English    Türkçe    فارسی   

5
368-417

  • O, her arayanın yolunu, yol yok, diye keser. Onun hayali geldi mi, sana, dur, der.
  • بسته هر جوینده را که راه نیست  ** هر خیالش پیش می‌آید بیست 

  • Ancak kulağı delik ve anlayışlı kişiyi durdurmaz. Çünkü o, Allah yardımı askerine sığınmış, o sayede coşup köpürmüştür.
  • جز مگر آن تیزکوش تیزهوش  ** کش بود از جیش نصرتهاش جوش 

  • O, ne hayallerden ürker, sıçrar, ne de padişahlık taslar. Padişahın nişane olarak verdiği oku gösterir, yoluna gider. 370
  • نجهد از تخییلها نی شه شود  ** تیر شه بنماید آنگه ره شود 

  • Allahm, bu şaşkın gönle bir ok bağışla, bu iki kat olmuş yaylara bir ok ver.
  • این دل سرگشته را تدبیر بخش  ** وین کمانهای دوتو را تیر بخش 

  • Uluların içtikleri o gizli kadehten yeryüzüne bir yudumcuk saçtın.
  • جرعه‌ای بر ریختی زان خفیه جام  ** بر زمین خاک من کاس الکرام 

  • Güzellerin saçlarında, yüzlerinde o bir yudumcuk şarabın nişanesi var. Padişahlar, bu yüzden topraktan meydana gelen güzelleri yalar dururlar.
  • هست بر زلف و رخ از جرعه‌ش نشان  ** خاک را شاهان همی‌لیسند از آن 

  • Gece gündüz yüzlerce gönülle o topraktan meydana gelen güzeli öpüp durman, onda güzelliğin bir zerresi bulunduğundandır.
  • جرعه حسنست اندر خاک گش  ** که به صد دل روز و شب می‌بوسیش 

  • Seni, toprakla karışmış bir yudumcuk güzellik şarabı böyle deli divane ediyor, artık onun safı neler yapmaz? 375
  • جرعه خاک آمیز چون مجنون کند  ** مر ترا تا صاف او خود چون کند 

  • Herkes bir kerpiç parçasının önünde yenini, yakasını yırtmakta. Halbuki o kerpiç, güzelliğin bir yudumcuğuna, bir zerreciğine sahip.
  • هر کسی پیش کلوخی جامه‌چاک  ** که آن کلوخ از حسن آمد جرعه‌ناک 

  • Ayda, güneşte, hamel burcunda bir yudumcuk güzellik şarabı var. Arşta kürsüde, zuhal yıldızında bir zerrecik güzellik var.
  • جرعه‌ای بر ماه و خورشید و حمل  ** جرعه‌ای بر عرش و کرسی و زحل 

  • Ona bir yudum mu dersin, yoksa şaşılacak bir şey bu kimya mı dersin? Ona bir sürtünmekle bu kadar güzellikler meydana geliyor.
  • جرعه گوییش ای عجب یا کیمیا  ** که ز اسیبش بود چندین بها 

  • Ey akıllı kişi ona sürtünmeyi can ve gönülden dile. Fakat bu kimyaya “Ancak temiz olanlar dokunabilirler.”
  • جد طلب آسیب او ای ذوفنون  ** لا یمس ذاک الا المطهرون 

  • Altında, lâ’lde, incilerde o güzellik şarabından bir yudumcuk var; şarapta, mezede, meyvede o şaraptan bir yudumcuk! 380
  • جرعه‌ای بر زر و بر لعل و درر  ** جرعه‌ای بر خمر و بر نقل و ثمر 

  • Tertemiz güzellerin yüzlerinde de yine bir yudumcuk. Artık onun süzülmüş ve saf olanı nasıldır? Bir düşün!
  • جرعه‌ای بر روی خوبان لطاف  ** تا چگونه باشد آن راواق صاف 

  • Bu toprakla karışık bir yudumcuk şarabı yalayıp durmaktasın, onu toprağa karışmamış, saf bir halde görürsen ne hale geleceksin?
  • چون همی مالی زبان را اندرین  ** چون شوی چون بینی آن را بی ز طین 

  • Ölüm zamanında o bir yudumcuk saf şarap, bu toprak bedenden ölümle ayrılmakta.
  • چونک وقت مرگ آن جرعه‌ی صفا  ** زین کلوخ تن به مردن شد جدا 

  • Geri kalanı hemen görmüyorsun. Böyle çirkin bir beden onunla bak ne hale geliyormuş!
  • آنچ می‌ماند کنی دفنش تو زود  ** این چنین زشتی بدان چون گشته بود 

  • Can bunlardan ten olmadan yüz gösterse o vuslattaki letafeti ben anlatamam ki! 385
  • جان چو بی این جیفه بنماید جمال  ** من نتانم گفت لطف آن وصال 

  • Ay, şu bulut olmaksızın ışık salsa onu kimsecikler anlatamaz!
  • مه چو بی‌این ابر بنماید ضیا  ** شرح نتوان کرد زان کار و کیا 

  • Ne hoştur o tatlılarla, şekerlerle dolu olan mutfak. Şu padişahlar o mutfağı yalayıp dururlar.
  • حبذا آن مطبخ پر نوش و قند  ** کین سلاطین کاسه‌لیسان ویند 

  • Ne güzeldir o din ovasının harmanı. Her harman oradan başak devşirir.
  • حبذا آن خرمن صحرای دین  ** که بود هر خرمن آن را دانه‌چین 

  • Ne alâdır gamsız, kedersiz ömür denizi. Yedi denizde ondan meydana gelmiş bir çiğ tanesidir.
  • حبذا دریای عمر بی‌غمی  ** که بود زو هفت دریا شب‌نمی 

  • Elest sakisi, şu aşağılık ve çorak yeryüzünde bir yudumcuk saçmıştır da, 390
  • جرعه‌ای چون ریخت ساقی الست  ** بر سر این شوره خاک زیردست 

  • Toprak, o sebeple coşmuştur; biz de o yüzden coştuk. Allahm, pek isteksiz, pek tembel olduk, bir yudumcuk daha saç!
  • جوش کرد آن خاک و ما زان جوششیم  ** جرعه‌ی دیگر که بس بی‌کوششیم 

  • Caizse yokluktan feryat ediyor, yokluğu anlatmaya çalışıyorum. Caiz değilse işte sustum.
  • گر روا بد ناله کردم از عدم  ** ور نبود این گفتنی نک تن زدم 

  • Bu, iki kat hırsı anlatmaydı ya... Halil’den öğren o hırs kazını kesmek gerek.
  • این بیان بط حرص منثنیست  ** از خلیل آموز که آن بط کشتنیست 

  • Kazada bundan başka daha bir çok hayır, şer var ama başka sözleri söyleyemem, vakit kalmaz diye ürküyorum.
  • هست در بط غیر این بس خیر و شر  ** ترسم از فوت سخنهای دگر 

  • Tavus kuşunun tabiatı ve İbrahim aleyhisselam’ın onu kesmesindeki sebep
  • صفت طاوس و طبع او و سبب کشتن ابراهیم علیه‌السلام او را 

  • Şimdi ad san için cilvelenip duran iki renkli tavusa geldik. 395
  • آمدیم اکنون به طاوس دورنگ  ** کو کند جلوه برای نام و ننگ 

  • Onun gayreti, sonucundan ve faydasından habersiz bir halde halkı, hayırla şerle avlamaktır.
  • همت او صید خلق از خیر و شر  ** وز نتیجه و فایده‌ی آن بی‌خبر 

  • Tuzak gibi av tutup durur. Tuzağın maksada ait ne bilgisi vardır?
  • بی‌خبر چون دام می‌گیرد شکار  ** دام را چه علم از مقصود کار 

  • Tuzağın, av tutmaktan ne zararı vardır, ne faydası; onun bu beyhude tutuşuna şaşarım işte ben.
  • دام را چه ضر و چه نفع از گرفت  ** زین گرفت بیهده‌ش دارم شگفت 

  • Kardeş, iki yüz güzelle bağdaştın, dost oldun, sonra yine onları terk ettin.
  • ای برادر دوستان افراشتی  ** با دو صد دلداری و بگذاشتی 

  • Doğduğun günden beri işin bu. Sevgi tuzağıyla adam avlar durursun. 400
  • کارت این بودست از وقت ولاد  ** صید مردم کردن از دام وداد 

  • Bu avlamaktan, bu kalabalıktan, bu başlık sevdasından el çek. Hiç bunlarla bir şey ördün, bu yüzden bir şey elde ettin mi?
  • زان شکار و انبهی و باد و بود  ** دست در کن هیچ یابی تار و پود 

  • Ömrünün çoğu geçti, gün akşama yaklaştı. Sense hala adam avlamaya koyulmuşsun.
  • بیشتر رفتست و بیگاهست روز  ** تو به جد در صید خلقانی هنوز 

  • Onu tut, bunu tuzaktan azat et. Alçaklar gibi bir başkasını avla.
  • آن یکی می‌گیر و آن می‌هل ز دام  ** وین دگر را صید می‌کن چون لام 

  • Derken bunu da bırak, başka birini ara... Bu işte tam hiçbir şeyden haberi olmayan çocukların oynadığı bir oyun!
  • باز این را می‌هل و می‌جو دگر  ** اینت لعب کودکان بی‌خبر 

  • Gece gelip çatar, tuzağında bir av bile yok. Tuzak sana, bir baş ağrısından, bir bağdan başka bir şey değil. 405
  • شب شود در دام تو یک صید نی  ** دام بر تو جز صداع و قید نی 

  • Şu halde sen, kendi kendini avladın demektir. Çünkü, hapse düştün, maksada erişemedin, mahrum kaldın.
  • پس تو خود را صید می‌کردی به دام  ** که شدی محبوس و محرومی ز کام 

  • Hiç alemde bizim gibi kendi kendini avlayan bir ahmak daha var mı?
  • در زمانه صاحب دامی بود  ** هم‌چو ما احمق که صید خود کند 

  • Aşağılık kişilerin tuzağına domuz tutulur. Sonsuz zahmet, sonra da onu yemek haram.
  • چون شکار خوک آمد صید عام  ** رنج بی‌حد لقمه خوردن زو حرام 

  • Avlamaya değen şey ancak aşktır. Fakat oda öyle herkesin tuzağına düşer mi ya?
  • آنک ارزد صید را عشقست و بس  ** لیک او کی گنجد اندر دام کس 

  • Meğer ki sen gelesin de ona av olasın... Meğer ki sen, tuzağı bırakasın da onun tuzağına gidip düşesin. 410
  • تو مگر آیی و صید او شوی  ** دام بگذاری به دام او روی 

  • Aşk der ki: Ben yavaş yavaş çalışmasaydım; bana avlanmak av tutmadan yeğdir.
  • عشق می‌گوید به گوشم پست پست  ** صید بودن خوش‌تر از صیادیست 

  • Benim hayranım ol da övün. Güneşi bırak da zerre ol!
  • گول من کن خویش را و غره شو  ** آفتابی را رها کن ذره شو 

  • Kapım da otur. Evsiz barksız kal. Mumluk davasına kalkışma, pervane ol.
  • بر درم ساکن شو و بی‌خانه باش  ** دعوی شمعی مکن پروانه باش 

  • Bu suretle dirilik sultanlığını bulur, kullukta gizli olan padişahlığı görürsün.
  • تا ببینی چاشنی زندگی  ** سلطنت بینی نهان در بندگی 

  • Alemde tersine çakılmış nallar görür, esirlere padişah adı verildiğini duyarsın. 415
  • نعل بینی بازگونه در جهان  ** تخته‌بندان را لقب گشته شهان 

  • Boğazına ipler takılmış, kendisi dar ağacının tacı olmuştur da kalabalık bir halk güruhu, ona işte padişah derler.
  • بس طناب اندر گلو و تاج دار  ** بر وی انبوهی که اینک تاجدار 

  • Kafirlerin mezarları gibi dışı süslü, içinde ulu Allah’nın kahır ve azabı!
  • هم‌چو گور کافران بیرون حلل  ** اندرون قهر خدا عز و جل