English    Türkçe    فارسی   

5
3573-3622

  • Sen hoşsun, güzelsin, her türlü hoşluğun madenisin. Neden şaraba minnet edersin ki?
  • تاج کرمناست بر فرق سرت  ** طوق اعطیناک آویز برت 

  • Başında "Biz insan oğullarını ululadık" tacı, boynunda "Biz sana kevser ırmağını verdik" gerdanlığı var.
  • تو خوش و خوبی و کان هر خوشی  ** تو چرا خود منت باده کشی 

  • İnsan cevherdir, gök ona arazdır. Her şey fer'idir, her şeyden maksat odur. 3575
  • جوهرست انسان و چرخ او را عرض  ** جمله فرع و پایه‌اند و او غرض 

  • Ey akıllar, tedbirler, fikirler kulu kölesi olan bey, mademki böylesin, kendini neden böyle ucuza satıyorsun?
  • ای غلامت عقل و تدبیرات و هوش  ** چون چنینی خویش را ارزان فروش 

  • Sana hizmet etmek, bütün varlık âlemine farzdır. Bir cevher, neden arazdan ihsan ister ki?
  • خدمتت بر جمله هستی مفترض  ** جوهری چون نجده خواهد از عرض 

  • Yazıklar olsun, kitaplardan bilgi arıyorsun ha, helvadan zevk istiyorsun ha!
  • علم جویی از کتبها ای فسوس  ** ذوق جویی تو ز حلوا ای فسوس 

  • Bir bilgi denizisin ki bir ıslaklıkta gizlenmiş; bir âlemsin ki üç arşın boyunda bir bedene bürünmüş!
  • بحر علمی در نمی پنهان شده  ** در سه گز تن عالمی پنهان شده 

  • Şarap nedir, güzel ses ve çalgı dinlemek, yahut bir güzelle buluşmak nedir ki sen onlardan bir neşe, bir menfaat ummadasın! 3580
  • می چه باشد یا سماع و یا جماع  ** تا بجویی زو نشاط و انتفاع 

  • Hiç güneş, bir zerreden borç ister mi, hiç zühre yıldızı, bir küçücük küpten şarap diler mi?
  • آفتاب از ذره‌ای شد وام خواه  ** زهره‌ای از خمره‌ای شد جام‌خواه 

  • Sen keyfiyeti bilinmez bir cansın keyfiyet âlemine hapsedilmişsin. Sen bir güneşsin, bir ukdeye tutulmuşsun: işte bu, sana yakışmaz, yazık!
  • جان بی‌کیفی شده محبوس کیف  ** آفتابی حبس عقده اینت حیف 

  • Beyin tekrar onlara cevap vermesi
  • باز جواب گفتن آن امیر ایشان را 

  • Bey dedi ki: Hayır hayır.. Ben, o şarabın adamıyım. Ben, bu hoşluktan alınan zevke kanaat edemem.
  • گفت نه نه من حریف آن میم  ** من به ذوق این خوشی قانع نیم 

  • Ben yasemin gibi olmayı, gah şöyle, gah böyle eğilip bükülmeyi isterim.
  • من چنان خواهم که هم‌چون یاسمین  ** کژ همی‌گردم چنان گاهی چنین 

  • 3585Bütün korkulardan, bütün ümitlerden kurtulup söğüt gibi her yana eğilmeliyim. 3585
  • وارهیده از همه خوف و امید  ** کژ همی‌گردم بهر سو هم‌چو بید 

  • Söğüt dalı gibi sağa sola dönmeli, onun gibi rüzgârda çeşit çeşit oynamalıyım.
  • هم‌چو شاخ بید گردان چپ و راست  ** که ز بادش گونه گونه رقصهاست 

  • Şarabın verdiği neşeye alışan, nerden bu neşeyi beğenecek hey hocam!
  • آنک خو کردست با شادی می  ** این خوشی را کی پسندد خواجه کی 

  • Peygamberler, Tanrı neşesine dalmışlardı, onunla yoğrulmuşlardı da onun için bu neşeden vazgeçtiler.
  • انبیا زان زین خوشی بیرون شدند  ** که سرشته در خوشی حق بدند 

  • Onların canları, o neşeyi gördüğünden onlara bu neşeler, oyuncak görünmüştü.
  • زانک جانشان آن خوشی را دیده بود  ** این خوشیها پیششان بازی نمود 

  • Diri olan bir güzelliğe dostluk eden, artık ölüyü nasıl kucaklar? 3590
  • با بت زنده کسی چون گشت یار  ** مرده را چون در کشد اندر کنار 

  • "Bilseniz ahiret, ebedî hayat yurdudur" âyetinin tefsiri. Yani o âlemin kapısı, duvarı, suyu, testisi, meyvası, ağacı hep diridir. Söz söyler ve söz duyar. Onun için Mustafa aleyhisselâm "Dünya bir leştir, onu istiyenler de köpeklerdir" buyurdu. Ahirette dirilik olmasaydı o da leş olurdu. Leşe, ölü olduğundan leş derler, pis kokusundan ve mundarlığından değil.
  • تفسیر این آیت که و ان الدار الاخرة لهی الحیوان لوکانوا یعلمون کی در و دیوار و عرصه‌ی آن عالم و آب و کوزه و میوه و درخت همه زنده‌اند و سخن‌گوی و سخن‌شنو و جهت آن فرمود مصطفی علیه السلام کی الدنیا جیفه و طلابها کلاب و اگر آخرت را حیات نبودی آخرت هم جیفه بودی جیفه را برای مردگیش جیفه گویند نه برای بوی زشت و فرخجی 

  • O âlem, zerre zerre diridir. Her zerresi nükteden anlar, söz söyler.
  • آن جهان چون ذره ذره زنده‌اند  ** نکته‌دانند و سخن گوینده‌اند 

  • Onlar, ölü olan cihanda oturmaz, dinlemezler. Çünkü ot, ancak hayvanlara lâyıktır.
  • در جهان مرده‌شان آرام نیست  ** کین علف جز لایق انعام نیست 

  • Kim, gül bahçesinde meclis kurar, yurt tutarsa külhanda şarap içer mi hiç?
  • هر که را گلشن بود بزم و وطن  ** کی خورد او باده اندر گولخن 

  • Pak ruhun makamı, illiyyin'dir. Pislikte yurt edinense kurttur.
  • جای روح پاک علیین بود  ** کرم باشد کش وطن سرگین بود 

  • Tanrı mahmuruna tertemiz şarap kadehi sunulur. Bu kör kuşlaraysa şu kara ve tuzlu su. 3595
  • بهر مخمور خدا جام طهور  ** بهر این مرغان کور این آب شور 

  • Kime Ömer'in adaleti, el vermezse onca kanlı kaatil Haccac, âdildir.
  • هر که عدل عمرش ننمود دست  ** پیش او حجاج خونی عادلست 

  • Kızlara cansız bebekleri oyuncak diye verirler. Çünkü onlar, diri oyuncaktan bir şey anlamazlar ki.
  • دختران را لعبت مرده دهند  ** که ز لعب زندگان بی‌آگهند 

  • Küçük erkek çocuklar, erliklerinden bir şey anlamazlar, güçleri kuvvetleri yoktur. Onun için onlara tahta kılıç daha yeğdir.
  • چون ندارند از فتوت زور و دست  ** کودکان را تیغ چوبین بهترست 

  • Kâfirler, peygamberlerin kiliselerde yapılmış olan resimleriyle kanaat ederler.
  • کافران قانع بنقش انبیا  ** که نگاریده‌ست اندر دیرها 

  • Fakat o ay parçaları, bizim için apaydın olduğundan resimlerine aldırış bile etmeyiz. 3600
  • زان مهان ما را چو دور روشنیست  ** هیچ‌مان پروای نقش سایه نیست 

  • Onların birer sureti, bu âlemdedir ama birer sureti de ay gibi gökyüzündedir.
  • این یکی نقشش نشسته در جهان  ** وآن دگر نقشش چو مه در آسمان 

  • Bu suretteki ağızları, onlarla düşüp kalkanla konuşur, nükteler söyler. O suretteki ağızları ise Tanrı ile konuşur.
  • این دهانش نکته‌گویان با جلیس  ** و آن دگر با حق به گفتار و انیس 

  • Görünen kulak, bu sözü duyar, beller. Can kulağıysa Kün emrinin sırlarını işitir.
  • گوش ظاهر این سخن را ضبط کن  ** گوش جانش جاذب اسرار کن 

  • Ten gözü, insanın şeklini görür, beller. Can gözü, Mazagalbasar sırrını görür, hayran olur.
  • چشم ظاهر ضابط حلیه‌ی بشر  ** چشم سر حیران مازاغ البصر 

  • Görünen ayak, mescit safında durur, mâna ayağı, göğün üstünde tavafta bulunur. 3605
  • پای ظاهر در صف مسجد صواف  ** پای معنی فوق گردون در طواف 

  • İşte her cüz'ü böyle say... bu, vakit içindedir, zamana bağlıdır, oysa ondan da hariçtir.
  • جزو جزوش را تو بشمر هم‌چنین  ** این درون وقت و آن بیرون حین 

  • Zamana bağlı olan, ecele kadar durur, öbürüyse, ebediyete dost, ezele eştir.
  • این که در وقتست باشد تا اجل  ** وان دگر یار ابد قرن ازل 

  • Bir adı iki devlet sahibidir, bir sıfatı iki kıble imamı.
  • هست یک نامش ولی الدولتین  ** هست یک نعتش امام القبلتین 

  • Ona ne halvetin lüzumu vardır, ne çilenin. Hiçbir bulut, onu örtemez.
  • خلوت و چله برو لازم نماند  ** هیچ غیمی مر ورا غایم نماند 

  • Halvet yurdu, güneş değirmisidir, artık ona nasıl olur da yabancı gece, perde kesilir? 3610
  • قرص خورشیدست خلوت‌خانه‌اش  ** کی حجاب آرد شب بیگانه‌اش 

  • Hastalık ve perhiz zamanı geçti, buhran kalmadı. Küfür, iman oldu, küfran kalmadı.
  • علت و پرهیز شد بحران نماند  ** کفر او ایمان شد و کفران نماند 

  • Elif gibi, doğruluğu yüzünden öne geçmiştir. Onda kendi sıfatlarından hiçbir şey kalmamıştır.
  • چون الف از استقامت شد به پیش  ** او ندارد هیچ از اوصاف خویش 

  • Kendi huylarından çıkmış tek olmuş... canı, canına can katan sevgiliyse çırçıplak bir hale gelmiştir.
  • گشت فرد از کسوه‌ی خوهای خویش  ** شد برهنه جان به جان‌افزای خویش 

  • O tek ve benzersiz, eşsiz örneksiz padişahın huzuruna çırçıplak gidince padişah, ona kendi kutlu sıfatlarından bir elbise giydirmiştir.
  • چون برهنه رفت پیش شاه فرد  ** شاهش از اوصاف قدسی جامه کرد 

  • Padişahın sıfatlarından bir elbiseye bürünmüş, kuyudan mevki ve ikbal sayvanının üstüne uçmuştur. 3615
  • خلعتی پوشید از اوصاف شاه  ** بر پرید از چاه بر ایوان جاه 

  • Tortulu bir şey saf oldu mu böyle olur. Tıpkı onun gibi o da tasın dibinden üstüne çıkmıştır.
  • این چنین باشد چو دردی صاف گشت  ** از بن طشت آمد او بالای طشت 

  • Tasın dibindeyken tortuluydu, toprak cüzülerı, ona karışmış, o şomluk onu bulandırmıştı.
  • در بن طشت از چه بود او دردناک  ** شومی آمیزش اجزای خاک 

  • Hiç de hoş olmayan dost, onun kolunu kanadını bağlamıştı. Fakat o, aslında yüceydi.
  • یار ناخوش پر و بالش بسته بود  ** ورنه او در اصل بس برجسته بود 

  • "Yeryüzüne inin" sesi gelince onu Harut gibi baş aşağı asakodu.
  • چون عتاب اهبطوا انگیختند  ** هم‌چو هاروتش نگون آویختند 

  • Harut, gökteki meleklerdendi, bir azar yüzünden öylece asılı kaldı. 3620
  • بود هاروت از ملاک آسمان  ** از عتابی شد معلق هم‌چنان 

  • Baş aşağı asılı kalmasının sebebi, baştan çıkması, kendisini baş sanması ve yalnızca öne geçmeye kalkışmasıydı.
  • سرنگون زان شد که از سر دور ماند  ** خویش را سر ساخت و تنها پیش راند 

  • Sepet, kendisini suyla dolu görünce nazlandı, istiğnaya girişti de sudan çekildi hani.
  • آن سپد خود را چو پر از آب دید  ** کر استغنا و از دریا برید