- Tanrı'da senin bu aklından başka akıllar var ki gökyüzünün sebepleri onlarla tedbire girer.
- غیر این عقل تو حق را عقلهاست ** که بدان تدبیر اسباب سماست
- Rızıklarını bu akılla elde dersin. Öbür akla gelince: Onunla yedi kat gökleri, kendine bir döşeme yaparsın. 3235
- که بدین عقل آوری ارزاق را ** زان دگر مفرش کنی اطباق را
- Tanrı sevgisine düşer, aklınla oynarsan Tanrı, sana o aklın onlarca fazlasını, hattâ yedi yüzünü ihsan eder.
- چون ببازی عقل در عشق صمد ** عشر امثالت دهد یا هفتصد
- O kadındır, akıllarıyle oynadılar da Yusuf'un aşk sayvanına sıçradılar.
- آن زنان چون عقلها درباختند ** بر رواق عشق یوسف تاختند
- Ömür sakisi, bir an onların akıllarını aldı, ömürlerinin sonuna kadar akla doydular, adını bile anmadılar.
- عقلشان یکدم ستد ساقی عمر ** سیر گشتند از خرد باقی مرد
- Ululuk ıssı Tanrı'nın güzelliğiyse yüzlerce Yusuf güzelliğinin de aslıdır. Ey kadından aşağı adam, o güzelliğe feda ol.
- اصل صد یوسف جمال ذوالجلال ** ای کم از زن شو فدای آن جمال
- Ey can, bahsi ancak akıl keser. Nerde insanı dedikodudan kurtarıp feryada yetişen biri? 3240
- عشق برد بحث را ای جان و بس ** کو ز گفت و گو شود فریاد رس
- O söze aşk yüzünden bir hayrettir gelir, macerayı nakletmeye takati kalmaz.
- حیرتی آید ز عشق آن نطق را ** زهره نبود که کند او ماجرا
- Çünkü bir cevap verirse içindeki incinin düşeceğinden korkar.
- که بترسد گر جوابی وا دهد ** گوهری از لنج او بیرون فتد
- O, hayırdan da adamakıllı dudağını yummuştur,, serden de. Ağzından incinin düşeceğinden ürker.
- لب ببندد سخت او از خیر و شر ** تا نباید کز دهان افتد گهر
- Nitekim Peygamber'in dostu da demiştir ki: Peygamber, bize bir şeyden haber verdi, bir şey söyledi mi..
- همچنانک گفت آن یار رسول ** چون نبی بر خواندی بر ما فصول
- O seçilmiş Peygamber, bu incileri saçtığı sırada bizden yüzlerce huzur, yüzlerce vekar isterdi. 3245
- آن رسول مجتبی وقت نثار ** خواستی از ما حضور و صد وقار
- Hani başında bir kuş olur da uçmasın diye canin titrer.
- آنچنان که بر سرت مرغی بود ** کز فواتش جان تو لرزان شود
- Yerinden bile kımıldamaz,o güzelim kuş havalanmasın dersin.
- پس نیاری هیچ جنبیدن ز جا ** تا نگیرد مرغ خوب تو هوا
- Nefes alma,öksürüğün bile gelse kendini sıkar,o devlet kuşu uçar diye korkundan öksürmezsin bile.
- دم نیاری زد ببندی سرفه را ** تا نباید که بپرد آن هما
- O sırada birisi sana tatlı,yahut acı bir söz söylese ağzına parmağını kor,sus demek istersin.
- ور کست شیرین بگوید یا ترش ** بر لب انگشتی نهی یعنی خمش
- İşte o kuş hayrettir,seni susturur.Tencerenin ağzını kapatır,seni kaynatmaya başlar. 3250
- حیرت آن مرغست خاموشت کند ** بر نهد سردیگ و پر جوشت کند
- Padişahın,Eyaz'ı söyletmek üzere mahsus 'Bunca gamı,neşeyi,cansız bir şey olan çarıkla pöstekiye neden söylersin?'diye sordu
- پرسیدن پادشاه قاصدا ایاز را کی چندین غم و شادی با چارق و پوستین کی جمادست میگویی تا ایاز را در سخن آورد
- Ey Eyaz,bir çarık parçasına şu sevgi nedir?Neden bir put gibi ona aşıksın?
- ای ایاز این مهرها بر چارقی ** چیست آخر همچو بر بت عاشقی
- Mecnun gibi kendi Leyla’ndan yüzünü çevirmişsin de bir çarığı kendine din,iman edinmişsin.
- همچو مجنون از رخ لیلی خویش ** کردهای تو چارقی را دین و کیش
- با دو کهنه مهر جان آمیخته ** هر دو را در حجرهای آویخته
- İki eski çarığa niceye kadar bir taze sözler söyleyerek,cansız bir şeye ezeli sırrı açacaksın?
- چند گویی با دو کهنه نو سخن ** در جمادی میدمی سر کهن
- Ey ayaz,Araplar gibi sevginden çöllerde kalan çadır yerlerine,oralardaki döküntülere uzun uzun hitap ediyorsun. 3255
- چون عرب با ربع و اطلال ای ایاز ** میکشی از عشق گفت خود دراز
- Çarığın göçüp giden hangi sevgilinden kalma?Pöstekin,sanki Yusuf'un gömleği!
- چارقت ربع کدامین آصفست ** پوستین گویی که کرتهی یوسفست
- Hıristiyan,gibi hani..gider de keşişe bir yıllık suçunu,yaptığı zinaları,kalbinden geçirdiği kötülükleri sayıp döker.
- همچو ترسا که شمارد با کشش ** جرم یکساله زنا و غل و غش
- Keşiş,suçunu bağışladı mı,onun affını Tanrı affı bilir.
- تا بیامرزد کشش زو آن گناه ** عفو او را عفو داند از اله
- Halbuki o papaz,ne suç bilir,ne adalet.Ama aşk ve inanış,pek kudretli bir sihirbazdır.
- نیست آگه آن کشش از جرم و داد ** لیک بس جادوست عشق و اعتقاد
- Dostluk ve vehim,yüzlerce Yusuf yaratır.Büyü zaten Harut'la Murat'tan kalmadır. 3260
- دوستی و وهم صد یوسف تند ** اسحر از هاروت و ماروتست خود
- İnsan,sevgilinin hatırasiyle bir suret yaratır.O suretin çekişi,seni dedikoduya sevk eder.
- صورتی پیدا کند بر یاد او ** جذب صورت آردت در گفت و گو
- Suretin önüne varır,yüz binlerce sır dökersin,dostun dosta sır söylemesi gibi.
- رازگویی پیش صورت صد هزار ** آن چنان که یار گوید پیش یار
- Halbuki orada ne bir suret vardır ,ne bir heykel.Öyle olduğu halde ondan yüzlerce Elest duyulur,bundan yüzlerce Bela.
- نه بدانجا صورتی نه هیکلی ** زاده از وی صد الست و صد بلی
- Nitekim gönlü yaralı bir ana da yeni ölmüş yavrusunun yanına,
- آن چنان که مادری دلبردهای ** پیش گور بچهی نومردهای
- Candan yürekler sırlar söyler.O cansız toprak,ona diri görünür. 3265
- رازها گوید به جد و اجتهاد ** مینماید زنده او را آن جماد
- O toprağı diri ve canlı sanır,o toprak yığınının gözü,kulağı vardır zannına kapılır.
- حی و قایم داند او آن خاک را ** چشم و گوشی داند او خاشاک را
- پیش او هر ذرهی آن خاک گور ** گوش دارد هوش دارد وقت شور
- Onca o toprağın her zerresi duyar,o coştu mu,feryadını iştir,anlar.
- مستمع داند به جد آن خاک را ** خوش نگر این عشق ساحرناک را
- Ana,çocuğunun yeni mezarının toprağına anbean gözyaşlarıyla kapanır,yüzünü,gözünü sürer.
- آنچنان بر خاک گور تازه او ** دمبدم خوش مینهد با اشک رو
- Oğlu diriyken bile o canının canına, o can yavrusuna asla böyle yüzünü,gözünü sürmemiştir. 3270
- که بوقت زندگی هرگز چنان ** روی ننهادست بر پور چو جان
- Fakat bu ölümden birkaç gün geçti mi sevgisinin ateşi yatışır.
- از عزا چون چند روزی بگذرد ** آتش آن عشق او ساکن شود
- Ölüye karşı aşk ebedi olmaz ki.Sen,cana canlar katan diriyi sev.
- عشق بر مرده نباشد پایدار ** عشق را بر حی جانافزای دار
- Bu acı geçti mi o mezarın karşısında durmaktan yorgunluk gelir,uykusu gelir.Cansız bir şeyden ancak cansız bir şey doğar.
- بعد از آن زان گور خود خواب آیدش ** از جمادی هم جمادی زایدش
- Çünkü aşk,afsununu çalmış,gitmiştir.Ateş sönüverdi mi kül almıştır.
- زانک عشق افسون خود بربود و رفت ** ماند خاکستر چو آتش رفت تفت
- Gencin aynada gördüğünü ihtiyar,tamamiyle kerpiçte görür. 3275
- آنچ بیند آن جوان در آینه ** پیر اندر خشت میبیند همه
- Pir,senin aşkındır,sakalı da ak olan değil.Pir,yüz binlerce ümitsizin elinden tutandır.
- پیر عشق تست نه ریش سپید ** دستگیر صد هزاران ناامید
- Aşk,ayrılık aleminde suretler düzer.Fakat insan,hakiki sevgiliyle buluştu mu tasavvur bile edilmiyen,tasvire bile sığmayan hakikat meydana çıkar da,
- عشق صورتها بسازد در فراق ** نامصور سر کند وقت تلاق
- Der ki:Aklın ve akıllının da aslının aslı benim,sarhoşun da.Suretlerdeki o güzellik,bizim aksimizdir.
- که منم آن اصل اصل هوش و مست ** بر صور آن حسن عکس ما بدست
- Şimdi perdelerini kaldırarak,güzelliğimizi vasıtasız gösterdik.
- پردهها را این زمان برداشتم ** حسن را بیواسطه بفراشتم
- Çünkü benim aksimle çok uğraştın,nihayet zatının tecrit kuvvetini buldun. 3280
- زانک بس با عکس من در بافتی ** قوت تجرید ذاتم یافتی
- Bu taraftan benim cezbem gelince Hıristiyan,arada papazı görmez.
- چون ازین سو جذبهی من شد روان ** او کشش را مینبیند در میان
- Halbuki o,papaz perdesinin ardındaki Tanrı lutfundan bağışlanmasını,o lutuftan cürüm ve hatanın yargılanmasını,diler.
- مغفرت میخواهد از جرم و خطا ** از پس آن پرده از لطف خدا
- Bir taştan bir kaynak çıkıp aksa taş,artık o akar suyun içinde gizli kalır.
- چون ز سنگی چشمهای جاری شود ** سنگ اندر چشمه متواری شود