عشق‌بشکافد فلک را صد شکاف ** عشق لرزاند زمین را از گزاف
Pak, aşk, Muhammed'le eşti. Tanrı aşk yüzünde ona "Sen olmasaydın..." dedi.
با محمد بود عشق پاک جفت ** بهر عشق او را خدا لولاک گفت
Hasılı o, aşktan tekti. Onun için Tanrı, onu pevgamberler içinden seçti.
منتهی در عشق چون او بود فرد ** پس مر او را ز انبیا تخصیص کرد
Sen, pak aşka mensup olmasaydın, sende aşk olmasaydı dedi, hiç gökleri var eder miydim?
گر نبودی بهر عشق پاک را ** کی وجودی دادمی افلاک را
Ben, aşkın yüceliğini anlayasın diye kadri yüce göğü yücelttim.2740
من بدان افراشتم چرخ سنی ** تا علو عشق را فهمی کنی
Gökten daha başka faydalar da gelir. O yumurta gibidir. Bu, civciv gibi ona tabidir.
منفعتهای دیگر آید ز چرخ ** آن چو بیضه تابع آید این چو فرخ
Âşıkların horluğundan bir koku alasın diye toprağı tamamiyle hor ettim, ayaklar altına serdim.
خاک را من خوار کردم یک سری ** تا ز خواری عاشقان بویی بری
Aşkla bir yoksul nasıl değişir, anlaman için toprağa yeşillik ve tazelik verdim.
خاک را دادیم سبزی و نوی ** تا ز تبدیل فقیر آگه شوی
Şu yerinden kımıldamıyan dağlar da sana âşıkların sebatını söyler.
با تو گویند این جبال راسیات ** وصف حال عاشقان اندر ثبات
Gerçi oğul, o mânadır, bunlar suret. Fakat anlayışa yaklaştırmak için lâzım bu.2745
گرچه آن معنیست و این نقش ای پسر ** تا به فهم تو کند نزدیک‌تر
Kederi, dikene benzetirler. Dikenin kendisi değildir, bu benzetiş, ancak uyandırmak, anlatmak içindir.
غصه را با خار تشبیهی کنند ** آن نباشد لیک تنبیهی کنند
Katı gönüle taş derler. Gönlün taşla münasebeti yoktur, fakat bir örnektir verirler işte.
آن دل قاسی که سنگش خواندند ** نامناسب بد مثالی راندند
Düşünce de onun tıpkısı olmaz. Fakat öyle değildir deme de ayıbı benzetişe, anlatışa ver.
در تصور در نیاید عین آن ** عیب بر تصویر نه نفیش مدان
Şeyhin bir gün içinde dört kere zembille dilenmek üzere Tanrı buyruğiyle bir beyin evine gitmesi, beyin onu azarlayıp kötü söylemesi, Şeyhin de özür dilemesi
رفتن این شیخ در خانه‌ی امیری بهر کدیه روزی چهار بار به زنبیل به اشارت غیب و عتاب کردن امیر او را بدان وقاحت و عذر گفتن او امیر را
Şeyh bir günde yoksul gibi dört kere bir beyin köşküne gitti.
شیخ روزی چار کرت چون فقیر ** بهر کدیه رفت در قصر امیر
Zembili elinde, Tanrı için canı yaratan, sizden bir lokma ekmek istiyor sözleri dilindeydi.2750
در کفش زنبیل و شی لله زنان ** خالق جان می‌بجوید تای نان
Oğul, bunlar, aklı küll'ü bile şaşırtan, sersem eden tersine çakılmış nallardır.
نعلهای بازگونه‌ست ای پسر ** عقل کلی را کند هم خیره‌سر
Bey, onu görünce : Kötü kişi dedi, sana bir şey söyleyeceğim ama bana nekes deme.
چون امیرش دید گفتش ای وقیح ** گویمت چیزی منه نامم شحیح
Bu ne küstahlık, bu ne utanmaz yüz, bu ne çeşit iş? Bir günde tam dört kere geliyorsun.
این چه سغری و چه رویست و چه کار ** که به روزی اندر آیی چار بار
A Şeyh, burada seninle mukayyet olacak kim var ki ? Ben senin gibi küstah bir dilenci görmedim.
کیست اینجا شیخ اندر بند تو ** من ندیدم نر گدا مانند تو
Dilencilerin namusunu berbat ettin. Bu yaptığın, ne çirkin Abbaslık?2755
حرمت و آب گدایان برده‌ای ** این چه عباسی زشت آورده‌ای
Abbası Debs, senin hizmetkârın olamaz. Bu şom nefis, hiçbir mülhitte olmasın.
غاشیه بر دوش تو عباس دبس ** هیچ ملحد را مباد این نفس نحس
Şeyh dedi ki: Beyim, sus, ben emir kuluyum. İçimdeki ateşi bilmiyorsun, bu kadar coşma.