English    Türkçe    فارسی   

6
1244-1293

  • Bir insan kocaldı da bu yolda er olmadı mı adını kocakarı takıver!
  • چون مسن گشت و درین ره نیست مرد  ** تو بنه نامش عجوز سال‌خورد 

  • Ne sermayesi var, ne değeri, ne de bir sermaye kabul edecek kabiliyeti. 1245
  • نه مرورا راس مال و پایه‌ای  ** نه پذیرای قبول مایه‌ای 

  • Ne hoş ve güzel bir şey verir, ne alır. Ne manâsı var ne anlama liyakati.
  • نه دهنده نی پذیرنده‌ی خوشی  ** نه درو معنی و نه معنی‌کشی 

  • Ne dili var ne kulağı, ne aklı var; ne gözü. Ne kendinde, ne kendinden geçmiş, ne de düşünceye sahip.
  • نه زبان نه گوش نه عقل و بصر  ** نه هش و نه بیهشی و نه فکر 

  • Ne niyazı var, ne nazlanacak güzelliği. Soğan gibi kat kat ve her katıda kokmuş!
  • نه نیاز و نه جمالی بهر ناز  ** تو بتویش گنده مانند پیاز 

  • Ne bir yol varmış, ne yola gidecek ayağı kalmış. O kahpenin ne bir yanıklığı var, ne bir ah ve feryadı.
  • نه رهی ببریده او نه پای راه  ** نه تبش آن قحبه را نه سوز و آه 

  • Bir yoksul,evin birinden ne istediyse “yok” cevabını aldı.
  • قصه‌ی درویشی کی از آن خانه هرچه می‌خواست می‌گفت نیست 

  • Evin birine bir yoksul geldi. Kuru ekmek, yahut taze nane istedi. 1250
  • سایلی آمد به سوی خانه‌ای  ** خشک نانه خواست یا تر نانه‌ای 

  • Ev sahibi, burada ekmek ne arar? Burası ekmekçi dükkânı mı, aptal mısın sen dedi.
  • گفت صاحب‌خانه نان اینجا کجاست  ** خیره‌ای کی این دکان نانباست 

  • Dilenci bâri biraz yağ ver deyince dedi ki: Burası kasap dükkânı değil ki.
  • گفت باری اندکی پیهم بیاب  ** گفت آخر نیست دکان قصاب 

  • A ev sahibi, birazcık un ver bari deyince de, yine ev sahibi, burasını değirmen mi sandın dedi.
  • گفت پاره‌ی آرد ده ای کدخدا  ** گفت پنداری که هست این آسیا 

  • Dilenci her şeyden vazgeçtik, bir çanak su olsun ver dedi. Ev sahibi cevap verdi: Burası ırmak, yahut çeşme değil.
  • گفت باری آب ده از مکرعه  ** گفت آخر نیست جو یا مشرعه 

  • Hâsılı ekmekten kepeğe kadar ne istediyse ev sahibi kendisiyle alay etti, acıklandı, yok dedi. 1255
  • هر چه او درخواست از نان یا سبوس  ** چربکی می‌گفت و می‌کردش فسوس 

  • Yoksul içeri girip eteklerini kaldırdı evin içinde aptes bozmaya niyetlendi.
  • آن گدا در رفت و دامن بر کشید  ** اندر آن خانه بحسبت خواست رید 

  • Ev sahibi; hey çirkin herif ne yapıyorsun, deyince dedi ki: Böyle yıkık yere bâri aptes bozayım da ferahlayayım.
  • گفت هی هی گفت تن زن ای دژم  ** تا درین ویرانه خود فارغ کنم 

  • Burada yaşamanın madem ki imkânı yok, böyle eve ancak aptes bozulur.
  • چون درینجا نیست وجه زیستن  ** بر چنین خانه بباید ریستن 

  • Padişah kolunda beslenmedin, avlanmayı bellemedin; zaten doğan değilsin ki av tutasın.
  • چون نه‌ای بازی که گیری تو شکار  ** دست آموز شکار شهریار 

  • Tavus kuşu da değilsin ki yüzlerce nakışlarla bezenesin de gözleri neşelendiresin. 1260
  • نیستی طاوس با صد نقش بند  ** که به نقشت چشمها روشن کنند 

  • Dudu değilsin ki sana şeker versinler, tatlı sözlerini dinlesinler.
  • هم نه‌ای طوطی که چون قندت دهند  ** گوش سوی گفت شیرینت نهند 

  • Bülbül değilsin, âşıkçasına ağlayıp inleyesin, çayırlıkta, çimenlikte yahut lâle bahçelerinde güzel güzel çileyesin.
  • هم نه‌ای بلبل که عاشق‌وار زار  ** خوش بنالی در چمن یا لاله‌زار 

  • Hüthüt değilsin ki çavuşluk edesin. Leylek değilsin ki yücelerde yurt tutasın.
  • هم نه‌ای هدهد که پیکیها کنی  ** نه چو لک‌لک که وطن بالا کنی 

  • Ne iştesin sen? Seni ne diye satın alsınlar? Ne kuşusun sen? Seni ne diye yesinler?
  • در چه کاری تو و بهر چت خرند  ** تو چه مرغی و ترا با چه خورند 

  • Bu değer bilmezlerin dükkânından vazgeç, yücel “Allah satın alır” ihsanının dükkânına gel! 1265
  • زین دکان با مکاسان برتر آ  ** تا دکان فضل که الله اشتری 

  • Köhneliğinden kimsenin almadığı o kumaşı o kerem sahibi alır.
  • کاله‌ای که هیچ خلقش ننگرید  ** از خلاقت آن کریم آن را خرید 

  • Onun yanında hiçbir kalp red edilmez; çünkü alış verişten kâr beklemez ki.
  • هیچ قلبی پیش او مردود نیست  ** زانک قصدش از خریدن سود نیست 

  • Kocakarının hikâyesi
  • رجوع به داستان آن کمپیر 

  • O bunak sokağa bir gelin gibi çıkmak istedi; o azgın karı, kaşlarını yoldu.
  • چون عروسی خواست رفتن آن خریف  ** موی ابرو پاک کرد آن مستخیف 

  • Yanağını, yüzünü, ağzını güzelleştirip süslenmek için aynanın önüne oturdu.
  • پیش رو آیینه بگرفت آن عجوز  ** تا بیاراید رخ و رخسار و پوز 

  • 1270.Yüzüne neşeyle birkaç kere allık sürdü; fakat pörsümüş suratını bir türlü boya tutmadı. 1270
  • چند گلگونه بمالید از بطر  ** سفره‌ی رویش نشد پوشیده‌تر 

  • Kuran’ın aşır başlarındaki tezhipleri kesti, pis mundar suratına yapıştırdı.
  • عشرهای مصحف از جا می‌برید  ** می‌بچفسانید بر رو آن پلید 

  • Bu suretle yüzünün buruşuklarını örtmek, güzeller halkasına yüzük taşı olmak istiyordu.
  • تا که سفره‌ی روی او پنهان شود  ** تا نگین حلقه‌ی خوبان شود 

  • O tezhipli yerleri yapıştırdıkça yapıştırıyor, fakat çarşafını giydi mi hepsi yere düşüyordu.
  • عشرها بر روی هر جا می‌نهاد  ** چونک بر می‌بست چادر می‌فتاد 

  • Yine onları alıp tükürüklüyor, yüzüne yapıştırıyor,
  • باز او آن عشرها را با خدو  ** می‌بچفسانید بر اطراف رو 

  • Fakat yine çarşafına büründü mü hepsi, yere dökülüyordu. 1275
  • باز چادر راست کردی آن تکین  ** عشرها افتادی از رو بر زمین 

  • Bir hayli çalıştı, çabaladı. Nihayet şeytana yüzlerce lânet dedi.
  • چون بسی می‌کرد فن و آن می‌فتاد  ** گفت صد لعنت بر آن ابلیس باد 

  • Bu sözü der demez İblis göründü de dedi ki: A kademsiz kadit olmuş, kurumuş, kokmuş kahpe!
  • شد مصور آن زمان ابلیس زود  ** گفت ای قحبه‌ی قدید بی‌ورود 

  • Ben bütün ömrümde bunu düşünmediğim gibi senden başka da bu işi yapan kahpe görmedim.
  • من همه عمر این نیندیشیده‌ام  ** نه ز جز تو قحبه‌ای این دیده‌ام 

  • Kötülükte acayip bir tohum ektin, âlemde musaf bırakmadın.
  • تخم نادر در فضیحت کاشتی  ** در جهان تو مصحفی نگذاشتی 

  • Sen şeytan ordusunda yüz tane şeytan ordususun. A pis kocakarı, bırak beni! 1280
  • صد بلیسی تو خمیس اندر خمیس  ** ترک من گوی ای عجوزه‌ی دردبیس 

  • Yüzün elma gibi kızarsın diye kitap bilgisinden nice aşirler çaldın.
  • چند دزدی عشر از علم کتاب  ** تا شود رویت ملون هم‌چو سیب 

  • Satmak ve onlarla kendine şeref ve mevki satın almak için Allah erlerinin nice sözlerini aşırdın.
  • چند دزدی حرف مردان خدا  ** تا فروشی و ستانی مرحبا 

  • Fakat eğreti renk senin yüzünü kızartmadı. Hurma ağacına bağlanan dal, hurma vazifesini görmedi.
  • رنگ بر بسته ترا گلگون نکرد  ** شاخ بر بسته فن عرجون نکرد 

  • Sonunda ölüm çarşafı gelip seni bürüdü mü bütün bu ziynetler, yanağından düştü.
  • عاقبت چون چادر مرگت رسد  ** از رخت این عشرها اندر فتد 

  • O göç zamanının “Hadi... kalk, kalk” sesi geldi mi bütün dedikodular yok olur gider. 1285
  • چونک آید خیزخیزان رحیل  ** گم شود زان پس فنون قال و قیل 

  • Sükût âlemi gelir çatar. Bari sen, o gelmeden sus. Vay o kişiye ki ölümle ünsiyeti yoktur!
  • عالم خاموشی آید پیش بیست  ** وای آنک در درون انسیش نیست 

  • Gönlünü bir iki günceğiz cilâla da o aynayı kendine defter edin.
  • صیقلی کن یک دو روزی سینه را  ** دفتر خود ساز آن آیینه را 

  • Sahip kıran Yusuf’un sayesinde Züleyha yeni baştan gençleşti.
  • که ز سایه‌ی یوسف صاحب‌قران  ** شد زلیخای عجوز از سر جوان 

  • Kocakarı soğuğunun o soğukluğu, temmuz güneşiyle değişiverir.
  • می‌شود مبدل به خورشید تموز  ** آن مزاح بارد برد العجوز 

  • Meryem’in sızıldanışıyla kurumuş hurma dalı yeşerir, hurma verir. 1290
  • می‌شود مبدل بسوز مریمی  ** شاخ لب خشکی به نخلی خرمی 

  • A kocakarı, kaza ve kaderle niceye bir savaşıp duracaksın, geçmişi bırak da eldekini ara.
  • ای عجوزه چند کوشی با قضا  ** نقد جو اکنون رها کن ما مضی 

  • Mademki yüzünün güzelleşmesine imkân yok; ister allık sür, ister kara mürekkep!
  • چون رخت را نیست در خوبی امید  ** خواه گلگونه نه و خواهی مداد 

  • Hekimin iyileşmesinden ümit kestiği hasta
  • حکایت آن رنجور کی طبیب درو اومید صحت ندید 

  • Birisi hastalandı. Hekime gidip dedi ki: Nabzımı ele al da,
  • آن یکی رنجور شد سوی طبیب  ** گفت نبضم را فرو بین ای لبیب