English    Türkçe    فارسی   

5
1174-1223

  • Madem ki vefan yok, bari söylenme. Çünkü sözün çoğu, bizlik benlik davasıdır.
  • چون وفاات نیست باری دم مزن  ** که سخن دعویست اغلب ما و من 

  • Bu söz, gönlü geliştiren bir sözdür. Susmakla insan yüzlerce gelişmeye nail olur. 1175
  • این سخن در سینه دخل مغزهاست  ** در خموشی مغز جان را صد نماست 

  • İçteki şey, dile geldi mi iç, harç olur gider. Çok harç etme de o güzelim iç kalsın.
  • چون بیامد در زبان شد خرج مغز  ** خرج کم کن تا بماند مغز نغز 

  • Az söyleyen adam da derin bir düşünce vardır. Söyleme kabuğu arttı mı iç yok olur.
  • مرد کم گوینده را فکرست زفت  ** قشر گفتن چون فزون شد مغز رفت 

  • Kabuk kalın olursa iç küçülür, zayıflar. İç kemale geldi, güzelleşti, büyüyüp oldu mu kabuk incelir.
  • پوست افزون بود لاغر بود مغز  ** پوست لاغر شد چو کامل گشت و نغز 

  • Hamlıktan kurtulup yetişen olan cevize, bademe ve fıstığa, şu üç meyveye bir bak.
  • بنگر این هر سه ز خامی رسته را  ** جوز را و لوز را و پسته را 

  • Kim isyan ederse Şeytan olur, iyilerin devletine haset eder. 1180
  • هر که او عصیان کند شیطان شود  ** که حسود دولت نیکان شود 

  • Tanrı ahdine vefa edersen Tanrı da kereminden senin ahdini korur.
  • چونک در عهد خدا کردی وفا  ** از کرم عهدت نگه دارد خدا 

  • Sense Tanrı’ya vefa etmekten gözünü yummuşsun. “Beni anın da sizi anayım” ayetini duymadın mı ki?
  • از وفای حق تو بسته دیده‌ای  ** اذکروا اذکرکم نشنیده‌ای 

  • “Ahdıma vefa edin” ahdına kulak ver de sevgiliden “Ahdınıza vefa edeyim” vaidi gelsin.
  • گوش نه اوفوا به عهدی گوش‌دار  ** تا که اوفی عهدکم آید ز یار 

  • Ey hüzün sahibi, bizim ahdımız ve borç vermemiz nedir? yere kuru tohum ekmek gibi.
  • عهد و قرض ما چه باشد ای حزین  ** هم‌چو دانه‌ی خشک کشتن در زمین 

  • Ondan ne yere bir parlaklık gelir, ne yer sahibi zenginleşir. 1185
  • نه زمین را زان فروغ و لمتری  ** نه خداوند زمین را توانگری 

  • Bu, ancak bunun aslını yokluk aleminden veren sensin, bundan bana lazım diye bir işarette bulunmaktan ibarettir.
  • جز اشارت که ازین می‌بایدم  ** که تو دادی اصل این را از عدم 

  • Yedim tohumunu da nişane olarak getirdim. Bu nimetten yine bize ihsan et demektir.
  • خوردم و دانه بیاوردم نشان  ** که ازین نعمت به سوی ما کشان 

  • Şu halde ey bahtlı kişi, kuru duayı bırak. Ağaç isteyen tohum eker.
  • پس دعای خشک هل ای نیک‌بخت  ** که فشاند دانه می‌خواهد درخت 

  • Tohumun yoksa Tanrı, yine o dua yüzünden sana bir fidan bağışlar ki görenler, ne hoş çalışmış da ne güzel fidana sahip olmuş derler.
  • گر نداری دانه ایزد زان دعا  ** بخشدت نخلی که نعم ما سعی 

  • Meryem gibi hani. Derdi vardı da tohumu yoktu. Bu dert yüzünden sanat sahibi Tanrı, o kuru hurma ağacını yeşertti. 1190
  • هم‌چو مریم درد بودش دانه نی  ** سبز کرد آن نخل را صاحب‌فنی 

  • Çünkü o ulu, o temiz kadın vefakardı. Tanrı bu yüzden o istemeden onun yüzlerce muradını vefa etti.
  • زانک وافی بود آن خاتون راد  ** بی‌مرادش داد یزدان صد مراد 

  • Vefakar olan topluluk, bu vefayı bütün aleme yaymışlardır.
  • آن جماعت را که وافی بوده‌اند  ** بر همه اصنافشان افزوده‌اند 

  • Denizler de onların buyruklarına uymuştur, dağlar da. Dört unsur bile onlara kul, köle kesilmiştir.
  • گشت دریاها مسخرشان و کوه  ** چار عنصر نیز بنده‌ی آن گروه 

  • Bu, inkar edenler, apaçık görsünler de inansınlar diye onlara bir Tanrı ikramıdır.
  • این خود اکرامیست از بهر نشان  ** تا ببینند اهل انکار آن عیان 

  • Onlar, öyle gizli ikram ve ihsanlara nail olmuşlardır ki, ne akla, hayale gelir, ne de söze sığar. 1195
  • آن کرامتهای پنهانشان که آن  ** در نیاید در حواس و در بیان 

  • Zaten iş, ebedi olan, kesilmeyen, tükenmesine imkan bulunmayan ikram ve ihsandır.
  • کار آن دارد خود آن باشد ابد  ** دایما نه منقطع نه مسترد 

  • Münacat
  • مناجات 

  • Ey gıda, temkin ve sebat ihsan eden Tanrı, halkı bu sebatsızlıktan kurtar.
  • ای دهنده‌ی قوت و تمکین و ثبات  ** خلق را زین بی‌ثباتی ده نجات 

  • Sabit olmak lazım olan iş de bu iki büklüm olmuş nefse yardım et, onu doğrult.
  • اندر آن کاری که ثابت بودنیست  ** قایمی ده نفس را که منثنیست 

  • Sen onlara sabır ver, sen onların terazilerinin iyilik kefelerini ağırlaştır, sen onları suret düzenlerinin hilesinden kurtar.
  • صبرشان بخش و کفه‌ی میزان گران  ** وا رهانشان از فن صورتگران 

  • Ey kerem sahibi, sen onları hasetten geri çek de haset yüzünden taşlanmış Şeytan olmasınlar. 1200
  • وز حسودی بازشان خر ای کریم  ** تا نباشند از حسد دیو رجیم 

  • Halk geçici mal ve beden uğruna hasetten yanıp duruyor.
  • در نعیم فانی مال و جسد  ** چون همی‌سوزند عامه از حسد 

  • Padişahlara baksana. Haset yüzünden ordu çekip akrabalarını öldürüyorlar.
  • پادشاهان بین که لشکر می‌کشند  ** از حسد خویشان خود را می‌کشند 

  • Pislikle dolu düzenbaz aşılar, birbirlerinin kanına, canına kastediyorlar.
  • عاشقان لعبتان پر قذر  ** کرده قصد خون و جان همدگر 

  • Vise’nin, Ramin’in, Husrev’in, Şirin’in hikayelerini oku, o ahmakların haset yüzünden neler yaptıklarını gör.
  • ویس و رامین خسرو و شیرین بخوان  ** که چه کردند از حسد آن ابلهان 

  • Aşık da yok oldu, maşuk da. Zaten onlar da bir şey değillerdi, aşk ve hevesleri de. 1205
  • که فنا شد عاشق و معشوق نیز  ** هم نه چیزند و هواشان هم نه چیز 

  • O temiz Tanrı’dır ki yoku yoka aşık eder, yoklukları birbirine vurur, işler çıkarır.
  • پاک الهی که عدم بر هم زند  ** مر عدم را بر عدم عاشق کند 

  • Gönlü perişan aşığın gönlünde hasetler baş gösterir. Var olan, yoku bu çeşit güçlüklere sokar, böyle mecbur eder.
  • در دل نه‌دل حسدها سر کند  ** نیست را هست این چنین مضطر کند 

  • Herkesten ziyade merhametli, esirgeyici olan şu kadınlar yok mu? Öyle olduğu halde iki ortak hasetten birbirini yer.
  • این زنانی کز همه مشفق‌تراند  ** از حسد دو ضره خود را می‌خورند 

  • Taş yürekli erkekleri düşün, artık haset yüzünden onlar da ne hale düşerler, bir kıyas et.
  • تا که مردانی که خود سنگین‌دلند  ** از حسد تا در کدامین منزلند 

  • Şeriat, latif afsun okumasaydı herkes, düşmanının bedenini yırtar, paramparça ederdi. 1210
  • گر نکردی شرع افسونی لطیف  ** بر دریدی هر کسی جسم حریف 

  • Şeriat şerri def etmek için bir rey kullanır, Şeytanı delil şişesi içine hapseder.
  • شرع بهر دفع شر رایی زند  ** دیو را در شیشه‌ی حجت کند 

  • Boşboğaz Şeytanı, tanıkla, yeminle, aht’e yemininden dönmesinden ilzam ederde Şeytan bu suretle şişeye girer.
  • از گواه و از یمین و از نکول  ** تا به شیشه در رود دیو فضول 

  • Şeriat iki zıttı hoşnut eden bir teraziye benzer. Alayla doğruyu bir araya getirir.
  • مثل میزانی که خشنودی دو ضد  ** جمع می‌آید یقین در هزل و جد 

  • Şeriat, bil ki kileye teraziye benzer. Onun sebebi ile iki düşman da savaştan kinden kurtulur.
  • شرع چون کیله و ترازو دان یقین  ** که بدو خصمان رهند از جنگ و کین 

  • Terazi olmasa o düşman, ziyan ettiğini, hileye uğradığını vehim etmeden nasıl kurtulurdu? 1215
  • گر ترازو نبود آن خصم از جدال  ** کی رهد از وهم حیف و احتیال 

  • Şu halde şu vefasız pis dünyada ne varsa hep hasettir, hep düşmandır, hep cefadır.
  • پس درین مردار زشت بی‌وفا  ** این همه رشکست و خصمست و جفا 

  • Dünya böyle olunca artık devlet ve ikbale erişme hususunda cinler ve insanlar, nasıl hasede düşerler, düşün!
  • پس در اقبال و دولت چون بود  ** چون شود جنی و انسی در حسد 

  • Zaten o şeytanlar, eski hasetçilerdir. Bir an bile yol kesmeden vazgeçmezler.
  • آن شیاطین خود حسود کهنه‌اند  ** یک زمان از ره‌زنی خالی نه‌اند 

  • İsyan tohumunu eken Ademoğulluları da haset yüzünden şeytan olmuşlardır.
  • وآن بنی آدم که عصیان کشته‌اند  ** از حسودی نیز شیطان گشته‌اند 

  • Kuran’ı oku da bak. İnsan şeytanları da, Tanrı’nın çarpmasıyla Şeytan cinsinden olmuşlardır. 1220
  • از نبی برخوان که شیطانان انس  ** گشته‌اند از مسخ حق با دیو جنس 

  • Şeytan birisini kandırma da aciz oldu mu bu çeşit insanlardan yardım ister.
  • دیو چون عاجز شود در افتتان  ** استعانت جوید او زین انسیان 

  • Siz dostsunuz, bize dostlukta bulunan, bizdensiniz, bizim tarafımızı tutun derler.
  • که شما یارید با ما یاریی  ** جانب مایید جانب داریی 

  • Alemde birisinin yolunu kestiler, birini azdırıp yoldan çıkardılar mı iki cinsten olan şeytanlar da sevinirler.
  • گر کسی را ره زنند اندر جهان  ** هر دو گون شیطان بر آید شادمان