English    Türkçe    فارسی   

6
3630-3679

  • O üç oğlan da babalarının ülkesinde seyahate çıkmayı kurdular. 3630
  • عزم ره کردند آن هر سه پسر  ** سوی املاک پدر رسم سفر 

  • Divan ve geçim işlerini düzene koymak üzere babalarının şehirlerini kalelerini gezip dolaşacaklardı.
  • در طواف شهرها و قلعه‌هاش  ** از پی تدبیر دیوان و معاش 

  • Padişahın elini öpüp vedalaştılar. O emrine itaat edilir padişah onlara dedi ki:
  • دست‌بوس شاه کردند و وداع  ** پس بدیشان گفت آن شاه مطاع 

  • “ Gönlünüz nereye isterse varın. Allah’a emanet. Elinizi, kolunuzu sallaya, sallaya gidin.
  • هر کجاتان دل کشد عازم شوید  ** فی امان الله دست افشان روید 

  • Yalnız “ Hüş-rüba- Akıl kapan” derler bir kale vardır. Orada nice erlerin kaftanı, bedenine dar gelir. Sakın oraya gitmeyin.
  • غیر آن یک قلعه نامش هش‌ربا  ** تنگ آرد بر کله‌داران قبا 

  • Allah aşkına olsun sakın “ Zatüssuver- Resimli “ denen kaleye varmayın. Oradan uzak olun, tehlikeden korkun. 3635
  • الله الله زان دز ذات الصور  ** دور باشید و بترسید از خطر 

  • O kalenin yüzü, arka tarafı, burçları tavanı döşemesi hep insan resimleriyle bezenmiştir.
  • رو و پشت برجهاش و سقف و پست  ** جمله تمثال و نگار و صورتست 

  • Yusuf, dalıp baksın diye Zeliha da odasını resimlerle bezemişti ya hani.
  • هم‌چو آن حجره‌ی زلیخا پر صور  ** تا کند یوسف بناکامش نظر 

  • Yusuf, ona bakmadığından o da hileye başvurmuş, odayı kendi resimleriyle doldurmuştu.
  • چونک یوسف سوی او می‌ننگرید  ** خانه را پر نقش خود کرد آن مکید 

  • Güzel yüzlü Yusuf, nereye bakarsa elinde olmaksızın onun yüzünü görsün diye böyle yapmıştı.
  • تا به هر سو که نگرد آن خوش‌عذار  ** روی او را بیند او بی‌اختیار 

  • Tanrı da gözü aydınlar için altı tarafı da delillerine mazhar etti. 3640
  • بهر دیده‌روشنان یزدان فرد  ** شش جهت را مظهر آیات کرد 

  • Her hayvan, her bitki, nereye baksa; nereye varsa; Tanrı güzelliğini görsün; ondan gıdalansın dedi.
  • تا بهر حیوان و نامی که نگزند  ** از ریاض حسن ربانی چرند 

  • Onun için o oraya “ Nereye dönersiniz Tanrı yüzü var” buyurdu.
  • بهر این فرمود با آن اسپه او  ** حیث ولیتم فثم وجهه 

  • Susar da bir bardaktan su bile içersiniz suyun içinde Tanrıya bakmaktasınız.
  • از قدح‌گر در عطش آبی خورید  ** در درون آب حق را ناظرید 

  • Fakat âşık olmayan suya bakar da suyun içinde kendi yüzünü görür ey gözü açık er!
  • آنک عاشق نیست او در آب در  ** صورت صورت خود بیند ای صاحب‌بصر 

  • Ama âşıkın sureti, Tanrı’da fani olursa söyle bakalım, suda kimin suretini görür? 3645
  • صورت عاشق چو فانی شد درو  ** پس در آب اکنون کرا بیند بگو 

  • Güneşte Tanrı güzelliğini görür âşıklar. Gayret sahibi Tanrı’nın sanatıyla nasıl ay, suya vurur da suda görünürse güneşte de hak görünür.
  • حسن حق بینند اندر روی حور  ** هم‌چو مه در آب از صنع غیور 

  • Fakat Tanrı’nın bu gayreti, âşık ve sadık kişileredir, şeytanla hayvana tecelli etmez o.
  • غیرتش بر عاشقی و صادقیست  ** غیرتش بر دیو و بر استور نیست 

  • Şeytan bile âşık olsa topu çeler. Bir cebrail kesilir, şeytanlığı ölür.
  • دیو اگر عاشق شود هم گوی برد  ** جبرئیلی گشت و آن دیوی بمرد 

  • Bu makamda “ Şeytanım, benim elimde Müslüman oldu” sırrı belirir. Yezid’lik Tanrı ihsanıyla kalmaz, Yezit, Bayazıt olur.
  • اسلم الشیطان آنجا شد پدید  ** که یزیدی شد ز فضلش بایزید 

  • Ey kavim bu sözün sonu gelmez. Siz, o kaleye insan resimlerinden sakının! 3650
  • این سخن پایان ندارد ای گروه  ** هین نگه دارید زان قلعه وجوه 

  • Olmaya ki heves yolunuzu kessin, ebedî bir kötülüğe düşesiniz.
  • هین مبادا که هوستان ره زند  ** که فتید اندر شقاوت تا ابد 

  • Tehlikeden sakınmak farzdır. Benden bu garezsiz sözü duyun!
  • از خطر پرهیز آمد مفترض  ** بشنوید از من حدیث بی‌غرض 

  • Kurtuluş arıyorsan aklın sağlam ve keskin olması, belâ pususundan çekinmek yeğdir.”
  • در فرج جویی خرد سر تیز به  ** از کمین‌گاه بلا پرهیز به 

  • Babaları bu sözleri söylemeseydi, o kaleden çekinin demeseydi.
  • گر نمی‌گفت این سخن را آن پدر  ** ور نمی‌فرمود زان قلعه حذر 

  • O kaleye gitmek akıllarına bile gelmeyecekti. Gönülleri o tarafa akmayacaktı bile. 3655
  • خود بدان قلعه نمی‌شد خیلشان  ** خود نمی‌افتاد آن سو میلشان 

  • Çünkü tanınmış bir kale değildi. O, pek ıssız bir yerdeydi. Kalelerden, yolardan uzaktaydı.
  • کان نبد معروف بس مهجور بود  ** از قلاع و از مناهج دور بود 

  • Fakat babaları gitmeyin deyince bu sözden hevese, hayale düştüler.
  • چون بکرد آن منع دلشان زان مقال  ** در هوس افتاد و در کوی خیال 

  • Bu men edilme yüzünden gönüllerinde bir rağbettir uyandı, onun sırrını mutlaka öğrenmek gerek dediler.
  • رغبتی زین منع در دلشان برست  ** که بباید سر آن را باز جست 

  • Men edilen şeye gitmeyin, yapmayın denen şeyi yapmayan kimdir? İnsan men edildiği şeye haristir.
  • کیست کز ممنوع گردد ممتنع  ** چونک الانسان حریص ما منع 

  • Bir şeyi yapma demek, iyi ve Tanrı’dan çekinir kişileri o şeye yanaştırmaz ama hava ve hamasîne uyanları o tarafa sürer, götürür. 3660
  • نهی بر اهل تقی تبغیض شد  ** نهی بر اهل هوا تحریض شد 

  • Şu halde bu yapmayın sözü, birçok kişileri azdırır. Birçok kalbi uyanık kişilerde bununla doğru yola gitmiş olurlar.
  • پس ازین یغوی به قوما کثیر  ** هم ازین یهدی به قلبا خبیر 

  • Alışkın güvercin kamışlardan kaçar mı hiç? O kamışlardan alışmamış, yabani güvercinler kaçar.
  • کی رمد از نی حمام آشنا  ** بل رمد زان نی حمامات هوا 

  • Şehzadeler de hizmetlerde bulunuruz, dediğin gibi hareket ederiz baş üstüne.
  • پس بگفتندش که خدمتها کنیم  ** بر سمعنا و اطعناها تنیم 

  • Buyruğundan dışarı çıkmayız. Senin lûtuf ve ihsanından gaflet etmek, küfürdür dediler.
  • رو نگردانیم از فرمان تو  ** کفر باشد غفلت از احسان تو 

  • Fakat kendilerine güvendiklerinden Tanrı izin verirse demediler. Tanrı’yı anmadılar bile. 3665
  • لیک استثنا و تسبیح خدا  ** ز اعتماد خود بد از ایشان جدا 

  • Bu Tanrı izin verirse demek, bu kat, kat tedbir ve ihtiyat, Mesnevinin başlangıcında anlatıldı.
  • ذکر استثنا و حزم ملتوی  ** گفته شد در ابتدای مثنوی 

  • Yüz tane kitap olsa hepsi de bir baptan ibarettir. Yüz tarafta da bir tek mihraba dönülür.
  • صد کتاب ار هست جز یک باب نیست  ** صد جهت را قصد جز محراب نیست 

  • Bu yolların hepsi de tek bir eve çıkar. Bu binlerce başak, bir tek tohumdan meydana gelmiştir.
  • این طرق را مخلصی یک خانه است  ** این هزاران سنبل از یک دانه است 

  • Çeşit, çeşit yüz binlerce yemekler vardır. Fakat yemek olmak bakımından hepside bir şeydir.
  • گونه‌گونه خوردنیها صد هزار  ** جمله یک چیزست اندر اعتبار 

  • Bir tanesini yedin de tamamıyla doydun mu elli tane yemek olsa hepsinden soğursun. 3670
  • از یکی چون سیر گشتی تو تمام  ** سرد شد اندر دلت پنجه طعام 

  • Fakat açken şaşılığın tutar, bir yemeği yüz bin yemek görürsün.
  • در مجاعت پس تو احول دیده‌ای  ** که یکی را صد هزاران دیده‌ای 

  • O halayığın hastalığını, doktorların ahvalini, kusurlarını, anlayışsızlıklarını söylemiştik ya.
  • گفته بودیم از سقام آن کنیز  ** وز طبیبان و قصور فهم نیز 

  • Hekimler, yularsız atlara benziyorlardı. Üstlerindekinden haberleri bile yoktu.
  • کان طبیبان هم‌چو اسپ بی‌عذار  ** غافل و بی‌بهره بودند از سوار 

  • Damakları, gemden yaralanmıştı, tırnakları yol yürümeden incinmişti.
  • کامشان پر زخم از قرع لگام  ** سمشان مجروح از تحویل گام 

  • Öyle olduğu halde üstümüzdeki hünerini gösteren bir binici demiyorlardı, haberleri yoktu bundan. 3675
  • ناشده واقف که نک بر پشت ما  ** رایض و چستیست استادی‌نما 

  • Demiyorlardı ki bu perişanlığımız gemden değil. Üstümüzdeki sevgili süvariden.
  • نیست سرگردانی ما زین لگام  ** جز ز تصریف سوار دوست‌کام 

  • Gül devşirmek için bahçeye gitti. Gül göründü bize ama meğerse dikenmiş diyen yoktu.
  • ما پی گل سوی بستان‌ها شده  ** گل نموده آن و آن خاری بده 

  • Hiçbiri, aklını başına alıp da bizim boğazımızı kim tekmeliyor demedi gitti.
  • هیچ‌شان این نی که گویند از خرد  ** بر گلوی ما کی می‌کوبد لگد 

  • Hekimler, sebebe kul kesilmişler, Tanrı hilesini görememişlerdi.
  • آن طبیبان آن‌چنان بنده‌ی سبب  ** گشته‌اند از مکر یزدان محتجب