Açlık. Tanrı haslarının gıdasıdır. Senin gibi ahmak yoksul, nerden ona zebun olacak?
جوع رزق جان خاصان خداست ** کی زبون هم‌چو تو گیج گداست
Aldırış etme, sen onlardan değilsin ki bu mutfakta ekmeksiz beklıyesin.
باش فارغ تو از آنها نیستی ** که درین مطبخ تو بی‌نان بیستی
Şu aşagılık ve karnına düşkün kişilere daima kâse üstünde kâse sunarlar, ekmek üstüne ekmek.
کاسه بر کاسه‌ست و نان بر نان مدام ** از برای این شکم‌خواران عام
Bu çeşit adam öldü mü ekmek, önünden giderek ey yoksullukla, ümitsizlikle kendini öldüren der,
چون بمیرد می‌رود نان پیش پیش ** کای ز بیم بی‌نوایی کشته خویش
İşte sen öldün, ekmek kaldı. Hadi kalk da al ekmeğini bakalım ey kendini elemlerle öldüren!2850
تو برفتی ماند نان برخیز گیر ** ای بکشته خویش را اندر زحیر
Kendine gel de elin, ayağın titremesin. Rızkın, senin ona âşık olmandan ziyade sana âşıktır.
هین توکل کن ملرزان پا و دست ** رزق تو بر تو ز تو عاشق‌ترست
Âşıktır, senin sabırsızlığını bilir de emekliye emekliye sana gelir a herzevekil!
عاشقست و می‌زند او مول‌مول ** که ز بی‌صبریت داند ای فضول
Sabrın olsaydı rızkın gelir, âşıklar gibi kendini sana teslim ederdi.
گر ترا صبری بدی رزق آمدی ** خویشتن چون عاشقان بر تو زدی
Açlık korkusundan bu titreyiş nedir? Tanrı'ya dayanmayla tok yaşanabilir pekâlâ.
این تب لرزه ز خوف جوع چیست ** در توکل سیر می‌تانند زیست
Büyük bîr adada bir öküz varmış. Ulu Tanrı, o adayı otlarla, çayır, çimenle doldurur, öküz, akşama kadar hepsini otlar, bir dağ parçatı gibi şişer, semirir, gece olunca bütün ovayı ot-ladım, hepsini bitirdim. Yarın ne yiyeceğim diye korkuyla, derde kapılır, uyuyamaz, bu dertle kulak karıştırılan hilâle dönermiş. Sabahleyin kalkınca yine bütün yazıyı, dünkünden daha yeşil, daha bol çayır, çimenle dolu bulur, yine yer, içer, semirir, geceleyin aynı derde düşermiş. Yıllardır bunu görür, fakat Tanrı'ya yine güvenmezmiş.
حکایت آن گاو کی تنها در جزیره ایست بزرگ حق تعالی آن جزیره‌ی بزرگ را پر کند از نبات و ریاحین کی علف گاو باشد تا به شب آن گاو همه را بخورد و فربه شود چون کوه پاره‌ای چون شب شود خوابش نبرد از غصه و خوف کی همه صحرا را چریدم فردا چه خورم تا ازین غصه لاغر شود هم‌چون خلال روز برخیزد همه صحرا را سبزتر و انبوه‌تر بیند از دی باز بخورد و فربه شود باز شبش همان غم بگیرد سالهاست کی او هم‌چنین می‌بیند و اعتماد نمی‌کند
Dünyada yemyeşil bir ada vardır, orada yalnız başına obur bir öküz yaşar.2855
یک جزیره‌ی سبز هست اندر جهان ** اندرو گاویست تنها خوش‌دهان
Akşama kadar bütün yazıyı yalar, otlar, doyar, semirip şişer.
جمله صحرا را چرد او تا به شب ** تا شود زفت و عظیم و منتجب
Gece oldu mu yarın ne yiyeceğim diye düşünceye dalar, bu düşünce onu dertlendirir, ince bir kıla döner.
شب ز اندیشه که فردا چه خورم ** گردد او چون تار مو لاغر ز غم
Sabah olunca yazı, yine yeşermiştir. Yeşillik, çayır, çimen, tâ bele kadar büyümüştür.
چون برآید صبح گردد سبز دشت ** تا میان رسته قصیل سبز و کشت
Okuz, öküz açlığına tutulmuştur, akşama kadar bütün yazıyı baştanbaşa otlar, bitirir.
اندر افتد گاو با جوع البقر ** تا به شب آن را چرد او سر به سر
Yine büyür, semirir, şişer. Bedeni yağanır, güçlü kuvvetli bir hale gelir.2860
باز زفت و فربه و لمتر شود ** آن تنش از پیه و قوت پر شود
Derken akşam oldu mu açlık korkusuna düşer, bu korkuyla titremeye başlar, yine korkusundan zayıflar.
باز شب اندر تب افتد از فزع ** تا شود لاغر ز خوف منتجع
Yarın yayım zamanı ne yiyeceğim, ne edeceğim? diye düşünür durur. Yıllardır, o öküz bu haldedir işte.
که چه خواهم خورد فردا وقت خور ** سالها اینست کار آن بقر
Bunca yıldır bu yeşilliği otlar, bu çimenlikte yayılırım.
هیچ نندیشد که چندین سال من ** می‌خورم زین سبزه‌زار و زین چمن
Hiçbir gün rızkım azalmadı. Bu korku nedir, bu gönlümü yakıp yandıran gam nedir diye düşünmez bile.
هیچ روزی کم نیامد روزیم ** چیست این ترس و غم و دلسوزیم
Akşam oldu, gece bastı mi o semiz öküz, eyvahlar olsun, rızkım bitti diye diye yine zayıflar.2865
باز چون شب می‌شود آن گاو زفت ** می‌شود لاغر که آوه رزق رفت
İşte nefis, o öküzdür, yazı da dünya. Nefis ekmek korkusu ile daima zayıflar durur.
نفس آن گاوست و آن دشت این جهان ** کو همی لاغر شود از خوف نان
Gelecek zamanlarda ne yiyeceğim? Yarının rızkını nasıl ve nerde elde edeceğim kaydına düşer.
که چه خواهم خورد مستقبل عجب ** لوت فردا از کجا سازم طلب
Yıllardır yedin, yiyeceğin eksilmedi. Artık biraz da gelecek düşüncesini bırak da geçmişe bak.
سالها خوردی و کم نامد ز خور ** ترک مستقبل کن و ماضی نگر
Yediğin rızıkları hatırına getir, geleceğe bakma da az sızlan!;
لوت و پوت خورده را هم یاد آر ** منگر اندر غابر و کم باش زار
Aslanın eteği avlaması, çalınıp çabalarken susaması, tu içmek üzere kaynağa gitmesi, gelince-yedek tilkinin, hayvanın en güzel yerleri olan ciğerini, yüreğini ve böbreklerini yemesi. Aslan gelince eşeğin yüreğini ve ciğerini görmeyerek nerde bunun yüreğiyle ciğeri? diye sorması. Tilkinin, onda yürek ve ciğer olsaydı o gün o korkunç hali gördükten ve binlerce hileyle canını kurtardıktan sonra tekrar buraya gelir miydi? demesi. Tanrı da "Kâfirler, duysaydık, yahut aklımız olsaydı cehennemlik olmazdık derler" buyurmuştur.
صید کردن شیر آن خر را و تشنه شدن شیر از کوشش رفت به چشمه تا آب خورد تا باز آمدن شیر جگربند و دل و گرده را روباه خورده بود کی لطیفترست شیر طلب کرد دل و جگر نیافت از روبه پرسید کی کو دل و جگر روبه گفت اگر او را دل و جگر بودی آنچنان سیاستی دیده بود آن روز و به هزار حیله جان برده کی بر تو باز آمدی لوکنا نسمع او نعقل ماکنا فی اصحاب السعیر
Tilkicik, eşeği tâ aslanın yanına kadar götürdü. Aslan, eşeği paramparça etti.2870
برد خر را روبهک تا پیش شیر ** پاره‌پاره کردش آن شیر دلیر
O canavarlar padişahı, bu savaşta yoruldu, susadı. Su içmek üzere kaynağa gitti.
تشنه شد از کوشش آن سلطان دد ** رفت سوی چشمه تا آبی خورد