English    Türkçe    فارسی   

6
1322-1371

  • Hekim, hastanın nabzını tutup halini anladı. İyileşme ümidi hiç yoktu.
  • نبض او بگرفت و واقف شد ز حال  ** که امید صحت او بد محال 

  • Dedi ki: Gönlün ne dilerse onu yap da bedenindeki bu eski dert gitsin.
  • گفت هر چت دل بخواهد آن بکن  ** تا رود از جسمت این رنج کهن 

  • Hatırına ne gelirse yap, geri durma da sabır ve perhiz, sana eziyet vermesin.
  • هرچه خواهد خاطر تو وا مگیر  ** تا نگردد صبر و پرهیزت زحیر 

  • Bil ki sabır ve perhiz, bu hastalığa ziyandır, gönlüne geleni yap. 1325
  • صبر و پرهیز این مرض را دان زیان  ** هرچه خواهد دل در آرش در میان 

  • Hastaya, Allahnın dediği gibi âdeta “Dilediğinizi yapın” dedi.
  • این چنین رنجور را گفت ای عمو  ** حق تعالی اعملوا ما شتم 

  • Hasta âlâ dedi, haydi sen git, hayra karşı. Ben ırmak kıyısına seyre gidiyorum.
  • گفت رو هین خیر بادت جان عم  ** من تماشای لب جو می‌روم 

  • Kendisine sıhhatten bir kapı açılsın, iyileşsin diye gönlünün dilediğince ırmak kıyısında gezinip duruyordu.
  • بر مراد دل همی‌گشت او بر آب  ** تا که صحت را بیابد فتح باب 

  • Su kenarında bir sofi oturmuş, elini yüzünü yıkıyor, temizken bir kat daha temiz oluyordu.
  • بر لب جو صوفیی بنشسته بود  ** دست و رو می‌شست و پاکی می‌فزود 

  • Hasta sofinin kafasını görünce hülyaya kapıldı, içinden bir sille vurmak isteği coştu. 1330
  • او قفااش دید چون تخییلیی  ** کرد او را آرزوی سیلیی 

  • Bulgur aşına tapan sofinin kellesine vurmak için elini kaldırdı.
  • بر قفای صوفی حمزه‌پرست  ** راست می‌کرد از برای صفع دست 

  • Hekim, içinden geçeni yapmazsan o, sana dert olur dedi.
  • کارزو را گر نرانم تا رود  ** آن طبیبم گفت کان علت شود 

  • Allah da “Kendinizi, elinizle, tehlikeye atmayın” buyurmuştur. Hele bir sille aşk edeyim.
  • سیلیش اندر برم در معرکه  ** زانک لا تلقوا بایدی تهلکه 

  • Bu sabır ve perhiz, bir tehlikedir. Başkaları gibi çekinme, bir iyice vur bakalım diyordu.
  • تهلکه‌ست این صبر و پرهیز ای فلان  ** خوش بکوبش تن مزن چون دیگران 

  • Silleyi aşk edince sofinin kellesinden şırrak diye bir ses çıktı. Sofi, hey asi kaltaban diye bağırdı. 1335
  • چون زدش سیلی برآمد یک طراق  ** گفت صوفی هی هی ای قواد عاق 

  • Ona iki üç yumruk vurmak, sakalını, bıyığını yolmak istedi ama vazgeçti.
  • خواست صوفی تا دو سه مشتش زند  ** سبلت و ریشش یکایک بر کند 

  • Halk da hastadır, hummalıdır, çaresizdir. Şeytanın igvasıyla böyle sille vurur durur.
  • خلق رنجور دق و بیچاره‌اند  ** وز خداع دیو سیلی باره‌اند 

  • Hepside suçsuzları incitmeye haristir. Birbirlerinin kafasını noksan görürler
  • جمله در ایذای بی‌جرمان حریص  ** در قفای همدگر جویان نقیص 

  • Ey suçsuzların kafasına vuran, bunun cezasını kendi kafanda görmüyor musun?
  • ای زننده بی‌گناهان را قفا  ** در قفای خود نمی‌بینی جزا 

  • Ey hava ve hevesini hekimlik sanıp zayıfları tokatlamaya kalkışan! 1340
  • ای هوا را طب خود پنداشته  ** بر ضعیفان صفع را بگماشته 

  • Sana bu ilâçtır diyen, seninle alay etmiş, sana gülmüştür. O, Âdem’e de buğdaya kılavuzluk ettiydi ya!
  • بر تو خندید آنک گفتت این دواست  ** اوست که آدم را به گندم رهنماست 

  • Ey Allah yardımını dileyen Âdem ve Havva, ilâç için bunu yiyin, “Ebedi olarak yaşarsınız” demişti ya!
  • که خورید این دانه او دو مستعین  ** بهر دارو تا تکونا خالدین 

  • Şeytan, Âdem’in ayağını titretti, sürçtürdü, onun kafasına vurdu. Fakat o sille döndü, şeytanın kafasına geldi, ona ceza oldu.
  • اوش لغزانید و او را زد قفا  ** آن قفا وا گشت و گشت این را جزا 

  • Şeytan, Âdem’i adam akıllı sürçtürdü ama Âdem’in arkası Allah idi, elini tutan Haktı.
  • اوش لغزانید سخت اندر زلق  ** لیک پشت و دستگیرش بود حق 

  • Âdem bir dağdı, yılanla dolsa ne çıkar? Tiryak madeniydi, ona hiçbir zarar gelmedi. 1345
  • کوه بود آدم اگر پر مار شد  ** کان تریاقست و بی‌اضرار شد 

  • Sende tiryakten bir zerre bile yok, kurtulacağını nasıl umuyor, nasıl aldanıyorsun?
  • تو که تریاقی نداری ذره‌ای  ** از خلاص خود چرایی غره‌ای 

  • Nerede sen de Halil’cesine Allahya dayanma, nerede sende Kelîm’deki keramet?
  • آن توکل کو خلیلانه ترا  ** وآن کرامت چون کلیمت از کجا 

  • Nerede o Allahya dayanma ki kılıcın İsmail’i kesmesin, nerede o keramet ki Nil’in dibini ana cadde yapasın?
  • تا نبرد تیغت اسمعیل را  ** تا کنی شه‌راه قعر نیل را 

  • Kutlu bir adam, minareden düşse elbisesine rüzgâr dolar, onu yere yavaş indirir, kurtulur.
  • گر سعیدی از مناره اوفتید  ** بادش اندر جامه افتاد و رهید 

  • Ey güzel adam, o bahta inanmıyorsan neden kendini yele veriyorsun ya? 1350
  • چون یقینت نیست آن بخت ای حسن  ** تو چرا بر باد دادی خویشتن 

  • Bu minareden Âd gibi yüz binlercesi tepesi üstüne düştü, başlarını da yele verdiler, canlarını da.
  • زین مناره صد هزاران هم‌چو عاد  ** در فتادند و سر و سر باد داد 

  • Bu minareden tepesi üstüne düşen milyonlarca kişiye bak.
  • سرنگون افتادگان را زین منار  ** می‌نگر تو صد هزار اندر هزار 

  • İp üstünde oynamayı bilmiyorsan ayaklarına şükret, yeryüzünde yürü.
  • تو رسن‌بازی نمیدانی یقین  ** شکر پاها گوی و می‌رو بر زمین 

  • Kendine kâğıttan kanat yapıp dağdan uçmaya kalkışma. Bu sevdada niceler başından oldu.
  • پر مساز از کاغذ و از که مپر  ** که در آن سودا بسی رفتست سر 

  • O sofi, kızgınlıktan ateşlendi, ateşe döndü ama işin sonuna göz attı. 1355
  • گرچه آن صوفی پر آتش شد ز خشم  ** لیک او بر عاقبت انداخت چشم 

  • Taneyi almayan ve tuzağı gören kişi, ilk saftan adım atar atmaz durur, ileri gitmez.
  • اول صف بر کسی ماندم به کام  ** کو نگیرد دانه بیند بند دام 

  • İşin sonunu gören gözlere ne mutlu. Onlar, bedenin bozulup çürüyüşünü görürler.
  • حبذا دو چشم پایان بین راد  ** که نگه دارند تن را از فساد 

  • Ahmed’in gözü de onu görmüş, cehennemi buradayken kıldan kıla seyretmişti.
  • آن ز پایان‌دید احمد بود کو  ** دید دوزخ را همین‌جا مو به مو 

  • Arşı, kürsüyü, cennetleri görmüş, gaflet perdelerini yırtmıştı.
  • دید عرش و کرسی و جنات را  ** تا درید او پرده‌ی غفلات را 

  • Zarardan kurtulmak istiyorsan gözünü işin önünde kapa, sonuna bak. 1360
  • گر همی‌خواهی سلامت از ضرر  ** چشم ز اول بند و پایان را نگر 

  • Sona bak da yokları var gör, varları, duyguyla duyulan aşağılık bir şey bul.
  • تا عدمها ار ببینی جمله هست  ** هستها را بنگری محسوس پست 

  • Bâri şunu gör:Akıllı olan herkes gece gündüz yoku aramadadır.
  • این ببین باری که هر کش عقل هست  ** روز و شب در جست و جوی نیستست 

  • Yoksulluğa düşüp de cömertliği kim aramaz, dükkânlarda bir kâr elde etmeyi kim istemez?
  • در گدایی طالب جودی که نیست  ** بر دکانها طالب سودی که نیست 

  • Tarlalarda kim mahsul istemez, fidanlıklardan kim bir fidan ummaz?
  • در مزارع طالب دخلی که نیست  ** در مغارس طالب نخلی که نیست 

  • Medreselerde bilgi elde etmeyi istemeyen, ibadet yurtlarında Allah lütfunu dilemeyen var mı? 1365
  • در مدارس طالب علمی که نیست  ** در صوامع طالب حلمی که نیست 

  • Bütün bunlar varları, ardlarına atmışlar yokları istemekte, yoklara kul olmaktadırlar.
  • هستها را سوی پس افکنده‌اند  ** نیستها را طالبند و بنده‌اند 

  • Çünkü Allah sanatının madeni mahzeni, yokluktan başka bir yerde tecelli etmez.
  • زانک کان و مخزن صنع خدا  ** نیست غیر نیستی در انجلا 

  • Bundan önce bir remizdir söylemiştik. Sakın bunu ve onu iki görme.
  • پیش ازین رمزی بگفتستیم ازین  ** این و آن را تو یکی بین دو مبین 

  • Demiştik ki her sanat sahibi, sanatını meydana getirmek için yokluk arar.
  • گفته شد که هر صناعت‌گر که رست  ** در صناعت جایگاه نیست جست 

  • Mimar, yapılmamış bir yer, yıkılmış, tavanları çökmüş bir yurt arar. 1370
  • جست بنا موضعی ناساخته  ** گشته ویران سقفها انداخته 

  • Saka, içinde su olmayan kap peşindedir. Dülger, kapısı bulunmayan bir ev aramaktadır.
  • جست سقا کوزای کش آب نیست  ** وان دروگر خانه‌ای کش باب نیست