English    Türkçe    فارسی   

6
3730-3779

  • O sağlam damın üstünde duran düşüncenin, fikrin suretidir. O ne yaparsa aşağıda o görünür. 3730
  • صورت فکرست بر بام مشید  ** وآن عمل چون سایه بر ارکان پدید 

  • İş yerde duvarda görünmede fikir gizli. Fakat tesir ve ulaşma bakımından ikisi de bir.
  • فعل بر ارکان و فکرت مکتتم  ** لیک در تاثیر و وصلت دو به هم 

  • Bir meclise zevk kadehinden içilen suretlerin eseri insanın kendisinden geçmesi sarhoş olmasıdır.
  • آن صور در بزم کز جام خوشیست  ** فایده‌ی او بی‌خودی و بیهشیست 

  • Kadınla erkeğin ve ikisinin buluşma suretleri buluşma anında kendilerinden geçmelerini meydana getirir.
  • صورت مرد و زن و لعب و جماع  ** فایده‌ش بی‌هوشی وقت وقاع 

  • Bir nimet olan ekmek ve tuz suretinin eseri suretsiz olan kuvvettir.
  • صورت نان و نمک کان نعمتست  ** فایده‌ش آن قوت بی‌صورتست 

  • Savaşta kılıç ve kalkan sureti suretsizlikle yani düşmana üstün olmayla sona erer. 3735
  • در مصاف آن صورت تیغ و سپر  ** فایده‌ش بی‌صورتی یعنی ظفر 

  • Medrese medreseye gidip gelme medresenin türlü, türlü suretleri insan bilgi sahibi olunca dürülür gider.
  • مدرسه و تعلیق و صورت‌های وی  ** چون به دانش متصل شد گشت طی 

  • Bu suretler suretsizliğin kuluyken nasıl oluyor da o nimet sahibine yok diyorlar?
  • این صور چون بنده‌ی بی‌صورتند  ** پس چرا در نفی صاحب‌نعمتند 

  • Bu suretler suretsizlikten vücut bulmuştur. Peki kendilerine bu varlığı verene şu aykırı gidiş onu şu inkar ediş nedir ki?
  • این صور دارد ز بی‌صورت وجود  ** چیست پس بر موجد خویشش جحود 

  • Ha.. suretin inkarı da ondan olur ondan zuhur eder. Bu iş de onun bir aksidir zaten.
  • خود ازو یابد ظهور انکار او  ** نیست غیر عکس خود این کار او 

  • Her yurdun duvar tavan ve sair suretlerini mimarın düşüncesinin gölgesi bil. 3740
  • صورت دیوار و سقف هر مکان  ** سایه‌ی اندیشه‌ی معمار دان 

  • Düşünce zamanında taş, tahta ve kerpiç meydanda değildir ama bu, böyledir.
  • گرچه خود اندر محل افتکار  ** نیست سنگ و چوب و خشتی آشکار 

  • Dilediği gibi iş yapan suretsizliktir. Suret, onun elinde bir alete benzer.
  • فاعل مطلق یقین بی‌صورتست  ** صورت اندر دست او چون آلتست 

  • Bazı, bazı o suretsiz varlık, yokluk gizliliğinden kerem eder, suretlere yüz gösterir.
  • گه گه آن بی‌صورت از کتم عدم  ** مر صور را رو نماید از کرم 

  • Her suret ondan yardım görür. Bu suretle onun yüceliğinden güzelliğinden kudretinden var olur.
  • تا مدد گیرد ازو هر صورتی  ** از کمال و از جمال و قدرتی 

  • Derken yine suretsiz varlık, yüzünü gizler. Suretler ihtiyaçlarından renk ve koku aleminde dilenciliğe başlarlar. 3745
  • باز بی‌صورت چو پنهان کرد رو  ** آمدند از بهر کد در رنگ و بو 

  • Bu suret başka bir suretten yücelik dilerse bu, yol azıtmanın, sapıklığın ta kendisidir.
  • صورتی از صورت دیگر کمال  ** گر بجوید باشد آن عین ضلال 

  • A cevhersiz şu halde neden ihtiyacını başka bir ihtiyaç sahibine arz edersin.
  • پس چه عرضه می‌کنی ای بی‌گهر  ** احتیاج خود به محتاجی دگر 

  • Mademki suretler kuldur, Tanrı’ya suret deme. Onu suret sanma, onu bir şeye benzetmeye kalkışma.
  • چون صور بنده‌ست بر یزدان مگو  ** ظن مبر صورت به تشبیهش مجو 

  • Yalvar yakar kendini yok etmeye savaş. Çünkü düşünceden suretlerden başka bir şey meydana gelmez.
  • در تضرع جوی و در افنای خویش  ** کز تفکر جز صور ناید به پیش 

  • Başka bir suretle gelişmiyor, semirmiyorsan sende, sen yokken doğan suret elbette daha iyidir. 3750
  • ور ز غیر صورتت نبود فره  ** صورتی کان بی‌تو زاید در تو به 

  • Bir şehre gider, o şehrin suretine ulaşırsın. A yolcu, seni oraya çeken suretsizliktir.
  • صورت شهری که آنجا می‌روی  ** ذوق بی‌صورت کشیدت ای روی 

  • Mana bakımından, hatta mekansızlık alemine kadar da gidersin. Çünkü zevk ve hoşluk, mekan ve zaman aleminden gayrı bir alemdir.
  • پس به معنی می‌روی تا لامکان  ** که خوشی غیر مکانست و زمان 

  • Bir sevgilinin suretine gidersin, onunla eş olmaya, arkadaşlık etmeye can atarsın.
  • صورت یاری که سوی او شوی  ** از برای مونسی‌اش می‌روی 

  • Maksattan gafilsin ama mana bakımından suretsizliğe gittin yine.
  • پس بمعنی سوی بی‌صورت شدی  ** گرچه زان مقصود غافل آمدی 

  • Şu halde hakikatte herkesin taptığı Hak’tır. Çünkü yollara gidenler zevk için giderler suretsizliğe doğru yürürler. 3755
  • پس حقیقت حق بود معبود کل  ** کز پی ذوقست سیران سبل 

  • Ama bazıları yüzlerini kuyruğa tutmuşlardır. Baş, asıldır ama başı kaybetmişlerdir onlar.
  • لیک بعضی رو سوی دم کرده‌اند  ** گرچه سر اصلست سر گم کرده‌اند 

  • Baş, bu sapıklar tarafından kaybedilmiştir. Fakat baş, kuyruk yolundan başlık eder.
  • لیک آن سر پیش این ضالان گم  ** می‌دهد داد سری از راه دم 

  • O, baştan imdat görür, bu kuyruktan. Bir tayfa vardır ki onlar başı da kaybetmişlerdir, kuyruğu da.
  • آن ز سر می‌یابد آن داد این ز دم  ** قوم دیگر پا و سر کردند گم 

  • Hepsi ve her şey kayboldu mu hepsini ve her şeyi bulurlar. Her varlığı her sureti yok etmeye yolundan, külle koşup ulaşırlar.
  • چونک گم شد جمله جمله یافتند  ** از کم آمد سوی کل بشتافتند 

  • Şehzadelerin Zatüssuver kalesindeki köşkte Çin padişahinin kızının resmini görmeleri, üçünün de kendisinden geçmesi, ona aşık olması, Bu kimin resmi? diye arayıp sormaları.
  • دیدن ایشان در قصر این قلعه‌ی ذات الصور نقش روی دختر شاه چین را و بیهوش شدن هر سه و در فتنه افتادن و تفحص کردن کی این صورت کیست 

  • Bu söze son yoktur. Şehzadeler, kalede pek güzel pek alımlı bir resim gördüler. 3760
  • این سخن پایان ندارد آن گروه  ** صورتی دیدند با حسن و شکوه 

  • Bundan daha güzel kız görmüşlerdi ama bu resmi görünce derin bir denize daldılar sanki.
  • خوب‌تر زان دیده بودند آن فریق  ** لیک زین رفتند در بحر عمیق 

  • Çünkü onlara bu kase içinde afyon verilmişti bir kere. Kaseler görünür de o afyon görünmez.
  • زانک افیونشان درین کاسه رسید  ** کاسه‌ها محسوس و افیون ناپدید 

  • Hüş-Rüba kalesi, yapacağını yaptı. Her üçünü de bela kuyusuna attı.
  • کرد فعل خویش قلعه‌ی هش‌ربا  ** هر سه را انداخت در چاه بلا 

  • Bakış oku yaysız olarak gönüle geldi saplandı. Ey aman bilmez aman, aman!
  • تیر غمزه دوخت دل را بی‌کمان  ** الامان و الامان ای بی‌امان 

  • Eski zamanlarda gelip geçmiş nice ümmetleri taştan suret yaktı yandırdı. 3765
  • قرنها را صورت سنگین بسوخت  ** آتشی در دین و دلشان بر فروخت 

  • Dinlerine de ateş saldı. Gönüllerine de.
  • چونک روحانی بود خود چون بود  ** فتنه‌اش هر لحظه دیگرگون بود 

  • Artık bu suret canlı olursa nasıl olur neler yapmaz o? Fitnesi her an bir başka çeşittir onun.
  • عشق صورت در دل شه‌زادگان  ** چون خلش می‌کرد مانند سنان 

  • Suret aşkı Şehzadelerin gönlüne mızrak gibi battı. Her biri bulut gibi gözyaşları döküyor, elini dişliyor, yazık diyordu.
  • اشک می‌بارید هر یک هم‌چو میغ  ** دست می‌خایید و می‌گفت ای دریغ 

  • Padişahın önceden gördüğünü biz şimdi gördük. O eşsiz padişah bize ne kadar antlar verdi.
  • ما کنون دیدیم شه ز آغاز دید  ** چندمان سوگند داد آن بی‌ندید 

  • Peygamberlerin bu yüzden bizim üstümüzde çok hakkı vardır. Onlar bizim sonumuzdan haber vermişlerdir. 3770
  • انبیا را حق بسیارست از آن  ** که خبر کردند از پایانمان 

  • Ektiğin tohumdan ancak diken biter, bu tarafa doğru uçarsan buradan öteye yol yoktur, başka uçacak yer bulamazsın.
  • کاینچ می‌کاری نروید جز که خار  ** وین طرف پری نیابی زو مطار 

  • Tohumu benden al ki mahsül versin. Benim kanadımla uç ki ok, o tarafa fırlasın gitsin.
  • تخم از من بر که تا ریعی دهد  ** با پر من پر که تیر آن سو جهد 

  • Sen onun mutlaka var olduğunu, varlığının vacip bulunduğunu bilmezsin ama sonunda yine dersin ki hakikaten varlığı vacipmiş.
  • تو ندانی واجبی آن و هست  ** هم تو گویی آخر آن واجب بدست 

  • O hakikatte sensin, fakat sonunda hakiki varlığı anlayıp terk edeceğin bu mevhum senliğin o değildir ha!
  • او توست اما نه این تو آن توست  ** که در آخر واقف بیرون‌شوست 

  • Bu sonraki varlığın, seni evvelki ve hakiki varlığa ulaştırmak ve böyle bir varlığın olduğunu bildirmek için gelmiş asılsız bir varlıktır. 3775
  • توی آخر سوی توی اولت  ** آمدست از بهر تنبیه و صلت 

  • Senin senliğinde başka bir sen gizlidir. Bu varlıkla var olup kendini gören kişiye kurban olayım ben.
  • توی تو در دیگری آمد دفین  ** من غلام مرد خودبینی چنین 

  • Gencin aynada gördüğünü ihtiyar, ondan önce kerpiçte görür.
  • آنچ در آیینه می‌بیند جوان  ** پیر اندر خشت بیند بیش از آن 

  • Biz padişahımızın buyruğundan dışarı çıktık. Babamızın lütuflarına nankörlük ettik.
  • ز امر شاه خویش بیرون آمدیم  ** با عنایات پدر یاغی شدیم 

  • Onun sözünü ehemmiyetsiz bulduk, onun eşsiz inayetlerini mühimsemedik.
  • سهل دانستیم قول شاه را  ** وان عنایت‌های بی اشباه را