English    Türkçe    فارسی   

5
3553-3602

  • Bey dedi ki: O kim oluyor ki bizim testimize taş atıp kırıyor?
  • میر گفت او کیست کو سنگی زند  ** بر سبوی ما سبو را بشکند 

  • Benim civarımdan erkek aslan bile yüzlerce çekingenlikle, korka korka geçmede.
  • چون گذر سازد ز کویم شیر نر  ** ترس ترسان بگذرد با صد حذر 

  • Neden kulumuzun gönlünü incitti, bizi konuğumuzun yanında utandırdı? 3555
  • بنده‌ی ما را چرا آزرد دل  ** کرد ما را پیش مهمانان خجل 

  • Onun kanından daha değerli olan şarabı döktü de kadınlar gibi bizden kaçıp da gizlendi.
  • شربتی که به ز خون اوست ریخت  ** این زمان هم‌چون زنان از ما گریخت 

  • Fakat tut ki bir kuş gibi uçsun, benim elimden nerde canını kurtaracak?
  • لیک جان از دست من او کی برد  ** گیر هم‌چون مرغ بالا بر پرد 

  • Kahır okumla kanadını kırar, onun arda kalası kanadını koparırım.
  • تیر قهر خویش بر پرش زنم  ** پر و بال مردریگش بر کنم 

  • Benden kaçıp da bir katı taşın içine girse, gizlense yine onu tutar, o taşın içinden çıkarırım.
  • گر رود در سنگ سخت از کوششم  ** از دل سنگش کنون بیرون کشم 

  • Ona bir kılıç çalayım da bütün kaltabanlara ibret olsun! 3560
  • من برانم بر تن او ضربتی  ** که بود قوادکان را عبرتی 

  • Herkese yobazlık satsın, bu yetmiyormuş gibi bir de bize satmaya kalkışsın ha! Onun da cezasını şimdicik vereceğim, onun gibi yüz tanesinin de.
  • با همه سالوس با ما نیز هم  ** داد او و صد چو او این دم دهم 

  • Öyle kızmış, öyle kan dökülücüğü tutmuş ki ağzından ateş püskürüyordu.
  • خشم خون‌خوارش شده بد سرکشی  ** از دهانش می بر آمد آتشی 

  • Zahidin komşulariyle şefaatçilerinin ikinci defa olarak beyin eline, ayağına kapanarak yalvarmaları
  • دو بار دست و پای امیر را بوسیدن و لابه کردن شفیعان و همسایگان زاهد 

  • O şefaatçiler, onun o hay hayına karşı birçok defalar elini, ayağını öpüp,
  • آن شفیعان از دم هیهای او  ** چند بوسیدند دست و پای او 

  • Dediler ki: A beyim, sana kin gütmek yaraşmaz. Şarap dökülüp gittiyse ne çıkar? Sen şarapsız da hoşsun.
  • کای امیر از تو نشاید کین کشی  ** گر بشد باده تو بی‌باده خوشی 

  • Şarap, neşe sermayesini senden alır. Suyun letafeti senin letafetine imrenir. 3565
  • باده سرمایه ز لطف تو برد  ** لطف آب از لطف تو حسرت خورد 

  • Padişahlık et, ey merhamet sahibi, ey kerem sahibinin oğlu, kerem sahibinin oğlu kerem sahibi bağışla.
  • پادشاهی کن ببخشش ای رحیم  ** ای کریم ابن الکریم ابن الکریم 

  • Her şarap, bu boya, bu yüze kuldur. Bütün sarhoşlar sana haset ederler.
  • هر شرابی بنده‌ی این قد و خد  ** جمله مستان را بود بر تو حسد 

  • Senin, gül renkli şaraba hiç ihtiyacın yok. Gül rengini bırak, gül renklilik sensin zaten.
  • هیچ محتاج می گلگون نه‌ای  ** ترک کن گلگونه تو گلگونه‌ای 

  • Ey zühre'ye benziyen yüzü kuşluk güneşi olan, ey rengine karşı gül rengi yoksul bir hale gelen bey,
  • ای رخ چون زهره‌ات شمس الضحی  ** ای گدای رنگ تو گلگونه‌ها 

  • Şarap, küpte gizlice senin yüzünün iştiyakiyle kaynayıp coşar. 3570
  • باده کاندر خنب می‌جوشد نهان  ** ز اشتیاق روی تو جوشد چنان 

  • Sen baştanbaşa denizsin, ıslaklığı ne istersin ki? Sen, tamamiyle varlıksın, yokluğu ne ararsın ki?
  • ای همه دریا چه خواهی کرد نم  ** وی همه هستی چه می‌جویی عدم 

  • Ey parlak ay, tozu ne yapacaksın? Ay bile, senin yüzüne bakar da sararır.
  • ای مه تابان چه خواهی کرد گرد  ** ای که مه در پیش رویت روی‌زرد 

  • Sen hoşsun, güzelsin, her türlü hoşluğun madenisin. Neden şaraba minnet edersin ki?
  • تاج کرمناست بر فرق سرت  ** طوق اعطیناک آویز برت 

  • Başında "Biz insan oğullarını ululadık" tacı, boynunda "Biz sana kevser ırmağını verdik" gerdanlığı var.
  • تو خوش و خوبی و کان هر خوشی  ** تو چرا خود منت باده کشی 

  • İnsan cevherdir, gök ona arazdır. Her şey fer'idir, her şeyden maksat odur. 3575
  • جوهرست انسان و چرخ او را عرض  ** جمله فرع و پایه‌اند و او غرض 

  • Ey akıllar, tedbirler, fikirler kulu kölesi olan bey, mademki böylesin, kendini neden böyle ucuza satıyorsun?
  • ای غلامت عقل و تدبیرات و هوش  ** چون چنینی خویش را ارزان فروش 

  • Sana hizmet etmek, bütün varlık âlemine farzdır. Bir cevher, neden arazdan ihsan ister ki?
  • خدمتت بر جمله هستی مفترض  ** جوهری چون نجده خواهد از عرض 

  • Yazıklar olsun, kitaplardan bilgi arıyorsun ha, helvadan zevk istiyorsun ha!
  • علم جویی از کتبها ای فسوس  ** ذوق جویی تو ز حلوا ای فسوس 

  • Bir bilgi denizisin ki bir ıslaklıkta gizlenmiş; bir âlemsin ki üç arşın boyunda bir bedene bürünmüş!
  • بحر علمی در نمی پنهان شده  ** در سه گز تن عالمی پنهان شده 

  • Şarap nedir, güzel ses ve çalgı dinlemek, yahut bir güzelle buluşmak nedir ki sen onlardan bir neşe, bir menfaat ummadasın! 3580
  • می چه باشد یا سماع و یا جماع  ** تا بجویی زو نشاط و انتفاع 

  • Hiç güneş, bir zerreden borç ister mi, hiç zühre yıldızı, bir küçücük küpten şarap diler mi?
  • آفتاب از ذره‌ای شد وام خواه  ** زهره‌ای از خمره‌ای شد جام‌خواه 

  • Sen keyfiyeti bilinmez bir cansın keyfiyet âlemine hapsedilmişsin. Sen bir güneşsin, bir ukdeye tutulmuşsun: işte bu, sana yakışmaz, yazık!
  • جان بی‌کیفی شده محبوس کیف  ** آفتابی حبس عقده اینت حیف 

  • Beyin tekrar onlara cevap vermesi
  • باز جواب گفتن آن امیر ایشان را 

  • Bey dedi ki: Hayır hayır.. Ben, o şarabın adamıyım. Ben, bu hoşluktan alınan zevke kanaat edemem.
  • گفت نه نه من حریف آن میم  ** من به ذوق این خوشی قانع نیم 

  • Ben yasemin gibi olmayı, gah şöyle, gah böyle eğilip bükülmeyi isterim.
  • من چنان خواهم که هم‌چون یاسمین  ** کژ همی‌گردم چنان گاهی چنین 

  • 3585Bütün korkulardan, bütün ümitlerden kurtulup söğüt gibi her yana eğilmeliyim. 3585
  • وارهیده از همه خوف و امید  ** کژ همی‌گردم بهر سو هم‌چو بید 

  • Söğüt dalı gibi sağa sola dönmeli, onun gibi rüzgârda çeşit çeşit oynamalıyım.
  • هم‌چو شاخ بید گردان چپ و راست  ** که ز بادش گونه گونه رقصهاست 

  • Şarabın verdiği neşeye alışan, nerden bu neşeyi beğenecek hey hocam!
  • آنک خو کردست با شادی می  ** این خوشی را کی پسندد خواجه کی 

  • Peygamberler, Tanrı neşesine dalmışlardı, onunla yoğrulmuşlardı da onun için bu neşeden vazgeçtiler.
  • انبیا زان زین خوشی بیرون شدند  ** که سرشته در خوشی حق بدند 

  • Onların canları, o neşeyi gördüğünden onlara bu neşeler, oyuncak görünmüştü.
  • زانک جانشان آن خوشی را دیده بود  ** این خوشیها پیششان بازی نمود 

  • Diri olan bir güzelliğe dostluk eden, artık ölüyü nasıl kucaklar? 3590
  • با بت زنده کسی چون گشت یار  ** مرده را چون در کشد اندر کنار 

  • "Bilseniz ahiret, ebedî hayat yurdudur" âyetinin tefsiri. Yani o âlemin kapısı, duvarı, suyu, testisi, meyvası, ağacı hep diridir. Söz söyler ve söz duyar. Onun için Mustafa aleyhisselâm "Dünya bir leştir, onu istiyenler de köpeklerdir" buyurdu. Ahirette dirilik olmasaydı o da leş olurdu. Leşe, ölü olduğundan leş derler, pis kokusundan ve mundarlığından değil.
  • تفسیر این آیت که و ان الدار الاخرة لهی الحیوان لوکانوا یعلمون کی در و دیوار و عرصه‌ی آن عالم و آب و کوزه و میوه و درخت همه زنده‌اند و سخن‌گوی و سخن‌شنو و جهت آن فرمود مصطفی علیه السلام کی الدنیا جیفه و طلابها کلاب و اگر آخرت را حیات نبودی آخرت هم جیفه بودی جیفه را برای مردگیش جیفه گویند نه برای بوی زشت و فرخجی 

  • O âlem, zerre zerre diridir. Her zerresi nükteden anlar, söz söyler.
  • آن جهان چون ذره ذره زنده‌اند  ** نکته‌دانند و سخن گوینده‌اند 

  • Onlar, ölü olan cihanda oturmaz, dinlemezler. Çünkü ot, ancak hayvanlara lâyıktır.
  • در جهان مرده‌شان آرام نیست  ** کین علف جز لایق انعام نیست 

  • Kim, gül bahçesinde meclis kurar, yurt tutarsa külhanda şarap içer mi hiç?
  • هر که را گلشن بود بزم و وطن  ** کی خورد او باده اندر گولخن 

  • Pak ruhun makamı, illiyyin'dir. Pislikte yurt edinense kurttur.
  • جای روح پاک علیین بود  ** کرم باشد کش وطن سرگین بود 

  • Tanrı mahmuruna tertemiz şarap kadehi sunulur. Bu kör kuşlaraysa şu kara ve tuzlu su. 3595
  • بهر مخمور خدا جام طهور  ** بهر این مرغان کور این آب شور 

  • Kime Ömer'in adaleti, el vermezse onca kanlı kaatil Haccac, âdildir.
  • هر که عدل عمرش ننمود دست  ** پیش او حجاج خونی عادلست 

  • Kızlara cansız bebekleri oyuncak diye verirler. Çünkü onlar, diri oyuncaktan bir şey anlamazlar ki.
  • دختران را لعبت مرده دهند  ** که ز لعب زندگان بی‌آگهند 

  • Küçük erkek çocuklar, erliklerinden bir şey anlamazlar, güçleri kuvvetleri yoktur. Onun için onlara tahta kılıç daha yeğdir.
  • چون ندارند از فتوت زور و دست  ** کودکان را تیغ چوبین بهترست 

  • Kâfirler, peygamberlerin kiliselerde yapılmış olan resimleriyle kanaat ederler.
  • کافران قانع بنقش انبیا  ** که نگاریده‌ست اندر دیرها 

  • Fakat o ay parçaları, bizim için apaydın olduğundan resimlerine aldırış bile etmeyiz. 3600
  • زان مهان ما را چو دور روشنیست  ** هیچ‌مان پروای نقش سایه نیست 

  • Onların birer sureti, bu âlemdedir ama birer sureti de ay gibi gökyüzündedir.
  • این یکی نقشش نشسته در جهان  ** وآن دگر نقشش چو مه در آسمان 

  • Bu suretteki ağızları, onlarla düşüp kalkanla konuşur, nükteler söyler. O suretteki ağızları ise Tanrı ile konuşur.
  • این دهانش نکته‌گویان با جلیس  ** و آن دگر با حق به گفتار و انیس