- Kadın bu işin aslını adamakıllı araştırmaya başladı. Her an eşeğin haline dikkat etmekte, neden böyle zayıfladığını bulmaya çalışmaktaydı.
- در تفحص اندر افتاد او به جد ** شد تفحص را دمادم مستعد
- İnsanın adamakıllı çalışmaya kul olması gerekir. Çünkü her şeyi iyice arayan nihayet bulur.
- جد را باید که جان بنده بود ** زانک جد جوینده یابنده بود
- Eşeğin haline dikkat edip dururken bir de ne görsün? O halayık eşeğin altına yatmıyor mu?
- چون تفحص کرد از حال اشک ** دید خفته زیر خر آن نرگسک
- Bunu kapının yarığından gördü bu hale pek şaştı.
- از شکاف در بدید آن حال را ** بس عجب آمد از آن آن زال را
- Eşek, erkekler kadınlara nasıl yakınlaşırsa aynen onun gibi halayığa yakınlaşmış, işini becermekteydi. 1345
- خر همی‌گاید کنیزک را چنان ** که به عقل و رسم مردان با زنان
- Kadın hasede düştü. Dedi ki, bu eşek, benim eşeğim, nasıl olur bu iş? Bu işin bana olması lazım ben işe daha ehlim.
- در حسد شد گفت چون این ممکنست ** پس نم اولیتر که خر ملک منست
- Eşek işi öğrenmiş, alışmış. Adeta sofra yayılmış, mum da yanmış.
- خر مهذب گشته و آموخته ** خوان نهادست و چراغ افروخته
- Görmemezlikten gelip ahırın kapısını vurdu. A kız ne vakte dek ahırı süpürüp duracaksın? dedi.
- کرد نادیده و در خانه بکوفت ** کای کنیزک چند خواهی خانه روفت
- Bu sözü işi gizlemek için söylüyor, ben geldim kapıyı aç diyordu.
- از پی روپوش می‌گفت این سخن ** کای کنیزک آمدم در باز کن
- Sustu, halayığa hiçbir şey söylemedi. Bu işe tamah ettiği için işi gizledi. 1350
- کرد خاموش و کنیزک را نگفت ** راز را از بهر طمع خود نهفت
- Halayık bütün fesat aletlerini gizleyip kapıyı açtı.
- پس کنیزک جمله آلات فساد ** کرد پنهان پیش شد در را گشاد
- Yüzünü ekşitip gözlerini yaşartarak dudaklarını oynatmaya başladı, güya oruçluyum demek istiyordu.
- رو ترش کرد و دو دیده پر ز نم ** لب فرو مالید یعنی صایمم
- Eline sapı yıpranmış bir süpürge aldı, develerin yatması için ahırı süpürüyor göründü.
- در کف او نرمه جاروبی که من ** خانه را می‌روفتم بهر عطن
- Elinde süpürge kapıyı açınca kadın, dudak altından seni usta seni, dedi.
- چونک باع جاروب در را وا گشاد ** گفت خاتون زیر لب کای اوستاد
- Yüzünü ekşittin, eline süpürgeyi aldın, iyi. Fakat yemeden içmeden kesilmiş eşeğin hali ne? 1355
- رو ترش کردی و جاروبی به کف ** چیست آن خر برگسسته از علف
- İşi yarıda kalmış, öfkeli, aleti oynayıp durmada. Gözleri kapıda seni beklemede.
- نیم کاره و خشمگین جنبان ذکر ** ز انتظار تو دو چشمش سوی در
- Bunu dudağı altından söyledi, halayıktan gizledi. Onu suçsuz gibi ululayıp,
- زیر لب گفت این نهان کرد از کنیز ** داشتش آن دم چو بی‌جرمان عزیز
- Dedi ki: Tez çarşafını başına al. Filan eve git benden selam söyle.
- بعد از آن گفتش که چادر نه به سر ** رو فلان خانه ز من پیغام بر
- Şunu söyle, böyle yap, şöyle et. Neyse ben kadınların masallarını kısa kesiyorum.
- این چنین گو وین چنین کن وآنچنان ** مختصر کردم من افسانه‌ی زنان
- Maksat neyse sen onun hülasasını al. O işi görmezlikten gelen kadın onu yola vurunca, 1360
- آنچ مقصودست مغز آن بگیر ** چون براهش کرد آن زال ستیر
- Zaten şehvetten sarhoş olmuştu, hemen kapıyı kapadı, oh dedi.
- بود از مستی شهوت شادمان ** در فرو بست و همی‌گفت آن زمان
- Yalnız kaldım, bağıra, bağıra şükredeyim. Artık erkeklerin gah tam, gah yarım yamalak yakınlaşmasından kurtuldum.
- یافتم خلوت زنم از شکر بانگ ** رسته‌ام از چار دانگ و از دو دانگ
- Kadının keçileri, sanki bini bulmuştu, öyle neşelendi. Eşeğin şehvet ateşiyle kararsız bir hale düştü.
- از طرب گشته بزان زن هزار ** در شرار شهوت خر بی‌قرار
- Hatta ne keçisi? O yakınlaşma kadını keçi haline getirdi. Ahmağı keçi haline getirmeye, hor hakir bir hale sokmaya şaşılmaz ki!
- چه بزان که آن شهوت او را بز گرفت ** بز گرفتن گیج را نبود شگفت
- Şehvet isteği, gönlü sağır ve kör yaptı mı eşeği bile Yusuf gibi nurdan meydana gelmiş bir ateş parçası gösterir. 1365
- میل شهوت کر کند دل را و کور ** تا نماید خر چو یوسف نار نور
- Nice ateşten sarhoş olmuşlar vardır ki ateş ararlar, kendilerini de mutlak nur sanırlar.
- ای بسا سرمست نار و نارجو ** خویشتن را نور مطلق داند او
- Yalnız Tanrı kulu böyle değildir. yahut da Tanrı birisini çeker çevirir de yola getirir, yaprağı döndürür bu da başka!
- جز مگر بنده‌ی خدا یا جذب حق ** با رهش آرد بگرداند ورق
- Böyle olan o ateş hayali bilir, o hayalin yolda eğreti olduğunu anlar.
- تا بداند که آن خیال ناریه ** در طریقت نیست الا عاریه
- Hırs çirkinleri güzel gösterir. Yol afetleri içinde şehvetten beteri yoktur.
- زشتها را خوب بنماید شره ** نیست چون شهوت بتر ز آفتاب ره
- Şehvet yüz binlerce iyi adı kötüye çıkarmıştır. Yüz binlerce akıllı, fikirli adamı şaşkın bir hale getirmiştir. 1370
- صد هزاران نام خوش را کرد ننگ ** صد هزاران زیرکان را کرد دنگ
- Bir eşeği bile Mısır Yusuf’u gibi güzel gösterdikten sonra o çıfıt, bir Yusuf’u nasıl gösterir?
- چون خری را یوسف مصری نمود ** یوسفی را چون نماید آن جهود
- Pisliği afsunu ile sana bal göstermede, iş inada bindi mi balı nasıl gösterir? Bir düşün artık.
- بر تو سرگین را فسونش شهد کرد ** شهد را خود چون کند وقت نبرد
- Şehvet yemeden olur, az ye. Yahut bir kadın nikahla da kötülükten kaç.
- شهوت از خوردن بود کم کن ز خور ** یا نکاحی کن گریزان شو ز شر
- Yedin içtin mi şehvet, seni harama çeker. Ele gireni elbet harcetmek gerektir.
- چون بخوردی می‌کشد سوی حرم ** دخل را خرجی بباید لاجرم
- Şu halde nikah Lâhavle okumaya benzer. Oku, yani bir kadın nikahla da şehvet, seni belaya düşürmesin. 1375
- پس نکاح آمد چو لاحول و لا ** تا که دیوت نفکند اندر بلا
- Madem ki, yemeye içmeye hırsın var, çabuk bir kadın al evlen. Yoksa bil ki kedi gelir yağlı kuyruğu kapar.
- چون حریص خوردنی زن خواه زود ** ورنه آمد گربه و دنبه ربود
- Sıçrayan eşeğin sırtına taş yükü vur, o kaçmadan, sıçramadan önce sırtına yükü yükle.
- بار سنگی بر خری که می‌جهد ** زود بر نه پیش از آن کو بر نهد
- Ateşin ne yaptığını bilmezsin, savul oradan. Bu çeşit bilginle ateşin çevresinde dönüp dolaşma.
- فعل آتش را نمی‌دانی تو برد ** گرد آتش با چنین دانش مگرد
- Ateşe çömleği koyup çorba pişirmeyi bilmiyorsan bil ki ne çömlek kalır, ne çorba.
- علم دیگ و آتش ار نبود ترا ** از شرر نه دیگ ماند نه ابا
- Su hazır olmalı, ahçılığı da bilmelisin ki o tenceredeki çorba, dökülmeden, bozulmadan pişsin. 1380
- آب حاضر باید و فرهنگ نیز ** تا پزد آب دیگ سالم در ازیز
- Demircilik sanatını bilmiyorsan demirci ocağından geçerken sakalını bıyığını yakarsın.
- چون ندانی دانش آهنگری ** ریش و مو سوزد چو آنجا بگذری
- Kadın kapıyı kapadı, sevine, sevine eşeği kendisine çekti, cezasını da tattı ya!
- در فرو بست آن زن و خر را کشید ** شادمانه لاجرم کیفر چشید
- Eşeği çeke, çeke ahırın ortasına getirdi. O erkek eşeğin altına yattı.
- در میان خانه آوردش کشان ** خفت اندر زیر آن نر خر ستان
- O kahpe de muradına ermek üzere halayığın yattığını gördüğü sekiye yatmıştı.
- هم بر آن کرسی که دید او از کنیز ** تا رسد در کام خود آن قحبه نیز
- Eşek ayağını kaldırıp aletini daldırdı. Eşeğin aletinden kadının içine bir ateştir düştü. 1385
- پا بر آورد و خر اندر ویی سپوخت ** آتشی از کیر خر در وی فروخت
- Alışmış eşek kadına abandı, aletini ta hayalarına kadar sokar sokmaz kadın da geberdi.
- خر مدب گشته در خاتون فشرد ** تا بخایه در زمان خاتون بمرد
- Eşeğin aletinin hızından ciğeri parçalandı, damarları koptu birbirinden ayrıldı.
- بر درید از زخم کیر خر جگر ** روده‌ها بسکسته شد از همدگر
- Soluk bile alamadan derhal can verdi. Seki bir yana düştü o bir yana.
- دم نزد در حال آن زن جان بداد ** کرسی از یک‌سو زن از یک‌سو فتاد
- Ahırın içi kanla doldu, kadın baş aşağı yıkıldı, öldü. Kötü bir ölüm, kadının canını aldı.
- صحن خانه پر ز خون شد زن نگون ** مرد او و برد جان ریب المنون
- Kötü ölüm, yüzlerce rezillikle gelip çattı babacığım. Sen hiç eşeğin aletinden şehit olmuş insan gördün mü? 1390
- مرگ بد با صد فضیحت ای پدر ** تو شهیدی دیده‌ای از کیر خر