- Kocası, a kadın dedi, sana bir sorum var: Yoksul adamım ben, elimden bu geliyor.
- گفت ای زن یک سالت می‌کنم ** مرد درویشم همین آمد فنم
- Doğru, bu çok kaba, çok çirkin, fakat ey düşünceli kadın, bir düşün. 1765
- این درشتست و غلیظ و ناپسند ** لیک بندیش ای زن اندیشه‌مند
- Bu mu daha kötü, yoksa boşanmak mı? Bu mu sana daha kötü geliyor ,yoksa ayrılık mı?
- این درشت و زشت‌تر یا خود طلاق ** این ترا مکروه‌تر یا خود فراق
- Ey kınayıp duran belâ, yoksulluk, eziyet ve mihnet de böyledir işte.
- هم‌چنان ای خواجه‌ی تشنیع زن ** از بلا و فقر و از رنج و محن
- Şüphe yok ki heva ve hevesi terk etmek acıdır ama Allahdan uzak olma acılığından elbette daha iyidir.
- لا شک این ترک هوا تلخی‌دهست ** لیک از تلخی بعد حق بهست
- Savaş ve oruç güçtür, çetindir. Fakat bu güçlük ve çetinlik, Allahnın, kulu kendinden uzaklaştırmasından, böyle bir derde uğratmasından yeğdir.
- گر جهاد و صوم سختست و خشن ** لیک این بهتر ز بعد ممتحن
- İhsan ve lûtuflar ıssı Allah, bir gün, ey benim hastam, ey benim mihnetime uğrayan kul, nasılsın? derse hiç zahmet ve eziyet kalır mı? 1770
- رنج کی ماند دمی که ذوالمنن ** گویدت چونی تو ای رنجور من
- Hattâ böyle demese bile, böyle dediğini duymasan, anlamasan bile senin o zevkin yok mu? Allah’nın senin hatırını sormasıdır işte.
- ور نگوید کت نه آن فهم و فن است ** لیک آن ذوق تو پرسش کردنست
- Gönül hekimleri olan güzeller, hastaların hatırını sormaya düşkündürler.
- آن ملیحان که طبیبان دل‌اند ** سوی رنجوران به پرسش مایل‌اند
- Utanır, söz olmasın derlerse bir çare bulurlar, yine haber gönderirler.
- وز حذر از ننگ و از نامی کنند ** چاره‌ای سازند و پیغامی کنند
- Haber bile göndermeseler bunu düşünürler ya. Hâsılı hiçbir sevgili yoktur ki âşıkından haberi olmasın?
- ورنه در دلشان بود آن مفتکر ** نیست معشوقی ز عاشق بی‌خبر
- Ey duyulmamış, eşsiz hikâyeler arayan, âşıkların hikâyesini oku. 1775
- ای تو جویای نوادر داستان ** هم فسانه‌ی عشق‌بازان را بخوان
- Bunca uzun zamanlardır kaynar durursun ama yine de tatar aşı gibi yarı pişman bir haldesin ey kadid olmuş adam!
- بس بجوشیدی درین عهد مدید ** ترک‌جوشی هم نگشتی ای قدید
- Bir ömürdür Allah adaletini görmüş, o tadı almışsın da yine görmeyenlerden daha namahremsin.
- دیده‌ای عمری تو داد و داوری ** وانگه از نادیدگان ناشی‌تری
- Talebelik eden üstat olur. Öyle olduğu halde sen günden güne geri gitmişsin a inatçı kör.
- هر که شاگردیش کرد استاد شد ** تو سپس‌تر رفته‌ای ای کور لد
- Anandan,i babandan haberin yok, geceyle gündüzden de ibret almamışsın.
- خود نبود از والدینت اختبار ** هم نبودت عبرت از لیل و نهار
- Bir ârif, papazın birine sordu: Sen mi daha yaşlısın sakalın mı? 1780
- عارفی پرسید از آن پیر کشیش ** که توی خواجه مسن‌تر یا که ریش
- Papaz dedi ki: Ben ondan önce doğdum. Sakalsız nice zamanlarım var.
- گفت نه من پیش ازو زاییده‌ام ** بی ز ریشی بس جهان را دیده‌ام
- Ârif dedi ki: Sakalın ağarmış, eski halini terk etmiş. Öyle olduğu halde yazıklar olsun, kötü huyun hâlâ dönmemiş!
- گفت ریشت شد سپید از حال گشت ** خوی زشت تو نگردیدست وشت
- O senden önce doğmuş seni geçmiş. Sense tirit sevdası ile böylece kala kalmışsın.
- او پس از تو زاد و از تو بگذرید ** تو چنین خشکی ز سودای ثرید
- Önce doğduğun renktesin hâlâ. Ondan bir adım bile ileri atmamışsın.
- تو بر آن رنگی که اول زاده‌ای ** یک قدم زان پیش‌تر ننهاده‌ای
- Hâlâ kaptaki ekşi ayransın. Hâlâ o yoğurdun yağını ayıramamışsın. 1785
- هم‌چنان دوغی ترش در معدنی ** خود نگردی زو مخلص روغنی
- Hâlâ balçık küpteki hamursun, bir ömürdür ateşli tandırdasın ama hâlâ pişmemişsin.
- هم خمیری خمر طینه دری ** گرچه عمری در تنور آذری
- Heves yeli ile başın dönüyor ama tepedeki ot gibi ayağın toprakta.
- چون حشیشی پا به گل بر پشته‌ای ** گرچه از باد هوس سرگشته‌ای
- Musa kavmi gibi Tih çölünün ıssısında, durduğun yerde tam kırk yıl kala kalmışsın a akılsız adam!
- هم‌چو قوم موسی اندر حر تیه ** مانده‌ای بر جای چل سال ای سفیه
- Her gün, ta akşama kadar koşup duruyorsun. Fakat kendini yine de ilk konak yerinde görmedesin!
- می‌روی هر روز تا شب هروله ** خویش می‌بینی در اول مرحله
- O öküze âşık oldukça şu üç yüz yıllık uzaklıktan kurtulamazsın. 1790
- نگذری زین بعد سیصد ساله تو ** تا که داری عشق آن گوساله تو
- Onların da gönüllerinden öküzün hayali çıkmadıkça ıssı bir girdaba benzeyen o çölde kaldılar.
- تا خیال عجل از جانشان نرفت ** بد بریشان تیه چون گرداب زفت
- Bu öküzü bir tarafa bırak, Allahdan sonsuz lûtuflara ermiş, nihayetsiz nimetler görmüşsün.
- غیر این عجلی کزو یابیده‌ای ** بی‌نهایت لطف و نعمت دیده‌ای
- Fakat öküz tabiatlısın, onun için o büyük büyük iyilikler, bu öküzün aşkı ile gönlünden gidiverdi.
- گاو طبعی زان نکوییهای زفت ** از دلت در عشق این گوساله رفت
- Bâri şimdi bedeninin bütün cüzilerinden sor. Şu dilsiz uzuvlarının yüzlerce dili vardır.
- باری اکنون تو ز هر جزوت بپرس ** صد زبان دارند این اجزای خرس
- Âleme rızık veren Allah’nın nimetlerinin zikri, zaman yapraklarında gizlenmiştir. 1795
- ذکر نعمتهای رزاق جهان ** که نهان شد آن در اوراق زمان
- Sen gece gündüz hikâye arar durursun. Halbuki senin cüzilerinin cüzileri, sana hikâyeler söyler durur.
- روز و شب افسانه‌جویانی تو چست ** جزو جزو تو فسانه‌گوی تست
- Onlar yokluktan var olalı nice neşeler gördüler, nice gamlar tattılar.
- جزو جزوت تا برستست از عدم ** چند شادی دیده‌اند و چند غم
- Çünkü hiçbir cüzi lezzetsiz bitmez. Istıraplarla zayıflar, kuru kalır.
- زانک بی‌لذت نروید هیچ جزو ** بلک لاغر گردد از هی پیچ جزو
- Halbuki senin cüzün kaldı da o iyilik, o nimet, aklından gitti. Daha doğrusu gitmedi,beş duygunla yedi endamından gizlendi.
- جزو ماند و آن خوشی از یاد رفت ** بل نرفت آن خفیه شد از پنج و هفت
- Yaz gibi hani. Yazın pamuk biter de o kalır, fakat yaz hatırlanmaz olur. 1800
- هم‌چو تابستان که از وی پنبه‌زاد ** ماند پنبه رفت تابستان ز یاد
- Yahut da buz gibi. Kışın olur da kış gizlenir, buz bize kalır.
- یا مثال یخ که زاید از شتا ** شد شتا پنهان و آن یخ پیش ما
- Bu o güçlükten bir armağandır. Kışın da yazın armağanları şu meyvelerdir.
- هست آن یخ زان صعوبت یادگار ** یادگار صیف در دی این ثمار
- Ey yiğit bunun gibi senin her cüzün de bedeninde Allahnın bir nimetini söylemededir.
- هم‌چنان هر جزو جزوت ای فتی ** در تنت افسانه گوی نعمتی
- Şu kadın gibi yirmi oğlu vardı da her oğlu, bir güzel halini anlatmadadır.
- چون زنی که بیست فرزندش بود ** هر یکی حاکی حال خوش بود
- Sarhoşluk ve oynaşma olmadıkça gebe kalınmaz. Bahar olmayınca bahçelerde bir şey doğar mı? 1805
- حمل نبود بی ز مستی و ز لاغ ** بی بهاری کی شود زاینده باغ
- Gebelerle kucaklarındaki çocuklar, baharın o kadınların aşkına delâlet eder.
- حاملان و بچگانشان بر کنار ** شد دلیل عشق‌بازی با بهار
- Her ağaç, çocuklarını emzirmededir. Hepsi, Meryem gibi gizli bir padişahtan gebe kalmıştır.
- هر درختی در رضاع کودکان ** هم‌چو مریم حامل از شاهی نهان
- Ateş suyla gizlenir ama üstünde yüz binlerce köpük coşar.
- گرچه صد در آب آتشی پوشیده شد ** صد هزاران کف برو جوشیده شد
- Ateş pek gizlidir, fakat köpük, on parmağı ile ateşin varlığına delâlet etmekdedir.
- گرچه آتش سخت پنهان می‌تند ** کف بده انگشت اشارت می‌کند
- Vuslat sarhoşlarının cüzleri de, bunun gibi hal ve söz timsallerinden gebe kalır. 1810
- هم‌چنین اجزای مستان وصال ** حامل از تمثالهای حال و قال
- Hal güzelliğine karşı ağızları açık kalmıştır onların. Gözleri, cihan nakşına örtülmüştür.
- در جمال حال وا مانده دهان ** چشم غایب گشته از نقش جهان
- O doğanlar bu dört unsurdan doğmazlar. Onun için de bu gözlere görünmezler.
- آن موالید از زه این چار نیست ** لاجرم منظور این ابصار نیست
- Onlar, tecelliden doğmuşlardır. Bu yüzden renksiz perdeyle örtülüdürler.
- آن موالید از تجلی زاده‌اند ** لاجرم مستور پرده‌ی ساده‌اند