English    Türkçe    فارسی   

6
1186-1235

  • İsa gibi hani. Irmak onu baş üstünde tutardı; Abıhayat içinde gark olmadan emindi.
  • هم‌چو عیسی بر سرش گیرد فرات  ** که ایمنی از غرقه در آب حیات 

  • Ahmed dedi ki: Eğer yakıyni fazla olsaydı hava ona binek olurdu.
  • گوید احمد گر یقینش افزون بدی  ** خود هوایش مرکب و مامون بدی 

  • Benim gibi... Ben de havaya bindim, miraç gecesi hava üstünde yürüdüm.
  • هم‌چو من که بر هوا راکب شدم  ** در شب معراج مستصحب شدم 

  • Hilâl dedi ki: Kör ve pis bir köpek, uykudan sıçrayıp kalkar da kendisini aslan olmuş görünce ne hale gelir?
  • گفت چون باشد سگی کوری پلید  ** جست او از خواب خود را شیر دید 

  • Fakat okla vurulan aslan gibi bir aslan değil, korkusundan kılıçların temrenlerin kırıldığı bir aslan! 1190
  • نه چنان شیری که کس تیرش زند  ** بل ز بیمش تیغ و پیکان بشکند 

  • Yılan gibi karnı üstünde sürünüp giden bir körün gözü açılır, bağı, baharı görürse ne olur?
  • کور بر اشکم رونده هم‌چو مار  ** چشمها بگشاد در باغ و بهار 

  • Mahiyet ve keyfiyetten kurtulan, keyfiyetsizliğin ebedi hayat yurduna ulaşan birisi nasıl olur?
  • چون بود آن چون که از چونی رهید  ** در حیاتستان بی‌چونی رسید 

  • Mekansızlık yurduna mahiyet ve keyfiyet bağışlayan bir hale gelir, bütün keyfiyet ve mahiyetler, köpekler gibi sofrasının etrafına toplanırsa.
  • گشت چونی‌بخش اندر لامکان  ** گرد خوانش جمله چونها چون سگان 

  • Keyfiyetsizlik âleminden onlara kemik verirse ne olur? Cenabetken sus, bu sûreyi okuma.
  • او ز بی‌چونی دهدشان استخوان  ** در جنابت تن زن این سوره مخوان 

  • Keyfiyetten gusül edip, tamamı ile yıkanıp arınmadıkça sen bu musafa dokunma oğlum. 1195
  • تا ز چونی غسل ناری تو تمام  ** تو برین مصحف منه کف ای غلام 

  • Fakat ey padişahlar, pis olayım, temiz olayım, âlemde bunu okumayayım da neyi okuyayım?
  • گر پلیدم ور نظیفم ای شهان  ** این نخوانم پس چه خوانم در جهان 

  • Sen bana sevaba girmem için diyorsun ki yıkanıp arınmadan su havuzuna girme.
  • تو مرا گویی که از بهر ثواب  ** غسل ناکرده مرو در حوض آب 

  • Fakat havuzun dışında topraktan başka bir şey yok. Havuza girmeyen temizlenemiyor.
  • از برون حوض غیر خاک نیست  ** هر که او در حوض ناید پاک نیست 

  • Suyun bu lütuf ve keremi olmasa, her an pislikleri kabul edip temizlemese,
  • گر نباشد آبها را این کرم  ** کو پذیرد مر خبث را دم به دم 

  • Vay ona iştiyak çekenlere, vay ona ümit bağlayanlara, vay onların ebedi hasretine! 1200
  • وای بر مشتاق و بر اومید او  ** حسرتا بر حسرت جاوید او 

  • Suyun yüzlerce lütfu vardır, yüzlerce ihsanı vardır. Pislikleri kabul eder vesselâm.
  • آب دارد صد کرم صد احتشام  ** که پلیدان را پذیرد والسلام 

  • Ey Hak ziyası Hüsamettin, nur seni kötü kuşlardan korur, gözetip bekler.
  • ای ضیاء الحق حسام‌الدین که نور  ** پاسبان تست از شر الطیور 

  • Ey yarasalardan gizli olan güneş, Allah nuru ve onun yücelişi, senin gözcün, bekçindir.
  • پاسبان تست نور و ارتقاش  ** ای تو خورشید مستر از خفاش 

  • Güneşin yüzündeki perde, ancak parlaklığının fazlalığı ve ışığının keskin ve şiddetli oluşudur.
  • چیست پرده پیش روی آفتاب  ** جز فزونی شعشعه و تیزی تاب 

  • Güneşin perdesi de Allah nurudur. Ondan nasipsiz olan yarasadır, gecedir. 1205
  • پرده‌ی خورشید هم نور ربست  ** بی‌نصیب از وی خفاشست و شبست 

  • Her ikisi de güneşten uzakta ve perde ardında kaldığından ya yüzleri kararmıştır, yahut da donup kalmışlardır.
  • هر دو چون در بعد و پرده مانده‌اند  ** یا سیه‌رو یا فسرده مانده‌اند 

  • Hilâl’e ait hikâyenin bir kısmını yazdım. Şimdi de dolunaya ait hikâyeyi dile getir.
  • چون نبشتی بعضی از قصه‌ی هلال  ** داستان بدر آر اندر مقال 

  • Hilâl’le dolunay birdir. İkilikten, noksandan, gidilmeden uzaktır onlar.
  • آن هلال و بدر دارند اتحاد  ** از دوی دورند و از نقص و فساد 

  • Hilâl hakikatte noksan kabul etmez, görünüşteki noksan, yavaş yavaş dolunay haline gelmek,kemal bulmaktır.
  • آن هلال از نقص در باطن بریست  ** آن به ظاهر نقص تدریج آوریست 

  • Geceleyin geceye yavaşlık hususunda ders verir. Sıkıntının yavaş yavaş açılacağını gösterir. 1210
  • درس گوید شب به شب تدریج را  ** در تانی بر دهد تفریج را 

  • Yavaşlıkla ey ham aceleci der, dama dayanan merdivenden basamak basamak çıkılır.
  • در تانی گوید ای عجول خام  ** پایه‌پایه بر توان رفتن به بام 

  • Tencereye yavaş ve ustaca kayna, delice kaynayan yemekten hayır gelmez der.
  • دیگ را تدریج و استادانه جوش  ** کار ناید قلیه‌ی دیوانه جوش 

  • Allah, âlemi bir kere Kün demekle yaratmaya kadir mi değildi? Bunda şüphe mi var?
  • حق نه قادر بود بر خلق فلک  ** در یکی لحظه به کن بی‌هیچ شک 

  • Peki neden bu yaratış, altı gün sürdü; her gün de tam bin yıl kadardı?
  • پس چرا شش روز آن را درکشید  ** کل یوم الف عام ای مستفید 

  • Neden çocuk dokuz ayda yaratılmada? Çünkü padişahların âdeti bir şeyi yavaşlıkla yapmaktır. 1215
  • خلقت طفل از چه اندر نه مه‌است  ** زانک تدریج از شعار آن شه‌است 

  • Neden Âdem’in yaratılışı kırk sabah sürdü, yavaş yavaş o balçığı insan haline getirdi?
  • خلقت آدم چرا چل صبح بود  ** اندر آن گل اندک‌اندک می‌فزود 

  • Allah, senin gibi aceleci değildir a ham adam. Sen, şimdi sıçrayıp koştun; çocuk olduğun halde kendini şeyh göstermedesin.
  • نه چو تو ای خام که اکنون تاختی  ** طفلی و خود را تو شیخی ساختی 

  • Kabak gibi her şeyin üstüne çıktın. Nerede sen de savaşta direnecek ayak
  • بر دویدی چون کدو فوق همه  ** کو ترا پای جهاد و ملحمه 

  • Ağaçlara, duvarlara dayandın, kabak gibi yukarı çıktın a kelceğiz!
  • تکیه کردی بر درختان و جدار  ** بر شدی ای اقرعک هم قرع‌وار 

  • Önce bineğin, usul boylu selvidir ama sonunda kupkuru, içi boş bir hale gelirsin! 1220
  • اول ار شد مرکبت سرو سهی  ** لیک آخر خشک و بی‌مغزی تهی 

  • A su kabağı, yeşil rengin tez sararır, çünkü o renk iğreti bir boyadır, aslında yok ki.
  • رنگ سبزت زرد شد ای قرع زود  ** زانک از گلگونه بود اصلی نبود 

  • Bir kocakarı çirkin suratındaki kılları yolar, yüzünü boyar,kızıllaştırırdı ama bir türlü olamazdı
  • داستان آن عجوزه کی روی زشت خویشتن را جندره و گلگونه می‌ساخت و ساخته نمی‌شد و پذیرا نمی‌آمد 

  • Doksan yaşında bir kocakarı vardı. Yüzü bumburuşuktu, rengi safran gibi sarıydı.
  • بود کمپیری نودساله کلان  ** پر تشنج روی و رنگش زعفران 

  • Yanağı, sofra altısının baş tarafları gibi kat kattı. Fakat erkek aşkından vazgeçmemişti.
  • چون سر سفره رخ او توی توی  ** لیک در وی بود مانده عشق شوی 

  • Dişleri dökülmüş, saçları süt gibi ağarmıştı. Boyu yay gibi bükülmüş, her duygusu değişmişti.
  • ریخت دندانهاش و مو چون شیر شد  ** قد کمان و هر حسش تغییر شد 

  • Böyle olduğu halde koca isteği ve şehvet hırsı hâlâ yerindeydi. Erkek avlamaya aşkı vardı da tuzağı paramparça olmuştu. 1225
  • عشق شوی و شهوت و حرصش تمام  ** عشق صید و پاره‌پاره گشته دام 

  • Vakitsiz öten bir horoza, yolsuz, yolcusuz bir yola benziyordu. Kızgın ateşe konmuş boş bir tencereydi sanki.
  • مرغ بی‌هنگام و راه بی‌رهی  ** آتشی پر در بن دیگ تهی 

  • Meydana âşıktı, fakat ne atı vardı, ne ayağı. Düdük çalmaya sevdalıydı, fakat ne dudağı vardı ne zurnası!
  • عاشق میدان و اسپ و پای نی  ** عاشق زمر و لب و سرنای نی 

  • İhtiyarlıkta Allahm, kâfire bile hırs vermesin. Bu hırsı Allah kime verdiyse ne kötüdür o kul!
  • حرص در پیری جهودان را مباد  ** ای شقیی که خداش این حرص داد 

  • Köpek kocaldı, dişleri döküldü mü adamlara salamaz, ancak pisliğe, gübreye salar.
  • ریخت دندانهای سگ چون پیر شد  ** ترک مردم کرد و سرگین‌گیر شد 

  • Öyle olduğu halde şu altmış yaşındaki köpeklere bak ki her an köpek dişleri biraz daha keskinleşmede. 1230
  • این سگان شصت ساله را نگر  ** هر دمی دندان سگشان تیزتر 

  • İhtiyar köpeğin, derisinden tüyler dökülür; fakat şu ipekler giymiş kart köpeklere bak bir kere de!
  • پیر سگ را ریخت پشم از پوستین  ** این سگان پیر اطلس‌پوش بین 

  • Bu köpeklerin aşkı da alt yanlarıyla paraya, hırsları da. Kocaldıkça da bu aşkları artıyor, hele bak şu köpek soylarına!
  • عشقشان و حرصشان در فرج و زر  ** دم به دم چون نسل سگ بین بیشتر 

  • Böyle ömür cehennem sermayesi. Gazap kasaplarına salhane.
  • این چنین عمری که مایه‌ی دوزخ است  ** مر قصابان غضب را مسلخ است 

  • Ömrün uzun olsun dediler mi hoşlanır, güler de ağzı açık kalır.
  • چون بگویندش که عمر تو دراز  ** می‌شود دلخوش دهانش از خنده باز 

  • Böyle bir bedduayı dua sanır. Gözünü açmaz, kafasını bir türlü kaldırmaz. 1235
  • این چنین نفرین دعا پندارد او  ** چشم نگشاید سری بر نارد او