English    Türkçe    فارسی   

5
1608-1657

  • Yunus peygamberin kavmine bela gelip çattı. Gökten ateş dolu bir bulut ayrıldı.
  • قوم یونس را چو پیدا شد بلا  ** ابر پر آتش جدا شد از سما 

  • Yıldırımlar saçıyor, taşları yakıyordu. Gök gürlemekte, benizleri sarartmaktaydı.
  • برق می‌انداخت می‌سوزید سنگ  ** ابر می‌غرید رخ می‌ریخت رنگ 

  • Onların hepsi damlardaydı. Vakit geceydi. Gökyüzünden gelen bu bela, gece vakti gelip çatmıştı. 1610
  • جملگان بر بامها بودند شب  ** که پدید آمد ز بالا آن کرب 

  • Hepsi damlardan aşağı indi. Başlarını açıp ovanın yolunu tuttular.
  • جملگان از بامها زیر آمدند  ** سر برهنه جانب صحرا شدند 

  • Analar evlatlarını kendilerinden ayırdılar. Hepsi feryat figana, çığrışıp ağlaşmaya koyuldu.
  • مادران بچگان برون انداختند  ** تا همه ناله و نفیر افراختند 

  • O kavim, akşam namazından seher vaktine kadar başlarına toprak serptiler.
  • از نماز شام تا وقت سحر  ** خاک می‌کردند بر سر آن نفر 

  • Hepsi avaz,avaz ağlaşıp yalvardılar. O inatçı kavme Tanrı acıdı.
  • جملگی آوازها بگرفته شد  ** رحم آمد بر سر آن قوم لد 

  • Ümitsizlikten, sabırsız ah ve feryattan sonra yavaş,yavaş bulut dağılmaya başladı. 1615
  • بعد نومیدی و آه ناشکفت  ** اندک‌اندک ابر وا گشتن گرفت 

  • Yunus peygamberin hikayesi uzun ve etraflıdır. Halbuki toprağı anlatma ve feyiz verme zamanı.
  • قصه‌ی یونس درازست و عریض  ** وقت خاکست و حدیث مستفیض 

  • Hasılı ağlayıp sızlanmanın Tanrı yanında değeri vardır. Ağlayıp sızlanmadaki değer nerede var?
  • چون تضرع را بر حق قدرهاست  ** وآن بها که آنجاست زاری را کجاست 

  • Ey ümit hemen kalk, belini sıkıca bağla. Kalk ey ağlayan daima gül.
  • هین امید اکنون میان را چست بند  ** خیز ای گرینده و دایم بخند 

  • Çünkü ulu Tanrı üstünlük bakımından gözyaşını, şehitlerin kanları ile bir tutmadadır.
  • که برابر می‌نهد شاه مجید  ** اشک را در فضل با خون شهید 

  • Tanrının, Adem aleyhisselam'ın bedenini yaratmak üzere bir avuç toprak alması için İsrafil aleyhisselam'ı yeryüzüne göndermesi.
  • فرستادن اسرافیل را علیه‌السلام به خاک کی حفنه‌ای بر گیر از خاک بهر ترکیب جسم آدم علیه‌السلام 

  • Tanrımız bunun üzerine İsrafil’e, yürü dedi, avucunu toprakla doldur gel. 1620
  • گفت اسرافیل را یزدان ما  ** که برو زان خاک پر کن کف بیا 

  • İsrafil yeryüzüne geldi ama toprak, ağlayıp inlemeye başladı.
  • آمد اسرافیل هم سوی زمین  ** باز آغازید خاکستان حنین 

  • Dedi ki: Ey sür meleği, ey hayat denizi! Ölüler senin nefeslerinle dirilir.
  • کای فرشته‌ی صور و ای بحر حیات  ** که ز دمهای تو جان یابد موات 

  • Sür’u öyle bir kuvvetli üflersin ki halk, çürümüşken dirilir, mahşere gelir, o ovayı doldurur.
  • در دمی از صور یک بانگ عظیم  ** پر شود محشر خلایق از رمیم 

  • Su’ru üfler, haydin ey Kerbela şehitleri, kalkın!
  • در دمی در صور گویی الصلا  ** برجهید ای کشتگان کربلا 

  • Ey ölüm kılıcı ile helak olanlar, dallar, yapraklar gibi topraktan baş kaldırın dersin. 1625
  • ای هلاکت دیدگان از تیغ مرگ  ** برزنید از خاک سر چون شاخ و برگ 

  • Senin merhametin ve o tesirli nefesin yüzünden şu alem, dirilerle dolar.
  • رحمت تو وآن دم گیرای تو  ** پر شود این عالم از احیای تو 

  • Sen rahmet meleğisin, merhamet edersin. Sen Arşı taşımaktasın, ihsan ve lütufların kıblesisin.
  • تو فرشته‌ی رحمتی رحمت نما  ** حامل عرشی و قبله‌ی دادها 

  • Arş, ihsan ve adalet madenidir. Onun altıdan yargılamalarla dolu dört tane ırmak akmaktadır.
  • عرش معدن گاه داد و معدلت  ** چار جو در زیر او پر مغفرت 

  • Süt, ebedi olan bal, şarap ve akar su ırmakları.
  • جوی شیر و جوی شهد جاودان  ** جوی خمر و دجله‌ی آب روان 

  • Bunlar arştan cennetlere giderler. Alemde o ırmaklardan çok az bir şey görünür. 1630
  • پس ز عرش اندر بهشتستان رود  ** در جهان هم چیزکی ظاهر شود 

  • Gerçi o dört ırmağın burada görünen cüzleri bulanıktır ya. Neden? Acı yokluk zehrinden.
  • گرچه آلوده‌ست اینجا آن چهار  ** از چه از زهر فنا و ناگوار 

  • O dört ırmaktan şu kara toprağa bir yudumcuk serptiler de bir fitnedir kopardılar.
  • جرعه‌ای بر خاک تیره ریختند  ** زان چهار و فتنه‌ای انگیختند 

  • Bu suretle aşağılık kişiler, onların aslını arasınlar, bunu dilediler. Fakat adam olmayanlar bunlara kani olup gittiler.
  • تا بجویند اصل آن را این خسان  ** خود برین قانع شدند این ناکسان 

  • Tanrı çocukları beslemek, yetiştirmek için sütü verdi, her kadının göğsünü bu süt ırmağına kaynak yaptı.
  • شیر داد و پرورش اطفال را  ** چشمه کرده سینه‌ی هر زال را 

  • Şarap ırmağını, gamı defetmek, düşünceyi gidermek ve insana kuvvet ve cesaret vermek için üzümden akıttı. 1635
  • خمر دفع غصه و اندیشه را  ** چشمه کرده از عنب در اجترا 

  • Bal ırmağına da arının için kaynak etti, o ırmağı bedendeki hastalıkları gidermek için akıttı.
  • انگبین داروی تن رنجور را  ** چشمه کرده باطن زنبور را 

  • Suyu da temizlenmek ve içip kanmak için herkese ihsan etti.
  • آب دادی عام اصل و فرع را  ** از برای طهر و بهر کرع را 

  • Bu suretle de bunları görüp asıllarını izlemeni diledi. Fakat ey herzevekil, sen bunlara kani oluverdin.
  • تا ازینها پی بری سوی اصول  ** تو برین قانع شدی ای بوالفضول 

  • Şimdi toprağın başından geçenleri dinle. Bak, o kudret sahibi İsrafil’e ne efsunlar okuyor.
  • بشنو اکنون ماجرای خاک را  ** که چه می‌گوید فسون محراک را 

  • İsrafil’e karşı suratını ekşitti, yüzlerce şekilde yalvarıp yakardı. 1640
  • پیش اسرافیل‌گشته او عبوس  ** می‌کند صد گونه شکل و چاپلوس 

  • Ululuk ıssı pak Tanrı hakkı için dedi, bana bu kahrı helal görme.
  • که بحق ذات پاک ذوالجلال  ** که مدار این قهر را بر من حلال 

  • Ben bu işten bir koku alıyorum, kafama bir kötü şüphedir girdi.
  • من ازین تقلیب بویی می‌برم  ** بدگمانی می‌دود اندر سرم 

  • Sen rahmet meleğisin, merhamet edersin. Çünkü hama kuşu, hiçbir kuşu incitmez.
  • تو فرشته‌ی رحمتی رحمت نما  ** زانک مرغی را نیازارد هما 

  • Ey dertlilere şifa ve rahmet olan melek, sen de o iki kişinin yaptıklarını yap.
  • ای شفا و رحمت اصحاب درد  ** تو همان کن کان دو نیکوکار کرد 

  • İsrafil, çabucak padişahın tapısına döndü, özür getirdi olanları anlattı. 1645
  • زود اسرافیل باز آمد به شاه  ** گفت عذر و ماجرا نزد اله 

  • Dedi ki: Yarabbi, görünüşte toprağı al diye emrettin ama içine onun aksini ilham ettin.
  • کز برون فرمان بدادی که بگیر  ** عکس آن الهام دادی در ضمیر 

  • Kulağıma, toprağı al dedin, aklıma da bunun aksini emrettin.
  • امر کردی در گرفتن سوی گوش  ** نهی کردی از قساوت سوی هوش 

  • Rahmet gazaptan fazladır, üstündür, üstün geldi ey işleri essiz, örneksiz olan ve iyi işler işleyen Tanrı.
  • سبق رحمت گشت غالب بر غضب  ** ای بدیع افعال و نیکوکار رب 

  • Tanrının çevik Adem'in aleyhisselam’ın bedenini yoğurmak üzere bir avuç toprak alması için azim ve şiddet sahibi bir melek olan Azrail aleyhisselam'ı yollaması.
  • فرستادن عزرائیل ملک العزم و الحزم را علیه‌السلام ببر گرفتن حفنه‌ای خاک تا شود جسم آدم چالاک عیله‌السلام و الصلوة 

  • Tanri, Azrail’e “Çabuk git, o hayallere kapılmış toprağın halini gör.
  • گفت یزدان زو عزرائیل را  ** که ببین آن خاک پر تخییل را 

  • O arık zalimi bul, hemen bir avuç torak al, gel” dedi. 1650
  • آن ضعیف زال ظالم را بیاب  ** مشت خاکی هین بیاور با شتاب 

  • Kaza ve kader çavuşu Azrail, buyruğu yerine getirmek üzere toprak yuvarlağına geldi.
  • رفت عزرائیل سرهنگ قضا  ** سوی کره‌ی خاک بهر اقتضا 

  • Toprak adeti veçhile yine feryada, ant vermeye başladı. Bir çok yeminler verdi.
  • خاک بر قانون نفیر آغاز کرد  ** داد سوگندش بسی سوگند خورد 

  • “Ey has kul, ey arşı taşıyan, ey arşta da, ferste de emrine itaat edilen!
  • کای غلام خاص و ای حمال عرش  ** ای مطاع الامر اندر عرش و فرش 

  • Tek ve merhametli Tanrı’nın rahmeti hakkı için git. Sana lütuflarda bulunan Tanrı hakkı için git.
  • رو به حق رحمت رحمن فرد  ** رو به حق آنک با تو لطف کرد 

  • Kendisinden başka tapılan bulunmayan, huzurunda kimsenin ağlayıp sızlanması ret edilmeyen padişah hakkı için” dedi. 1655
  • حق شاهی که جز او معبود نیست  ** پیش او زاری کس مردود نیست 

  • Fakat Azrail dedi ki: Bu afsunla gizli, aşikar buyruk sahibi olandan yüz çevirmem ben.
  • گفت نتوانم بدین افسون که من  ** رو بتابم ز آمر سر و علن 

  • Toprak, O, ilim sahibi olmayı da emretti. İkisi de emir. Bilgi yolu ile lütfet de halim ol, o emri tut dedi ama,
  • گفت آخر امر فرمود او به حلم  ** هر دو امرند آن بگیر از راه علم