English    Türkçe    فارسی   

5
2687-2736

  • Bir bölük halk, ferahtan ona karşı vardılar. Fakat o, acele bilinmez bir yoldan şehre girdi.
  • از فرح خلقی به استقبال رفت  ** او در آمد از ره دزدیده تفت 

  • Şehrin ileri gelenleri, uluları hep birden kalkıp onun için köşkler hazırladılar.
  • جمله اعیان و مهان بر خاستند  ** قصرها از بهر او آراستند 

  • Şeyh, ben dedi, kendimi göstermeye gelmedim, ancak horluğa ve dilenciliğe geldim.
  • گفت من از خودنمایی نامدم  ** جز به خواری و گدایی نامدم 

  • Dedikoduda bulunmaya niyetim bile yok. Elimde zembil kapı kapı gezeceğim. 2690
  • نیستم در عزم قال و قیل من  ** در به در گردم به کف زنبیل من 

  • Buyruk kuluyum, buyruk da Tanrı'dan. Ben dilencilik edeceğim, dilencilik edeceğim, dilencilik!
  • بنده فرمانم که امرست از خدا  ** که گدا باشم گدا باشم گدا 

  • Dilenirken de duyulmamış sözler söyleyecek değilim. Dilencilerin aşağılık yolundan başka bir yol yordam tutmayacağım.
  • در گدایی لفظ نادر ناورم  ** جز طریق خس گدایان نسپرم 

  • Bu suretle tamamiyle alçaklığa dalayım da ileri gelenlerden de, halktan da kötü sözler duyayım.
  • تا شوم غرقه‌ی مذلت من تمام  ** تا سقطها بشنوم از خاص و عام 

  • Tanrı buyruğu candır, ben ona tabiim. O, tamah hakkında "Tamah eden alçalır" buyurdu.
  • امر حق جانست و من آن را تبع  ** او طمع فرمود ذل من طمع 

  • Mademki din sultanı, benden tamahkârlık istiyor, bundan böyle kanaatin başına toprak! 2695
  • چون طمع خواهد ز من سلطان دین  ** خاک بر فرق قناعت بعد ازین 

  • O alçalmamı istiyor, ben nasıl yüceliğe savaşırım? O, dilenci olmamı diliyor, ben nasıl beylik ederim?
  • او مذلت خواست کی عزت تنم  ** او گدایی خواست کی میری کنم 

  • Bundan böyle benden yalnız dilencilik ve alçak iste. Dağarcığımda yirmi tane Abbas var benim.
  • بعد ازین کد و مذلت جان من  ** بیست عباس‌اند در انبان من 

  • Şeyh, eline zembili almış, sokak sokak, kapı kapı dolaşıyor. Ağam Tanrı için bir şey ver, Hak bu hususta sana tevfik verdi mi ki? diyordu.
  • شیخ بر می‌گشت زنبیلی به دست  ** شیء لله خواجه توفیقیت هست 

  • Sırları, arştan da yüceydi, kürsüden de. Öyle olduğu halde işi gücü "Tanrı için, Tanrı için" demekti.
  • برتر از کرسی و عرش اسرار او  ** شیء لله شیء لله کار او 

  • Peygamberlerin hepsi, bu çeşit hareket ederler. Halk müflistir, öyle olduğu halde onlar, halktan bir şey isterler. 2700
  • انبیا هر یک همین فن می‌زنند  ** خلق مفلس کدیه ایشان می‌کنند 

  • "Tanrı'ya ödünç verin, Tanrı'ya ödünç verin" derler, işi tersine yürütürler de "Tanrı'ya yardım ederseniz Tanrı da size yardım eder" derler.
  • اقرضوا الله اقرضوا الله می‌زنند  ** بازگون بر انصروا الله می‌تنند 

  • Bu şeyh de kapı kapı dolaşıp yalvarmadaydı. Halbuki şeyh için gökyüzünde yüzlerce kapı açıktı.
  • در به در این شیخ می‌آرد نیاز  ** بر فلک صد در برای شیخ باز 

  • O dilenciliği boğazı için değil, Tanrı için yapıyordu. Bu işe iyice sarılmıştı.
  • که آن گدایی که آن به جد می‌کرد او  ** بهر یزدان بود نه از بهر گلو 

  • Hattâ boğazı için bile dilense ne çıkar? O boğaz, Tanrı nuriyle dopdoluydu.
  • ور بکردی نیز از بهر گلو  ** آن گلو از نور حق دارد غلو 

  • Onun ekmek, bal ve süt yemesi, yüz yoksulun çilesinden, üç günde bir iftar ederek oruç tutmasından daha hayırlıydı. 2705
  • در حق او خورد نان و شهد و شیر  ** به ز چله وز سه روزه‌ی صد فقیر 

  • O, nur yer, ekmek yiyor deme. Görünüşte otlar, fakat hakikatte lâle eker.
  • نور می‌نوشد مگو نان می‌خورد  ** لاله می‌کارد به صورت می‌چرد 

  • Kandilin yağını yiyen alev gibi o da etrafındakileri aydınlatır, onların nurunu artırır.
  • چون شراری کو خورد روغن ز شمع  ** نور افزاید ز خوردش بهر جمع 

  • Tanrı, ekmek yiyene "israf etmeyin" dedi, nur yiyene "Artık kâfi" demedi.
  • نان‌خوری را گفت حق لاتسرفوا  ** نور خوردن را نگفتست اکتفوا 

  • O boğaz, iptilâ boğazıdır, buysa israftan da. emin, ileri gidişten de.
  • آن گلوی ابتلا بد وین گلو  ** فارغ از اسراف و آمن از غلو 

  • Şeyhin bu hale düşmesi hırsından, tamahından değildi, buyruğa uymasındandı. Öyle can hırsa, tamaha uymaz ki. 2710
  • امر و فرمان بود نه حرص و طمع  ** آن چنان جان حرص را نبود تبع 

  • Kimya, bakıra, gel kendini tamamiyle bana ver derse bu sözü tamahından söylemez.
  • گر بگوید کیمیا مس را بده  ** تو به من خود را طمع نبود فره 

  • Tanrı, yedinci göğe kadar toprak hazinelerini Şeyhe göstermişti.
  • گنجهای خاک تا هفتم طبق  ** عرضه کرده بود پیش شیخ حق 

  • Şeyh dedi ki: Ey beni yaratan! Ben âşıkım. Senden başka bir şey dilersem kötü kişi olayım.
  • شیخ گفتا خالقا من عاشقم  ** گر بجویم غیر تو من فاسقم 

  • Sekiz cennet gözüme görünür, yahut sana cehennem korkusundan hizmet edersem,
  • هشت جنت گر در آرم در نظر  ** ور کنم خدمت من از خوف سقر 

  • Ancak kendi selâmetini arıyan bir inanmış kul olurum. Çünkü cennet de bedene aittir, cehennem de. 2715
  • مومنی باشم سلامت‌جوی من  ** زانک این هر دو بود حظ بدن 

  • Bir âşık, Tanrı aşkıyle gıdalanırsa yüzlerce beden, onca bir gazel yaprağına değmez.
  • عاشقی کز عشق یزدان خورد قوت  ** صد بدن پیشش نیرزد تره‌توت 

  • O ulu Şeyhin bedeni de başka bir şey oldu, artık ona pek beden deme.
  • وین بدن که دارد آن شیخ فطن  ** چیز دگر گشت کم خوانش بدن 

  • Hem Tanrı âşıkı olmak, hem de ücret istemek olur mu? Emniyet sahibi Cebrail, hiç hırsızlık eder mi?
  • عاشق عشق خدا وانگاه مزد  ** جبرئیل متمن وانگاه دزد 

  • O yaslı leylânın âşıkına bile bu âlem saltanatı bir zerre göründü.
  • عاشق آن لیلی کور و کبود  ** ملک عالم پیش او یک تره بود 

  • Önce toprakla altın birdi. Altın da nedir? Canını bile tehlikeden esirgemiyordu. 2720
  • پیش او یکسان شده بد خاک و زر  ** زر چه باشد که نبد جان را خطر 

  • Aslan, kurt ve başka yırtıcı canavarlar bile bunu duydular, anladılar da onunla akraba gibi çevresine toplandılar.
  • شیر و گرگ و دد ازو واقف شده  ** هم‌چو خویشان گرد او گرد آمده 

  • Çünkü o, hayvan huyundan arındı, temizlendi Aşkla doldu. Yağı, eti de zehirli bir hal aldı.
  • کین شدست از خوی حیوان پاک پاک  ** پر ز عشق و لحم و شحمش زهرناک 

  • Aklın şekerler dökmesi, canavarlara zehir olur. Çünkü iyinin iyiliği, kötünün zıddıdır.
  • زهر دد باشد شکرریز خرد  ** زانک نیک نیک باشد ضد بد 

  • Asıkın etini canavarlar yiyemez. Aşk iyilerce de bilinir, tanınır, kötülerce de.
  • لحم عاشق را نیارد خورد دد  ** عشق معروفست پیش نیک و بد 

  • Faraza âşıkı kurt kuş yese bile eti zehir olur, yiyeni öldürür. 2725
  • ور خورد خود فی‌المثل دام و ددش  ** گوشت عاشق زهر گردد بکشدش 

  • Aşktan başka ne varsa her şeyi aşk yer, yutar, iki âlem de aşk kuşunun gagası önünde bir taneden ibarettir.
  • هر چه جز عشقست شد ماکول عشق  ** دو جهان یک دانه پیش نول عشق 

  • Bir tane, hiç, kuşu yiyebilir mi? Samanlık, hiç atı otlatabilir mi?
  • دانه‌ای مر مرغ را هرگز خورد  ** کاهدان مر اسپ را هرگز چرد 

  • Kullukta bulun da belki sen de âşık olursun. Kulluk bir kazançtır ki amelle elde edilir.
  • بندگی کن تا شوی عاشق لعل  ** بندگی کسبیست آید در عمل 

  • Kul, kulluktan azat olmayı diler. Âşıksa ebediyen azat olmak istemez.
  • بنده آزادی طمع دارد ز جد  ** عاشق آزادی نخواهد تا ابد 

  • Kul, daima elbise, vergi diler. Aşılan elbisesiyse daima sevgilinin cemalidir. 2730
  • بنده دایم خلعت و ادرارجوست  ** خلعت عاشق همه دیدار دوست 

  • Aşk, söze sığmaz. Aşk, bir denizdir ki dibi görünmez.
  • در نگنجد عشق در گفت و شنید  ** عشق دریاییست قعرش ناپدید 

  • Denizin katralarını saymaya imkân yoktur. Yedi deniz de aşk denizinin önünde küçücük bir göl kalır.
  • قطره‌های بحر را نتوان شمرد  ** هفت دریا پیش آن بحرست خرد 

  • A canım, bu sözün sonu gelmez. Yine zamane Şeyhinin hikâyesine dön!
  • این سخن پایان ندارد ای فلان  ** باز رو در قصه‌ی شیخ زمان 

  • "Sen olmasaydın gökleri yaratmazdım" hadîsi kutsisinin manası
  • در معنی لولاک لما خلقت الافلاک 

  • Böyle bir Şeyh, sokak sokak dolaşan bir dilenci oldu. Aşk, pervasızca geldi, ne yapsın? Sakının aşktan!
  • شد چنین شیخی گدای کو به کو  ** عشق آمد لاابالی اتقوا 

  • Aşk, denizi bir çömlek gibi kaynatır. Aşk, dağı kum gibi ezer, eritir. 2735
  • عشق جوشد بحر را مانند دیگ  ** عشق ساید کوه را مانند ریگ 

  • Aşk, gökyüzünü çatlatır, yüzlerce yarık açar. Aşk, sebepsiz yeryüzünü titretir.
  • عشق‌بشکافد فلک را صد شکاف  ** عشق لرزاند زمین را از گزاف