English    Türkçe    فارسی   

6
2794-2843

  • Ey aziz, gönül Mısırında kıtlık başlıyor. Aman padişahım bunu caiz görme.
  • قحط از مصرش بر آمد ای عزیز  ** هین مباش ای شاه این را مستجیز 

  • Padişahım, senin hapsinde bir Yusuf’um ben. Lûtfet, beni kadınlardan kurtar. 2795
  • یوسفم در حبس تو ای شه نشان  ** هین ز دستان زنانم وا رهان 

  • Arşta oturup duruyordum. Anamın şehveti “inin” emri ile beni buraya attı.
  • از سوی عرشی که بودم مربط او  ** شهوت مادر فکندم که اهبطوا 

  • O tam yücelikten bir kocakarının hilesiyle rahim zindanına düştüm.
  • پس فتادم زان کمال مستتم  ** از فن زالی به زندان رحم 

  • Ruhu ta arştan bu yurda getirdi. Hasılı kadınların hilesi pek büyük.
  • روح را از عرش آرد در حطیم  ** لاجرم کید زنان باشد عظیم 

  • İnişim, önce de kadın yüzünden, sonra da kadın yüzünden. Ruhtum, nasıl oldu da bedene büründüm?
  • اول و آخر هبوط من ز زن  ** چونک بودم روح و چون گشتم بدن 

  • Ya bu düşkün Yusuf’un ağlayıp inlemesini duy, yahut o âşık Yakub’a merhamet et. 2800
  • بشنو این زاری یوسف در عثار  ** یا بر آن یعقوب بی‌دل رحم آر 

  • Kardeşlerimden mi feryat edeyim, kadınlardan mı? Âdem gibi cennetlerden düştüm ben!
  • ناله از اخوان کنم یا از زنان  ** که فکندندم چو آدم از جنان 

  • Kış yaprağı gibi soldum, çünkü vuslat cennetinde buğday yedim.
  • زان مثال برگ دی پژمرده‌ام  ** کز بهشت وصل گندم خورده‌ام 

  • Senin lûtfunu, ihsanını, o barış selâmını o güzel haberini duyunca,
  • چون بدیدم لطف و اکرام ترا  ** وآن سلام سلم و پیغام ترا 

  • Kötü göz değmesin diye ateşe çöreotu attım, fakat çöreotuma da kötü göz değdi.
  • من سپند از چشم بد کردم پدید  ** در سپندم نیز چشم بد رسید 

  • Önde de sonda da her kötü gözü def eden, ancak ve ancak mahmur gözlerindir. 2805
  • دافع هر چشم بد از پیش و پس  ** چشم‌های پر خمار تست و بس 

  • Padişahın kötü gözü, senin güzel gözlerin mat eder, mahveder; ne güzel ilâç bu.
  • چشم بد را چشم نیکویت شها  ** مات و مستاصل کند نعم الدوا 

  • Hattâ senin gözünden kimyalar erişti mi kötü göz bile iyi göz olur.
  • بل ز چشمت کیمیاها می‌رسد  ** چشم بد را چشم نیکو می‌کند 

  • Padişahın gözü, doğanın gözüne değdi mi doğan, yücelir, himmetli bir göze sahip olur.
  • چشم شه بر چشم باز دل زدست  ** چشم بازش سخت با همت شدست 

  • O bakıştan öyle bir himmete sahip olur ki, öyle yücelir ki artık erkek aslandan başka bir şey avlamaz olur.
  • تا ز بس همت که یابید از نظر  ** می‌نگیرد باز شه جز شیر نر 

  • Aslan da nedir ki? O mânevi yüce doğan, hem senin avındır, hem de seni avlar. 2810
  • شیر چه کان شاه‌باز معنوی  ** هم شکار تست و هم صیدش توی 

  • Din çayırında can doğanının ıslığı “Ben batan şeyleri sevmem” nâraları olur.
  • شد صفیر باز جان در مرج دین  ** نعره‌های لا احب الافلین 

  • Senin izinden uçup duran gönül doğanı da sayısız ihsanlarla uğradı, gözün, bir kerecik ona düştü.
  • باز دل را که پی تو می‌پرید  ** از عطای بی‌حدت چشمی رسید 

  • Burnu bir koku aldı, kulağı senin nağmelerini duydu. Her duygusu, muayyen olamayan nasipler elde etti.
  • یافت بینی بوی و گوش از تو سماع  ** هر حسی را قسمتی آمد مشاع 

  • Sen, hangi duyguya gayb âleminin yolunu açarsan o duygu, artık eskimez, yıpranmaz, ölmez.
  • هر حسی را چون دهی ره سوی غیب  ** نبود آن حس را فتور مرگ و شیب 

  • Mülk senindir. Duyguya bir şey ihsan edersin; o duygu, öbür duygulara padişahlık eder. 2815
  • مالک الملکی به حس چیزی دهی  ** تا که بر حس‌ها کند آن حس شهی 

  • Sultan Mahmud’un bir gece, hırsızların arasına düşerek “ Ben de sizlerdenim “ demesi ve onların hallerini anlaması
  • حکایت شب دزدان کی سلطان محمود شب در میان ایشان افتاد کی من یکی‌ام از شما و بر احوال ایشان مطلع شدن الی آخره 

  • Sultan Mahmut, bir gece yalnız başına şehri dolaşırken bir bölük hırsıza rastladı.
  • شب چو شه محمود برمی‌گشت فرد  ** با گروهی قوم دزدان باز خورد 

  • Hırsızlar ey vefalı adam dediler, sen kimsin? Sultan Mahmut, ben de sizlerden biriyim diye cevap verdi.
  • پس بگفتندش کیی ای بوالوفا  ** گفت شه من هم یکی‌ام از شما 

  • Hırsızların biri, ey daima hileye düzene baş vuranlar, hadi bakalım,her birimiz hünerini söylesin.
  • آن یکی گفت ای گروه مکر کیش  ** تا بگوید هر یکی فرهنگ خویش 

  • Yaratılışta ne hüner ne marifet var? Şu gece vakti arkadaşlarına anlatsın dedi.
  • تا بگوید با حریفان در سمر  ** کو چه دارد در جبلت از هنر 

  • Birisi dedi ki: Ey hünerini göstermeye kalkışan kavim, benim kulaklarımda bir hassa vardır. 2820
  • آن یکی گفت ای گروه فن‌فروش  ** هست خاصیت مرا اندر دو گوش 

  • Köpek havladı mı, ne diyor, anlarım. Öbürleri, bu iki metelik eder ancak dediler.
  • که بدانم سگ چه می‌گوید به بانگ  ** قوم گفتندش ز دیناری دو دانگ 

  • Bir başkası ey altına tapanlar, benim bütün hassam gözümdedir.
  • آن دگر گفت ای گروه زرپرست  ** جمله خاصیت مرا چشم اندرست 

  • Geceleyin karanlıkta kimi görsem, hiç şüphe yok, onu gündüz tanırım dedi.
  • هر که را شب بینم اندر قیروان  ** روز بشناسم من او را بی‌گمان 

  • Başka biri, benim hünerim kolumdadır. Kolumun kuvvetiyle duvarları delerim dedi.
  • گفت یک خاصیتم در بازو است  ** که زنم من نقبها با زور دست 

  • Başka biri dedi ki: Benim marifetim burnumda. İşim, toprakları koklamaktır. 2825
  • گفت یک خاصیتم در بینی است  ** کار من در خاکها بوبینی است 

  • “İnsanlar madenlere benzerler” sırrına ermişim. Peygamber, onu ne için söylemişti.
  • سرالناس معادن داد دست  ** که رسول آن را پی چه گفته است 

  • Ben, toprağın bedeninde ne kadar para var, ne madeni gizli anlarım.
  • من ز خاک تن بدانم کاندر آن  ** چند نقدست و چه دارد او ز کان 

  • Bir yerde sayısız altın gizli, öbür tarafın masrafı, gelirinden fazla meselâ, derhal bilirim.
  • در یکی کان زر بی‌اندازه درج  ** وان دگر دخلش بود کمتر ز خرج 

  • Mecnun gibi toprağı koklarım, yanılmaksızın Leylâ’nın bulunduğu toprağı bulurum.
  • هم‌چو مجنون بو کنم من خاک را  ** خاک لیلی را بیابم بی‌خطا 

  • Her gömleği koklar, içinde Yusuf mu var, şeytan mı anlarım. 2830
  • بو کنم دانم ز هر پیراهنی  ** گر بود یوسف و گر آهرمنی 

  • Ahmet gibi hani. O da Yemen’den koku alırdı ya. Benim de şu burnum, o nasibe erişmiştir işte.
  • هم‌چو احمد که برد بو از یمن  ** زان نصیبی یافت این بینی من 

  • Hangi toprak altına komşu, hangisi sıfırdan ibaret. Beş para etmez? Bu, bana malûm olur.
  • که کدامین خاک همسایه‌ی زرست  ** یا کدامین خاک صفر و ابترست 

  • Bir başkası da benim hünerim de dedi, elimdedir. Dağ tepesine kadar kement atarım.
  • گفت یک نک خاصیت در پنجه‌ام  ** که کمندی افکنم طول علم 

  • Ahmet gibi... Onun canı da bir kement attı, kemendi ta göğe ulaştı.
  • هم‌چو احمد که کمند انداخت جانش  ** تا کمندش برد سوی آسمانش 

  • Tanrı dedi ki: Ey gökyüzündeki Beyt-i Mâmur’a kement atan, atışı benden bil. “Attığın vakit sen atmadın ben attım” 2835
  • گفت حقش ای کمندانداز بیت  ** آن ز من دان ما رمیت اذ رمیت 

  • Nihayet dediler ki: Ey yüce ve vefalı dost, sen de söyle. Senin ne hünerin ne marifetin var?
  • پس بپرسیدند زان شه کای سند  ** مر ترا خاصیت اندر چه بود 

  • Sultan Mahmut dedi ki: Benim hünerim sakalımdadır. Onunla suçluları cezadan eziyetten kurtarırım.
  • گفت در ریشم بود خاصیتم  ** که رهانم مجرمان را از نقم 

  • Suçluları cellâtlara verdiler mi, sakalım oynayınca onlar kurtuluverirler.
  • مجرمان را چون به جلادان دهند  ** چون بجنبد ریش من زیشان رهند 

  • Acıyıp sakalımı oynattım mı öldürülmeden de kurtulurlar, dertten de, elemden de.
  • چون بجنبانم به رحمت ریش را  ** طی کنند آن قتل و آن تشویش را 

  • Hırsızlar, bu sözü duyunca kutbumuz sensin dediler; minnet gününde kurtuluşumuz senden olacak. 2840
  • قوم گفتندش که قطب ما توی  ** که خلاص روز محنتمان شوی 

  • بعد از آن جمله به هم بیرون شدند ** سوی قصرآن شه میمون شدند

  • Bu sırada sağ taraftan bir köpek havladı. Köpek sesinden anlayan, köpek diyor ki dedi, padişah sizinle beraber.
  • چون سگی بانگی بزد از سوی راست  ** گفت می‌گوید که سلطان با شماست 

  • Kokudan anlayan bir yandaki toprağı kokladı, bu dedi, bir dul kadının odasının toprağı.
  • خاک بو کرد آن دگر از ربوه‌ای  ** گفت این هست از وثاق بیوه‌ای