English    Türkçe    فارسی   

4
770-819

  • Neyzen neyi aşağı tarafına tutarak, hadi bakalım dedi... Benden iyi üfleyeceksen üfle! 770
  • نای را بر کون نهاد او که ز من ** گر تو بهتر می‌زنی بستان بزن

  • Ey Müslüman, edep nedir diye arar sorarsan bil ki edep, ancak her edepsizin edepsizliğine sabır ve tahammül etmektir.
  • ای مسلمان خود ادب اندر طلب ** نیست الا حمل از هر بی‌ادب

  • Kimi falan adamın huyu kötü, tabiatı fena diye şikâyet eder görürsen,
  • هر که را بینی شکایت می‌کند ** که فلان کس راست طبع و خوی بد

  • Bil ki bu şikâyetçinin huyu kötüdür; kötüdür ki o kötü huylunun kötülüğünü söylüyor!
  • این شکایت‌گر بدان که بدخو است ** که مر آن بدخوی را او بدگو است

  • Çünkü iyi huylu, kötü huylulara, fena tabiatlılara tahammül eden, onların kötülüğünü söylemeyen kişidir.
  • زانک خوش‌خو آن بود کو در خمول ** باشد از بدخو و بدطبعان حمول

  • Fakat şeyh, birisinin kötülüğünü söylerse bu, Allah emriyledir, kızgınlığa, heva ve hevese uymadan değil! 775
  • لیک در شیخ آن گله ز آمر خداست ** نه پی خشم و ممارات و هواست

  • Onun şikâyeti, şikâyet değildir, onu ıslahtır... O şikâyet, peygamberlerin şikâyetine benzer.
  • آن شکایت نیست هست اصلاح جان ** چون شکایت کردن پیغامبران

  • Peygamberlerin sabırsızlığı, bil ki Allah emriyledir... Yoksa onların hilmi, kötü şeylere tahammül eder.
  • ناحمولی انبیا از امر دان ** ورنه حمالست بد را حلمشان

  • Onlar kötülüğe tahammül ede ede tabiatlarını öldürdüler... Artık onlardan bir tahammülsüzlük zuhur ederse kendilerinden değildir, Allah’tandır.
  • طبع را کشتند در حمل بدی ** ناحمولی گر بود هست ایزدی

  • Ey Süleyman, kuzgunla doğan arasında Allah hilmine bürün de bütün kuşlarla uzlaş!
  • ای سلیمان در میان زاغ و باز ** حلم حق شو با همه مرغان بساز

  • Ey hilmi, yüzlerce Belkıs’ı zebun eden, ey “Rabbim, kavmine sen doğru yolu göster, onlar bilmiyorlar” diyen! 780
  • ای دو صد بلقیس حلمت را زبون ** که اهد قومی انهم لا یعلمون

  • Süleyman aleyhisselam’ın, Belkis’e şirkte ısrar etme, imana gelmeyi geciktirme diye tehdit ederek haber göndermesi
  • تهدید فرستادن سلیمان علیه‌السلام پیش بلقیس کی اصرار میندیش بر شرک و تاخیر مکن

  • Belkıs, kendine gel, aklını başına topla... Yoksa fena olur. Askerin, sana düşman kesilir, senden döner!
  • هین بیا بلقیس ورنه بد شود ** لشکرت خصمت شود مرتد شود

  • Perdecin, perdeni yırtar... Canın, canına düşmanlık eder!
  • پرده‌دار تو درت را بر کند ** جان تو با تو به جان خصمی کند

  • Yerdeki, gökteki zerrelerin hepsi, sınama çağında Allah askeridir.
  • جمله ذرات زمین و آسمان ** لشکر حق‌اند گاه امتحان

  • Yerli gördün ya, Âd kavmine ne yaptı! Suyu gördün ya, tufanda neler etti!
  • باد را دیدی که با عادان چه کرد ** آب را دیدی که در طوفان چه کرد

  • O kin denizi Firavuna ne işler açtı... Bu yeryüzü Karun’a ne işler gösterdi! 785
  • آنچ بر فرعون زد آن بحر کین ** وآنچ با قارون نمودست این زمین

  • Ebabil kuşları, file neler etti... Sivrisinek, Nemrud’un başını nasıl yedi!
  • وآنچ آن بابیل با آن پیل کرد ** وآنچ پشه کله‌ی نمرود خورد

  • Davud, eliyle koca taşı kaldırıp atınca taş tam altı yüz parçaya bölündü, ordu da bozguna uğradı!
  • وآنک سنگ انداخت داودی بدست ** گشت شصد پاره و لشکر شکست

  • Lût’un düşmanlarına taş yağdı da nihayet kara su içinde dalga yutup boğuldular!
  • سنگ می‌بارید بر اعدای لوط ** تا که در آب سیه خوردند غوط

  • Âlemdeki cansız şeylerin akıllıca peygamberlere ettikleri yardımları söylemeye kalkışsam,
  • گر بگویم از جمادات جهان ** عاقلانه یاری پیغامبران

  • Mesnevi o kadar büyük ki kırk deve bile âciz olur, çekemez! 790
  • مثنوی چندان شود که چل شتر ** گر کشد عاجز شود از بار پر

  • El, kâfirin aleyhine şahadette bulunur; Allah askeri olur, Allah’ın buyruğuna baş kor!
  • دست بر کافر گواهی می‌دهد ** لشکر حق می‌شود سر می‌نهد

  • Ey işte, güçte Allah’ın zıddına ders gösteren, kork... Sen de Allah askerleri arasındasın.
  • ای نموده ضد حق در فعل درس ** در میان لشکر اویی بترس

  • Cüz’ünün cüz’ü bile ona uymuştur, onun askeridir. Şimdi nifak yüzünden sana muti görünür!
  • جزو جزوت لشکر از در وفاق ** مر ترا اکنون مطیع‌اند از نفاق

  • Allah, gözüne, “Onu sık” dese göz ağrısı senin yüzlerce defa kökünü kazır!
  • گر بگوید چشم را کو را فشار ** درد چشم از تو بر آرد صد دمار

  • Dişine “Ona bir ceza ver” dese bir de bakarsın ki dişin, kulağını çekip burmaya başlar! 795
  • ور به دندان گوید او بنما وبال ** پس ببینی تو ز دندان گوشمال

  • Tıp kitabını aç da hastalıklar bahsini oku... Ten askerinin neler yaptığını gör!
  • باز کن طب را بخوان باب العلل ** تا ببینی لشکر تن را عمل

  • Mademki her şeyin canının canı odur, canın canıyla düşmanlığa girişmek kolay mıdır?
  • چونک جان جان هر چیزی ویست ** دشمنی با جان جان آسان کیست

  • Belkıs, cin ve şeytan askerlerini bir tarafa bırak, çünkü onlar, benim emrime canla başla uyarlar, benim hükmümle saflar yararlar!
  • خود رها کن لشکر دیو و پری ** کز میان جان کنندم صفدری

  • Belkıs, önce saltanatı bırak... Çünkü beni buldun mu bütün devlet ve mal, mülk senin olur!
  • ملک را بگذار بلقیس از نخست ** چون مرا یابی همه ملک آن تست

  • Yanıma gelince zaten anlayacaksın ki bensiz bir hamam nakşından, hamamdaki bir resimden ibaretmişsin! 800
  • خود بدانی چون بر من آمدی ** که تو بی من نقش گرمابه بدی

  • Resim, ister padişah resmi olsun, ister zengin resmi... Değil mi ki resimdir, candan nasibi yoktur!
  • نقش اگر خود نقش سلطان یا غنیست ** صورتست از جان خود بی چاشنیست

  • O, başkaları için bezenmiştir... Beyhude yere ağzını, gözünü açmıştır.
  • زینت او از برای دیگران ** باز کرده بیهده چشم و دهان

  • Sen, kendi kendine savaşa girişmişsin... Başkalarını kendin olarak tanımamış, anlamamışsın!
  • ای تو در بیگار خود را باخته ** دیگران را تو ز خود نشناخته

  • Sen hangi surette rastlasan, bu, benim diye durup kalıyorsun ama vallahi o, sen değilsin!
  • تو به هر صورت که آیی بیستی ** که منم این والله آن تو نیستی

  • Bir zamancağız halktan uzaklaşsan, yapayalnız kalsan ta boğazına kadar gama, endişeye batarsın. 805
  • یک زمان تنها بمانی تو ز خلق ** در غم و اندیشه مانی تا به حلق

  • Hâlbuki bu, nasıl sen olabilir? Sen o tek kişisin; Sen kendinin güzelisin, kendinin dilberisin, kendinin sarhoşusun!
  • این تو کی باشی که تو آن اوحدی ** که خوش و زیبا و سرمست خودی

  • Kendinin kuşu, kendinin avı, kendinin tuzağısın... Kendinin başköşesi, kendinin döşemesi, kendinin damısın!
  • مرغ خویشی صید خویشی دام خویش ** صدر خویشی فرش خویشی بام خویش

  • Cevher ona derler ki varlığı, kendi kendine olsun... Onunla var olan, onun feri bulunan şey, arazdır.
  • جوهر آن باشد که قایم با خودست ** آن عرض باشد که فرع او شدست

  • Sen de Âdemoğluysan onun gibi ol, bütün zürriyetleri kendinde gör!
  • گر تو آدم‌زاده‌ای چون او نشین ** جمله ذریات را در خود ببین

  • Testide ne vardır ki nehirde olmasın... Evde ne vardır ki şehirde bulunmasın! 810
  • چیست اندر خم که اندر نهر نیست ** چیست اندر خانه که اندر شهر نیست

  • Bu âlem bir testidir, gönül de ırmak suyuna benzer. Bu âlem odadır, gönülse görülmedik ve şaşılacak şeylerle dolu bir şehir!
  • این جهان خمست و دل چون جوی آب ** این جهان حجره‌ست و دل شهر عجاب

  • Süleyman aleyhisselâm’ın, benim senin imana gelmeni istemem; ancak Allah rızası içindi; ne nefsinde, ne güzelliğinde, ne de saltanatında bir zerre garezim yok. Allah nuruyla gözüm açılsın, sen de görürsün demesi
  • پیدا کردن سلیمان علیه‌السلام کی مرا خالصا لامر الله جهدست در ایمان تو یک ذره غرضی نیست مرا نه در نفس تو و حسن تو و نه در ملک تو خود بینی چون چشم جان باز شود به نورالله

  • Hemencecik gel... Ben, seni davet eden bir elçiyim... Ecel gibi şehveti öldürücüyüm, şehvete esir değil!
  • هین بیا که من رسولم دعوتی ** چون اجل شهوت‌کشم نه شهوتی

  • Hatta şehvetin olsa bile şehvette emîrim... Bir güzelin yüzünü görüp şehvet esiri olmam ben!
  • ور بود شهوت امیر شهوتم ** نه اسیر شهوت روی بتم

  • Aslımızın aslı, Halil ve bütün peygamberler gibi putları kıran kişilerdir.
  • بت‌شکن بودست اصل اصل ما ** چون خلیل حق و جمله انبیا

  • Ey esir, biz put haneye girsek bile puta secde etmeyiz, put bize secde eder. 815
  • گر در آییم ای رهی در بتکده ** بت سجود آرد نه ما در معبده

  • Ahmed de put haneye gitti, Ebu Cehil de... Fakat bunun gitmesiyle onun gitmesi arasında pek büyük bir fark var!
  • احمد و بوجهل در بتخانه رفت ** زین شدن تا آن شدن فرقیست زفت

  • Bu put haneye girdi mi putlar baş kor, secdeye kapanır... O girdi mi ümmetler gibi putlara secde eder!
  • این در آید سر نهند او را بتان ** آن در آید سر نهد چون امتان

  • Şehvete mensup olan bu âlem de put hanedir... Hem peygamberlere yuvadır, hem kâfirlere!
  • این جهان شهوتی بتخانه‌ایست ** انبیا و کافران را لانه‌ایست

  • Fakat şehvet, pak kişilere kuldur... Halis altını ateş yakmaz!
  • لیک شهوت بنده‌ی پاکان بود ** زر نسوزد زانک نقد کان بود