English    Türkçe    فارسی   

6
250-299

  • Bilgi ve edep belletmiş, gönlünde hüner ışığını yakmıştı. 250
  • علم و آدابش تمام آموخته  ** در دلش شمع هنر افروخته 

  • Çocukluğundan beri nazla yetiştirilmiş, o iyilikçi adam, onu lütuf kucağında büyütmüştü.
  • پروریدش از طفولیت به ناز  ** در کنار لطف آن اکرام‌ساز 

  • Bu zengin adamında güzel, gümüş bedenli, yaradılışı ahlâkı hoş bir kızı vardı.
  • بود هم این خواجه را خوش دختری  ** سیم‌اندامی گشی خوش‌گوهری 

  • Kız, evlenme çağına girince kızı isteyenler, ona ağır nikâh parası vermeye başladılar.
  • چون مراهق گشت دختر طالبان  ** بذل می‌کردند کابین گران 

  • Her ulu adamdan kız istemeye bir görücü geliyordu.
  • می‌رسیدش از سوی هر مهتری  ** بهر دختر دم به دم خوزه‌گری 

  • Adam, malın sebatı yoktur, gece gelir, gündüz dağılıverir. 255
  • گفت خواجه مال را نبود ثبات  ** روز آید شب رود اندر جهات 

  • Güzelliğin de değeri yoktur. Bir diken yarası ile renk solup sararıverir.
  • حسن صورت هم ندارد اعتبار  ** که شود رخ زرد از یک زخم خار 

  • Büyük bir adamın oğlu olmak da bir şey değil. Bu çeşit gençler mala mülke gururlanır.
  • سهل باشد نیز مهترزادگی  ** که بود غره به مال و بارگی 

  • Nice büyük adamların oğulları vardır ki kötülükte bulunur, yaptığı kötü iş yüzünden babasına bir âr olur.
  • ای بسا مهتربچه کز شور و شر  ** شد ز فعل زشت خود ننگ پدر 

  • Hünerli, bilgili kişi iyidir ama İblisten ibret al, ona da az tap.
  • پر هنر را نیز اگر باشد نفیس  ** کم پرست و عبرتی گیر از بلیس 

  • Onun da bilgisi vardı ama din aşkı yoktu, bu yüzden Âdem’in yalnız topraktan yaratılan suretini gördü. 260
  • علم بودش چون نبودش عشق دین  ** او ندید از آدم الا نقش طین 

  • Ey emin kişi, bilgide ne kadar ileri gidersen git onunla gaybı gören gözün açılmaz ki!
  • گرچه دانی دقت علم ای امین  ** زانت نگشاید دو دیده‌ی غیب‌بین 

  • Can gözü açık olmayan, sakaldan, sarıktan başka bir şey görmez, adamın ileri, yahut geri oluşunu, onu tarif edenden sorup öğrenir.
  • او نبیند غیر دستاری و ریش  ** از معرف پرسد از بیش و کمیش 

  • Ey ârif, sen, birsini anlamak için onu bilen, söyleyip tarif eden kişiye müracaat etmezsin. Çünkü sen, doğmuş, parıl, parıl parlamakta olan bir nursun.
  • عارفا تو از معرف فارغی  ** خود همی‌بینی که نور بازغی 

  • Senin takvan, dinin var, iyi işler işlersin, öyle ki âlem onlarla düzelir, kurtuluşa erer.
  • کار تقوی دارد و دین و صلاح  ** که ازو باشد بدو عالم فلاح 

  • Kendisine öyle temiz ve iyi bir damat seçti ki bütün halkın övündüğü kişiydi o. 265
  • کرد یک داماد صالح اختیار  ** که بد او فخر همه خیل و تبار 

  • Kadınlar onun malı yok, mülkü yok, ululuğu yok, güzel değil, başına buyruk değil dediler.
  • پس زنان گفتند او را مال نیست  ** مهتری و حسن و استقلال نیست 

  • Adam dedi ki: Onlar dine, zâhitliğe uymuş adamlar. O da yeryüzünde altını olmayan bir define.
  • گفت آنها تابع زهدند و دین  ** بی‌زر او گنجیست بر روی زمین 

  • Hâsılı armağanlar sunuldu, nişan yapıldı, kumaşlar gönderildi, kızın verileceği ortalığa yayıldı.
  • چون به جد تزویج دختر گشت فاش  ** دست پیمان و نشانی و قماش 

  • Evde küçük bir köle vardı. Bu sıralarda hastalandı, yanıp yakılmaya, eriyip solmaya başladı.
  • پس غلام خرد که اندر خانه بود  ** گشت بیمار و ضعیف و زار زود 

  • Hummaya tutulmuş bir hasta gibi eriyordu. Hekim, hastalığını anlayamadı. 270
  • هم‌چو بیمار دقی او می‌گداخت  ** علت او را طبیبی کم شناخت 

  • Akıl diyordu ki: Onun illeti, gönül illeti. Beden ilâcı gönlüne tesir etmez ki.
  • عقل می‌گفتی که رنجش از دلست  ** داروی تن در غم دل باطلست 

  • Bu sevda yüzünden köleciğin gönlü yaralıydı ama derdini kimseciklere söyleyemiyordu.
  • آن غلامک دم نزد از حال خویش  ** کز چه می‌آید برو در سینه نیش 

  • Bir gece zengin adam karısına dedi ki: Kimseye duyurmadan, gizlice onun halini sor soruştur bakalım.
  • گفت خاتون را شبی شوهر که تو  ** باز پرسش در خلا از حال او 

  • Sen onun anası sayılırsın. Derdini sana açar elbette.
  • تو به جای مادری او را بود  ** که غم خود پیش تو پیدا کند 

  • Kadın, bu sözü kulağına koyunca ertesi gün kölenin yanına gitti. 275
  • چونک خاتون در گوش این کلام  ** روز دیگر رفت نزدیک غلام 

  • Yüzlerce nazla, muhabbetle başını karıştırmaya, saçlarını taramaya başladı.
  • پس سرش را شانه می‌کرد آن ستی  ** با دو صد مهر و دلال و آشتی 

  • Şefkatli analar gibi onu yumuşattı, nihayet söyletmeye muvaffak oldu.
  • آنچنان که مادران مهربان  ** نرم کردش تا در آمد در بیان 

  • Köle dedi ki: Senden bunu mu umardım ben? Kızını inatçı bir yabancıya veresin.
  • که مرا اومید از تو این نبود  ** که دهی دختر به بیگانه‌ی عنود 

  • Bizim efendimizin kızı olsun, biz de ona âşık olalım da o başkasına varsın? Yazık değil mi?
  • خواجه‌زاده‌ی ما و ما خسته‌جگر  ** حیف نبود که رود جای دگر 

  • Kadın bu söze öyle kızdı ki onu dövüp damdan aşağıya atmak istedi. 280
  • خواست آن خاتون ز خشمی که آمدش  ** که زند وز بام زیر اندازدش 

  • O kim oluyor diyordu, bir kahpenin Hintli bir oğlu. Nasıl oluyor da bir efendinin kızına tamah ediyor?
  • کو که باشد هندوی مادرغری  ** که طمع دارد به خواجه دختری 

  • Fakat bunları içinden söylemekle beraber sabretmek daha doğru deyip kendini tuttu. Kocasına, dinle şu şaşılacak şeyi dedi..
  • گفت صبر اولی بود خود را گرفت  ** گفت با خواجه که بشنو این شگفت 

  • Biz, onu güvenilir bir adam sanıyorduk, umarmıydık böyle bir çalıkuşunun hain çıkacağını?
  • این چنین گراء کی خاین بود  ** ما گمان برده که هست او معتمد 

  • Efendinin, karısına “Sabret,köleyi tekdir etme. Ben onu bu tamahtan öyle bir geçiririm ki ne şiş yanar,ne kebap” demesi.
  • صبر فرمودن خواجه مادر دختر را کی غلام را زجر مکن من او را بی‌زجر ازین طمع باز آرم کی نه سیخ سوزد نه کباب خام ماند 

  • Efendi dedi ki: “Sabret. Ona de ki: Kızı ona vermez sana veririz.
  • گفت خواجه صبر کن با او بگو  ** که ازو ببریم و بدهیمش به تو 

  • Bu suretle belki gönlünden o sevdayı çıkarırız. Sen hele bir hoşça bak, ben nasıl onu bu işten vazgeçiririm? 285
  • تا مگر این از دلش بیرون کنم  ** تو تماشا کن که دفعش چون کنم 

  • Sen gönlünü hoş tut,bunu iyice bil ki kızımız, hakikaten de senin eşindir.
  • تو دلش خوش کن بگو می‌دان درست  ** که حقیقت دختر ما جفت تست 

  • A güzel müşteri, evvelce bunu bilmiyorduk, mademki bildik, elbette kızımıza daha lâyıksın sen.
  • ما ندانستیم ای خوش مشتری  ** چونک دانستیم تو اولیتری 

  • Ateşimiz, kendi mangalımızda; Leylâ, bizim Leylâ’mız, Mecnunumuz da sen, de
  • آتش ما هم درین کانون ما  ** لیلی آن ما و تو مجنون ما 

  • İyice bir hayale, bir düşünceye düşsün. İyi düşünce insanı semirtir.
  • تا خیال و فکر خوش بر وی زند  ** فکر شیرین مرد را فربه کند 

  • Hayvan,otla semirir,insan da yücelikle,şerefle gelişir. 290
  • جانور فربه شود لیک از علف  ** آدمی فربه ز عزست و شرف 

  • İnsan kulağından gelişir, duya duya canlanır. Hayvansa boğazından, yemesinden, içmesinden gelişir.
  • آدمی فربه شود از راه گوش  ** جانور فربه شود از حلق و نوش 

  • Kadın, “Böyle bir arlanılacak sözü, ağzım nasıl varır da söyler?
  • گفت آن خاتون ازین ننگ مهین  ** خود دهانم کی بجنبد اندرین 

  • Onun için böyle abes bir sözü nasıl geveleyebilirim? Gebersin o şeytan huylu hain” dedi.
  • این چنین ژاژی چه خایم بهر او  ** گو بمیر آن خاین ابلیس‌خو 

  • Adam, hayır dedi, korkma. Sen böyle söyle de onun hastalığı geçsin, bu lütuf yüzünden iyileşsin.
  • گفت خواجه نی مترس و دم دهش  ** تا رود علت ازو زین لطف خوش 

  • Ondan sonra sevgilim onun derdini gidermeyi bana bırak sen. Yalnız o ince eleyip sık dokuyan bir kere iyileşsin. 295
  • دفع او را دلبرا بر من نویس  ** هل که صحت یابد آن باریک‌ریس 

  • Kadın, o hasta köleye böyle söyleyince öyle ferahladı, öyle kabardı o köle ki âdeta yeryüzüne sığamaz oldu.
  • چون بگفت آن خسته را خاتون چنین  ** می‌نگنجید از تبختر بر زمین 

  • Semirdi, gelişti, benzine kan geldi, kırmızı güle döndü, binlerce şükürler etti.
  • زفت گشت و فربه و سرخ و شکفت  ** چون گل سرخ هزاران شکر گفت 

  • Bazen de, hanımcığım, diyordu, sakın bu bir düzen olmasın!
  • که گهی می‌گفت ای خاتون من  ** که مبادا باشد این دستان و فن 

  • Efendi, Ferec’i evlendiriyorum diye bir dâvet yaptı, eşini dostunu çağırdı.
  • خواجه جمعیت بکرد و دعوتی  ** که همی‌سازم فرج را وصلتی