English    Türkçe    فارسی   

5
970-1019

  • O naz ve edalarla salınan ve mızrak gibi dümdüz olan boy, kocalıkta bükülür, yay gibi iki kat olur. 970
  • وان قد صف در نازان چون سنان  ** گشته در پیری دو تا هم‌چون کمان 

  • Lale rengindeki yüz safrana benzer. Aslan gibi kuvvetliyken gücü, kuvveti kesilir, gibi takatsiz bir hale gelir.
  • رنگ لاله گشته رنگ زعفران  ** زور شیرش گشته چون زهره‌ی زنان 

  • Güreşte hileyle bir pehlivanı koltuğuna alıp yere yıkarken şimdi yol yürümek üzere onu koltuklarlar, onun koltuğuna girerler.
  • آنک مردی در بغل کردی به فن  ** می‌بگیرندش بغل وقت شدن 

  • Bu ancak gam alametidir, pörsüme nişanesidir. Bunların her biri, ölüm elçisidir.
  • این خود آثار غم و پژمردگیست  ** هر یکی زینها رسول مردگیست 

  • “Onu aşağılıkların en aşağısına reddettik. Ancak inanan ve iyilikte bulunanlar müstesna. Onlara sonu olmıyan ve kesilmeyen ecir vardır” ayetinin tefsiri
  • تفسیر اسفل سافلین الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات فلهم اجر غیر مومنون 

  • Fakat bir adamın hekimi Tanrı nuru olursa ona kocalıktan, hararetten bir noksan gelmez.
  • لیک گر باشد طبیبش نور حق  ** نیست از پیری و تب نقصان و دق 

  • Onun gevşekliği, sarhoşun gevşekliği gibidir. O gevşeklikte bile güçlü kuvvetlidir, Rüstem bile ona haset eder. 975
  • سستی او هست چون سستی مست  ** که اندر آن سستیش رشک رستمست 

  • Ölürse kemikleri zevke gark olur, zerre,zerre bütün varlığı, şevk ışığına dalar.
  • گر بمیرد استخوانش غرق ذوق  ** ذره ذره‌ش در شعاع نور شوق 

  • Fakat nuru olmayan kişi, meyvesiz bağdır. Güz onu alt üst eder.
  • وآنک آنش نیست باغ بی‌ثمر  ** که خزانش می‌کند زیر و زبر 

  • Gülü kalmaz, kara,kara dikenleri kalır. Saman yığını gibi sararır, mahsulsüz bir hale gelir.
  • گل نماند خارها ماند سیاه  ** زرد و بی‌مغز آمده چون تل کاه 

  • Tanrım o bağ ne kusurda bulundu ki o güzelim elbiselerden ayrıldı?
  • تا چه زلت کرد آن باغ ای خدا  ** که ازو این حله‌ها گردد جدا 

  • Kendisini gördü. Kendisini görmek, öldürücü bir zehirdir ey sınanan kişi kendine gel! 980
  • خویشتن را دید و دید خویشتن  ** زهر قتالست هین ای ممتحن 

  • Aşkından alemin ağlayıp inlediği güzeli, ne suçu var ki herkes kendinden uzaklaştırır.
  • شاهدی کز عشق او عالم گریست  ** عالمش می‌راند از خود جرم چیست 

  • Suçu şu: Süsü, püsü iğretidir. Öyle olduğu halde bu elbiseler benimdir diye davaya kalkışır.
  • جرم آنک زیور عاریه بست  ** کرد دعوی کین حلل ملک منست 

  • Onu alalım da yakinen bilsin, harman bizimdir, güzellerse tanesini toplarlar.
  • واستانیم آن که تا داند یقین  ** خرمن آن ماست خوبان دانه‌چین 

  • Bilsin ki o süs, püs iğretidir. O varlık güneşinin bir ışığıdır.
  • تا بداند کان حلل عاریه بود  ** پرتوی بود آن ز خورشید وجود 

  • O güzellik, kudret, fazilet ve hüner, güzellik güneşindendir, bu tarafa gelmiş vurmuştur. 985
  • آن جمال و قدرت و فضل و هنر  ** ز آفتاب حسن کرد این سو سفر 

  • O güneşin ışığı, yıldızlar gibi yine şu vurduğu duvarlardan çekilir gider.
  • باز می‌گردند چون استارها  ** نور آن خورشید ازین دیوارها 

  • Güneşin ışığı gitti mi her duvar, kapkara, karanlık bir halde kala kalır.
  • پرتو خورشید شد وا جایگاه  ** ماند هر دیوار تاریک و سیاه 

  • Güzellerin yüzünde insanı hayran eden nur, üç renkli camdan vuran güneşin ışığıdır.
  • آنک کرد او در رخ خوبانت دنگ  ** نور خورشیدست از شیشه‌ی سه رنگ 

  • Renk,renk camlar o nuru bize çeşit renkli göstermededir.
  • شیشه‌های رنگ رنگ آن نور را  ** می‌نمایند این چنین رنگین بما 

  • Renk,renk camlar kalmadı mı, o vakitler seni renksiz nur hayran eder. 990
  • چون نماند شیشه‌های رنگ‌رنگ  ** نور بی‌رنگت کند آنگاه دنگ 

  • Nuru, camsız görmeyi adet edin de cam kırılınca kör kalmayasın.
  • خوی کن بی‌شیشه دیدن نور را  ** تا چو شیشه بشکند نبود عمی 

  • Öğrenilmiş, bellenmiş bilgiye kani olmuş, gözünü başkasının nuru ile aydınlatmışsın.
  • قانعی با دانش آموخته  ** در چراغ غیر چشم افروخته 

  • O da, o ışığı iğreti aldığını bilesin diye senden mumunu kapıverir.
  • او چراغ خویش برباید که تا  ** تو بدانی مستعیری نی‌فتا 

  • Fakat sen şükreder, çalışıp çabalarsan gam yeme. Sana bunun gibi yüzlercesini verir.
  • گر تو کردی شکر و سعی مجتهد  ** غم مخور که صد چنان بازت دهد 

  • Şükretmiyorsan artık kan ağla. Çünkü o güzellik kafirden ayrılmıştır. 995
  • ور نکردی شکر اکنون خون گری  ** که شدست آن حسن از کافر بری 

  • Küfre ümmet olanların işleri borçtur. İmana ümmet olanların kalpleri temizdir, özleri halistir.
  • امة الکفران اضل اعمالهم  ** امة الایمان اصلح بالهم 

  • Şükür etmeyenden güzellikte kaybolur, hüner ve sanat da. Artık bir daha ondan bir eser bile göremez.
  • گم شد از بی‌شکر خوبی و هنر  ** که دگر هرگز نبیند زان اثر 

  • Akrabalık akraba olmayış, şükür ve sevgi, öyle bir gider ki bir daha aklına bile gelmez.
  • خویشی و بی‌خویشی و سکر وداد  ** رفت زان سان که نیاردشان به یاد 

  • Ey kafirler, “Yaptıkları işledikleri boştur” ayeti, her murada erişmiş kişinin elinden o muradın, o maksadın çıkıp gitmesidir.
  • که اضل اعمالهم ای کافران  ** جستن کامست از هر کام‌ران 

  • Yalnız şükür ehliyle vefa sahiplerinin elde ettikleri kaybolmaz. Çünkü devlet, onların arkalarındadır. 1000
  • جز ز اهل شکر و اصحاب وفا  ** که مریشان راست دولت در قفا 

  • Elden giden devlet, nereden kuvvet verecek? İnsana kuvvet ve kudret, gelecek devletten gelir.
  • دولت رفته کجا قوت دهد  ** دولت آینده خاصیت دهد 

  • “Borç verin” emrine uy da bu devletten borç ver. Bu suretle önünde yüzlerce devlet görürsün.
  • قرض ده زین دولت اندر اقرضوا  ** تا که صد دولت ببینی پیش رو 

  • Bu içilen şeyden, biraz iç de önünde kevser havuzunu bulasın.
  • اندکی زین شرب کم کن بهر خویش  ** تا که حوض کوثری یابی به پیش 

  • Vefa toprağına bir yudumcuk döken kişiden devlet avı, nasıl olur da kaçabilir?
  • جرعه بر خاک وفا آنکس که ریخت  ** کی تواند صید دولت زو گریخت 

  • Tanrı, onları gönüllerini hoş eder. “Özleri doğrulmuştur halistir” Tanrı, onlara ihsan ettikleri şeyleri, o şeyler mahvolup bittikten sonra yine ihsan eder. 1005
  • خوش کند دلشان که اصلح بالهم  ** رد من بعد التوی انزالهم 

  • Ey ecel, ey köyü yağmalayan , bu şükreden kullardan ne aldıysan geri ver der.
  • ای اجل وی ترک غارت‌ساز ده  ** هر چه بردی زین شکوران باز ده 

  • Ecel verir, verir ama onu kabul etmezler. Çünkü can nimetleriyle nimetlenmişlerdir.
  • وا دهد ایشان بنپذیرند آن  ** زانک منعم گشته‌اند از رخت جان 

  • Biz sofiyiz, hırkalarımızı attık. Mademki oynayıp yutulduk, artık geri almayız.
  • صوفییم و خرقه‌ها انداختیم  ** باز نستانیم چون در باختیم 

  • Biz, verdiğimiz şeylere karşılık ihsanlar elde ettik; bizden ihtiyaç, hırs ve garez gitti.
  • ما عوض دیدیم آنگه چون عوض  ** رفت از ما حاجت و حرص و غرض 

  • Tuzlu ve helak edici sudan çıktık, arı duru suya, kevser kaynağına atıldık. Ey alem başkalarına ettiğin şeyler, vefasızlıktır, hiledir, aşırı nazdır. 1010
  • ز آب شور و مهلکی بیرون شدیم  ** بر رحیق و چشمه‌ی کوثر زدیم 

  • Biz, verdiğimiz şeylere karşılık ihsanlar elde ettik bütün onları, senin başına döktük.
  • آنچ کردی ای جهان با دیگران  ** بی‌وفایی و فن و ناز گران 

  • Çünkü biz savaşa girmiş, savaşa girmiş savaşta şehit olmuş erleriz derler.
  • بر سرت ریزیم ما بهر جزا  ** که شهیدیم آمده اندر غزا 

  • Sen de bu suretle bil ki pak Tanrı’nın yürekli ve yiğit öyle kulları vardır ki,
  • تا بدانی که خدای پاک را  ** بندگان هستند پر حمله و مری 

  • Dünya yalanının bıyığını koparırlar, otağlarını yardım burcunun ta üstüne kurarlar.
  • سبلت تزویر دنیا بر کنند  ** خیمه را بر باروی نصرت زنند 

  • Bu şehitler yine yeni baştan gazi olurlar. Bu tutsaklar yine yardım elde ederler. 1015
  • این شهیدان باز نو غازی شدند  ** وین اسیران باز بر نصرت زدند 

  • Sonra yine yeni baştan yokluktan baş gösterirler de anadan doğma kör değilsen gör derler.
  • سر برآوردند باز از نیستی  ** که ببین ما را گر اکمه نیستی 

  • Sen de bu suretle bil ki yoklukta güneşler vardır. Burada güneş sayılan, orada süha yıldızıdır.
  • تا بدانی در عدم خورشیدهاست  ** وآنچ اینجا آفتاب آنجا سهاست 

  • Kardeş yoklukta varlık nasıl olur? Zıt, zıddın içine nasıl girer sığışır?
  • در عدم هستی برادر چون بود  ** ضد اندر ضد چون مکنون بود 

  • “Ölüden diri çıkarır” hükmünü bil. Yokluk ibadet edenlerin ümididir.
  • یخرج الحی من المیت بدان  ** که عدم آمد امید عابدان