” diye seslenirdi.
باز گفتی بعد یک دم سوی راست ** میل کن زیرا که خاری پیش پاست
Gündüz olur, biz ayağını öperdik... Görürdük ki ayakları gelin ayağı gibi!
روز گشتی پاش را ما پای‌بوس ** گشته و پایش چو پاهای عروس
Ne topraktan eser var, ne çamurdan... Ne diken yırtmış, ne taş yaralamış!605
نه ز خاک و نه ز گل بر وی اثر ** نه از خراش خار و آسیب حجر
Allah, Mağribî’yi maşrıkî etmişti... Batıyı ona doğu gibi nurlar saçan bir hale getirmişti!
مغربی را مشرقی کرده خدای ** کرده مغرب را چو مشرق نورزای
Bu serkeş güneşin nuru, aşk meydanının öyle bir atıdır ki halkın ileri gidenlerinin gününü de o korur, geri kalanların gününü de o!
نور این شمس شموسی فارس است ** روز خاص و عام را او حارس است
O yüce nur nasıl korumaz ki binlerce güneşi izhar eden odur.
چون نباشد حارس آن نور مجید ** که هزاران آفتاب آرد پدید
Sen onun nuru ile emniyet içinde yürüye dur... Ejderhalar, akrepler arasında yol almaya bak!
تو به نور او همی رو در امان ** در میان اژدها و کزدمان
O pak nur, senin önünde gider durur... Her yol vuranı tutar, paramparça eder!610
پیش پیشت می‌رود آن نور پاک ** می‌کند هر ره‌زنی را چاک‌چاک
“Allah, kıyamet gününde Peygamberini utandırmaz” ayetini doğru bil; “Müminlerin nurları, önlerinde ve sağlarında yürür yollarını aydınlatır” ayetini oku!
یوم لا یخزی النبی راست دان ** نور یسعی بین ایدیهم بخوان
O nur kıyamette çoğalır ama Allah’tan o nuru burada da istemeli!
گرچه گردد در قیامت آن فزون ** از خدا اینجا بخواهید آزمون
Çünkü Allah istenen şeye delalet etmeyi daha iyi bilir ama buluta da can nuru bağışlar karanlığa da!
کو ببخشد هم به میغ و هم به ماغ ** نور جان والله اعلم بالبلاغ
Süleyman aleyhisselâm’ın Belkis’in elçilerini, getirdikleri hediyelerle beraber Belkis’e göndermesi ve Belkis’i güneşe tapmadan vazgeçip Allah’a inanmaya davet etmesi
بازگردانیدن سلیمان علیه‌السلام رسولان بلقیس را به آن هدیه‌ها کی آورده بودند سوی بلقیس و دعوت کردن بلقیس را به ایمان و ترک آفتاب‌پرستی
Süleyman Peygamber, o elçilere dedi ki: “Ey utanan elçiler, geri dönün... Altın sizin olsun; bana gönül getirin, gönül!
باز گردید ای رسولان خجل ** زر شما را دل به من آرید دل
Benim bu altınlarımı da alın da o altınlara ilave edin... Körlüğünüzü anlayın da o altınları katırın fercine sokun!615
این زر من بر سر آن زر نهید ** کوری تن فرج استر را دهید
Katırın ferci, altın kilit vurulmaya layıktır... Aşığın altınıysa sapsarı yüzüdür!