English    Türkçe    فارسی   

6
3926-3975

  • Fakat bu çeşit adam, baştanbaşa ateştir, nur değil. Yakıcı ateşe de ancak kabuklar atılır.
  • چون همه نارست جانش نیست نور  ** که افکند در نار سوزان جز قشور 

  • İç, kabuktan çıktı. Kabuktan ibaret olan söz, kaybolup gitti. Mide hiç kabuktan kızışır, gelişir mi?
  • مغز بیرون ماند و قشر گفت رفت  ** کی شود از قشر معده گرم و زفت 

  • Cehennem ateşi ancak kabuğu yakar. Ateşin içle hiçbir işi yoktur.
  • نار دوزخ جز که قشر افشار نیست  ** نار را با هیچ مغزی کار نیست 

  • Ateş, içe yalım verirse mutlaka bil ki onu pişirmek içindir, yakmak için değil.
  • ور بود بر مغز ناری شعله‌زن  ** بهر پختن دان نه بهر سوختن 

  • Tanrı hüküm ve hikmet sahibi oldukça bu kaide daimidir. Geçmiş zamanda da böyledir. Gelecek zamanda da. 3930
  • تا که باشد حق حکیم این قاعده  ** مستمر دان در گذشته و نامده 

  • Latif iç, hatta kabuklar bile onun tarafından yarlıganırken artık nasıl olur da içi yakar? Uzaktır ondan bu.
  • مغز نغز و قشرها مغفور ازو  ** مغز را پس چون بسوزد دور ازو 

  • Hatta inayet eder de bu inayeti yüzünden başına vurursa bile ona bir iştah verir, o kırmızı şarabı içirir.
  • از عنایت گر بکوبد بر سرش  ** اشتها آید شراب احمرش 

  • Başına vurmazsa o hoca gibi onun ağzını bağlar. Şarap da içirmez, bu padişahların meclisine de sokmaz.
  • ور نکوبد ماند او بسته‌دهان  ** چون فقیه از شرب و بزم این شهان 

  • Padişah sakiye dedi ki: Ey izi kutlu ne susuyorsun? Hadi onu hoş bir hale getir, neşelendir!
  • گفت شه با ساقیش ای نیک‌پی  ** چه خموشی ده به طبعش آر هی 

  • Her akılda gizli bir hükmeden vardır. Kimi dilerse hileyle baştan çıkarır. 3935
  • هست پنهان حاکمی بر هر خرد  ** هرکه را خواهد به فن از سر برد 

  • Doğu güneşi de onun alemi aydınlatması da tutsaklar gibi onun zincirine bağlanmıştır.
  • آفتاب مشرق و تنویر او  ** چون اسیران بسته در زنجیر او 

  • Dimağına yarım afsun okuduğu zaman feleği çarha getirir döndürür.
  • چرخ را چرخ اندر آرد در زمن  ** چون بخواند در دماغش نیم فن 

  • Bir aklı tesiri altına alan başka bir akıl ondan kudret bulmuştur, tavla üstadı odur.
  • عقل کو عقل دگر را سخره کرد  ** مهره زو دارد ویست استاد نرد 

  • Saki, hocanın başına birkaç sille vurdu al deyip şarap kadehini sundu. Zavallı hoca sille korkusundan kadehi alıp içti.
  • چند سیلی بر سرش زد گفت گیر  ** در کشید از بیم سیلی آن زحیر 

  • İçince de sarhoş oldu, neşelendi, bağ gibi gülmeye başladı. Nedimliğe alaya latifeye koyuldu. 3940
  • مست گشت و شاد و خندان شد چو باغ  ** در ندیمی و مضاحک رفت و لاغ 

  • Aslanı bile tutacak bir hale geldi. Neşesinden parmacıklarını şakırdatmaya başladı. Sonra su dökmek için ayak yoluna gitti.
  • شیرگیر و خوش شد انگشتک بزد  ** سوی مبرز رفت تا میزک کند 

  • Ayak yolunda ay gibi bir halayık vardı. Padişahın cariyelerinden olan bu kız pek güzeldi.
  • یک کنیزک بود در مبرز چو ماه  ** سخت زیبا و ز قرناقان شاه 

  • Onu görünce ağzı açık kaldı. Aklı gitti, halayığa saldırmaya kalkıştı.
  • چون بدید او را دهانش باز ماند  ** عقل رفت و تن ستم‌پرداز ماند 

  • Ömrünce bekardı iştiyak halindeydi. Şimdi bir de sarhoş olmuştu. Hemen halayığa el attı.
  • عمرها بوده عزب مشتاق و مست  ** بر کنیزک در زمان در زد دو دست 

  • Halayık çırpınmaya başladı, narayı attı. Fakat hiçbir çaresi olmadı. 3945
  • بس طپید آن دختر و نعره فراشت  ** بر نیامد با وی و سودی نداشت 

  • Kadın buluşma zamanında erkeğin elinde ekmekçinin elindeki hamura döner.
  • زن به دست مرد در وقت لقا  ** چون خمیر آمد به دست نانبا 

  • Onu gah yumuşaklıkla gah sert bir halde yoğurur durur, elinin altında ondan çak, çak diye sesler çıkar.
  • بسرشد گاهیش نرم و گه درشت  ** زو بر آرد چاق چاقی زیر مشت 

  • Gah onu uzatır, tahta üstünde yassı bir hale getirir. Gah bir araya toplar.
  • گاه پهنش واکشد بر تخته‌ای  ** درهمش آرد گهی یک لخته‌ای 

  • Gah su döker, gah tuz eker. Gah tandıra yayar, ateşle onu mehenge vurur.
  • گاه در وی ریزد آب و گه نمک  ** از تنور و آتشش سازد محک 

  • İstekli ve istenen, bu çeşit dürülüp bükülür, Alt olan ve üst gelen, bu oyundadır işte. 3950
  • این چنین پیچند مطلوب و طلوب  ** اندرین لعبند مغلوب و غلوب 

  • Bu oyun yalnız kocayla karı arasında olmaz. Her aşıkla her sevgili de bu oyunu oynar.
  • این لعب تنها نه شو را با زنست  ** هر عشیق و عاشقی را این فنست 

  • Evveli olmayanla sonradan olanın, varlıkla var olup suret kabul edenin Vise ve Ramin gibi bükülüp ezilmesi farzdır.
  • از قدیم و حادث و عین و عرض  ** پیچشی چون ویس و رامین مفترض 

  • Fakat her birinin oyunu başka bir çeşittir. Her birinin ezilip büzülmesi başka bir hünerdendir.
  • لیک لعب هر یکی رنگی دگر  ** پیچش هر یک ز فرهنگی دگر 

  • Kocayla karıyı ey koca karını kötü tutma, hoş tut demek için örnek olarak söyledim.
  • شوی و زن را گفته شد بهر مثال  ** که مکن ای شوی زن را بد گسیل 

  • Gerdek gecesi yenge onun elini tutup hoş bir emanet olarak senin eline vermedi mi? 3955
  • آن شب گردک نه ینگا دست او  ** خوش امانت داد اندر دست تو 

  • Ey güvenilir kişi sen iyi kötü ne yaparsan Tanrı da sana onu yapar.
  • کانچ با او تو کنی ای معتمد  ** از بد و نیکی خدا با تو کند 

  • Hasılı, o hoca ayakyolunda sarhoşluktan halayığa saldırdı. Ne namusu kaldı, ne zahitliği!
  • حاصل این‌جا این فقیه از بی‌خودی  ** نه عفیفی ماندش و نه زاهدی 

  • O huriden doğmuş güzelin üstüne atıldı. Ateşi o pamuğa düştü.
  • آن فقیه افتاد بر آن حورزاد  ** آتش او اندر آن پنبه فتاد 

  • Can, cana ulaştı bedenler dürülüp bükülmeye başladı. İkisi de başları kesilmiş iki kuş gibi çırpınıyorlardı.
  • جان به جان پیوست و قالب‌ها چخید  ** چون دو مرغ سربریده می‌طپید 

  • Hocanın gönlünde ne şarap meclisi, ne padişah, ne aslan, ne haya, ne din, ne ürkeklik, ne de can korkusu kaldı. 3960
  • چه سقایه چه ملک چه ارسلان  ** چه حیا چه دین چه بیم و خوف جان 

  • Gözü kızdı, bir şey görmez oldu. Burada zaten ne Hasan görünür göze, ne Hüseyin!
  • چشمشان افتاده اندر عین و غین  ** نه حسن پیداست این‌جا نه حسین 

  • Hocanın meclise dönmesi gecikti. Padişahın bekleyişi de haddi aştı.
  • شد دراز و کو طریق بازگشت  ** انتظار شاه هم از حد گذشت 

  • Ne oluyor bir göreyim diye gitti. Oradaki kıyamet alametini gördü.
  • شاه آمد تا ببیند واقعه  ** دید آن‌جا زلزله‌ی القارعه 

  • Hoca, korkusundan hemen sıçrayıp meclise gitti, ateş gibi derhal şarap kadehini kaptı.
  • آن فقیه از بیم برجست و برفت  ** سوی مجلس جام را بربود تفت 

  • Padişah cehennem gibi kızmış gazaba gelmişti. O kötü işi işleyen hocanın da, kızın da kanına susamıştı. 3965
  • شه چون دوزخ پر شرار و پر نکال  ** تشنه‌ی خون دو جفت بدفعال 

  • Fakih padişahı hiddetli, gazaplı görünce kötü bir hale düştü, zehir kadehi gibi acı ve kanlı bir hale geldi.
  • چون فقیهش دید رخ پر خشم و قهر  ** تلخ و خونی گشته هم‌چون جام زهر 

  • Sakiye, yahu acele et dedi, neye öyle sersem, sersem oturuyorsun? Çabuk padişahı neşelendir.
  • بانگ زد بر ساقیش که ای گرم‌دار  ** چه نشستی خیره ده در طبعش آر 

  • Padişah gülümsedi, ey ulu er dedi, hoşlandım, o kız senin olsun!
  • خنده آمد شاه را گفت ای کیا  ** آمدم با طبع آن دختر ترا 

  • Ben padişahım, benim işim adalettir, lütuftur. Ne yersem cömertliğim, sevgiliyi de onu verir.
  • پادشاهم کار من عدلست و داد  ** زان خورم که یار را جودم بداد 

  • Tatlı, tatlı içemediğim şeyi nasıl olur da sevgiliye verir, ona azık olarak sunarım? 3970
  • آنچ آن را من ننوشم هم‌چو نوش  ** کی دهم در خورد یار و خویش و توش 

  • Ben kendi hususi soframda ne yersem kullarıma da onu yediririm.
  • زان خورانم من غلامان را که من  ** می‌خورم بر خوان خاص خویشتن 

  • Pişmiş olsun, ham olsun… Ne yemek yersem kölelerime onu yedirir, onları o yemekle beslerim.
  • زان خورانم بندگان را از طعام  ** که خورم من خود ز پخته یا ز خام 

  • Kürkten, atlastan ne giyersem kölelerime de onu giydiririm, onlara köhne elbiseler giydirmem.
  • من چو پوشم از خز و اطلس لباس  ** زان بپوشانم حشم را نه پلاس 

  • Hüner sahibi Peygamberden utanırım. O “ Hizmetçinize siz ne giyiyorsanız onu giydirin” dedi.
  • شرم دارم از نبی ذو فنون  ** البسوهم گفت مما تلبسون 

  • Mustafa, evladı olan ümmetine “ Elinizin altındakilere yediğiniz şeyden yedirin” diye vasiyette bulundu. 3975
  • مصطفی کرد این وصیت با بنون  ** اطعموا الاذناب مما تاکلون