English    Türkçe    فارسی   

6
910-959

  • Âşıklar kuvvetli bir selin önüne düşmüşlerdir. Onlar, aşkın takdirine razı olmuşlardır. 910
  • عاشقان در سیل تند افتاده‌اند  ** بر قضای عشق دل بنهاده‌اند 

  • Değirmen taşı gibi durup dinlenmeden gece gündüz inleyip sızlanarak döner dururlar.
  • هم‌چو سنگ آسیا اندر مدار  ** روز و شب گردان و نالان بی‌قرار 

  • Değirmen taşının dönüp durması, kimse bu ırmak duruyor demesin diye ırmak arayanlara bir şahit olmuştur.
  • گردشش بر جوی جویان شاهدست  ** تا نگوید کس که آن جو راکدست 

  • Arktaki suyu görmüyorsan gel de değirmen taşının dönüşünü gör der.
  • گر نمی‌بینی تو جو را در کمین  ** گردش دولاب گردونی ببین 

  • Feleğin, o dönüp durmadan usandığı, bir karara bağlandığı yok. Sen de ey gönül, yıldız gibi ol, durup dinlenmeyi dileme.
  • چون قراری نیست گردون را ازو  ** ای دل اختروار آرامی مجو 

  • Hangi dala el atsan, nereye ulaşıp yapışsan, aşk, o dalı kırar, o şeyi koparır. 915
  • گر زنی در شاخ دستی کی هلد  ** هر کجا پیوند سازی بسکلد 

  • Kaderin dönüp duruşunu görmüyorsan unsurların coşuşunu, dönüşünü seyret.
  • گر نمی‌بینی تو تدویر قدر  ** در عناصر جوشش و گردش نگر 

  • Denizin üstündeki çöplerle köpüklerin dönüp akışı, şerefli denizin köpürüp coşmasındandır.
  • زانک گردشهای آن خاشاک و کف  ** باشد از غلیان بحر با شرف 

  • Başı dönmüş rüzgârın dönüşünü seyret de onun emrine uymuş olan deniz dalgalarının coşup köpürüşünü gör.
  • باد سرگردان ببین اندر خروش  ** پیش امرش موج دریا بین بجوش 

  • Güneşle ay, iki değirmen öküzüdür. Dönüp dururlar ve etrafı korurlar.
  • آفتاب و ماه دو گاو خراس  ** گرد می‌گردند و می‌دارند پاس 

  • Yıldızlar da konak konak koşarlar. Her kutlu ve kutsuz şeyin bineği olurlar. 920
  • اختران هم خانه خانه می‌دوند  ** مرکب هر سعد و نحسی می‌شوند 

  • Felekteki yıldızlar, uzak olduklarından, duyguların da tembel ve gevşek olup iz izleyemediklerinden onların hakikatini bilemezsin.
  • اختران چرخ گر دورند هی  ** وین حواست کاهل‌اند و سست‌پی 

  • Bizim göz, kulak ve akıl yıldızlarımız, gece nerededir, uyanıkken nerede?
  • اختران چشم و گوش و هوش ما  ** شب کجااند و به بیداری کجا 

  • Gâh kutlulukla, vuslatta, gönülleri hoş. Gâh kutsuzlukla, ayrılıkta kendilerinden geçmişlerdir.
  • گاه در سعد و وصال و دلخوشی  ** گاه در نحس فراق و بیهشی 

  • Felekteki ay, böyle dönüp durdukça bazen kapkaranlıktır bir zamanda apaydınlık.
  • ماه گردون چون درین گردیدنست  ** گاه تاریک و زمانی روشنست 

  • Gâh balla süt gibi bahar ve yaz olur, gâh, bir ölüm yerine benzeyen kış, zemheri gelir çatar, karlar yağar. 925
  • گه بهار و صیف هم‌چون شهد و شیر  ** گه سیاستگاه برف و زمهریر 

  • Külli olan şeyler bile onun önünde top gibi yuvarlanıp durur, çevgânına tâbi olur, secde eder.
  • چونک کلیات پیش او چو گوست  ** سخره و سجده کن چوگان اوست 

  • Sen ey gönül, bu yüz binlerce varlık içinden bir cüzüsün, nasıl olur da onun hükmüne karşı kararsız bir hale gelmezsin?
  • تو که یک جزوی دلا زین صدهزار  ** چون نباشی پیش حکمش بی‌قرار 

  • Beyin emrindeki ata dön, at gâh ahırda mahpustur, gâh gezer dolaşır.
  • چون ستوری باش در حکم امیر  ** گه در آخر حبس گاهی در مسیر 

  • Seni de bir mıha bağladı mı sabret, çözdü mü yürü sıçra.
  • چونک بر میخت ببندد بسته باش  ** چونک بگشاید برو بر جسته باش 

  • Güneş gökyüzünde eğri büğrü gitti mi yüzü kararır, Allah onu bir tutulmaya uğratır. 930
  • آفتاب اندر فلک کژ می‌جهد  ** در سیه‌روزی خسوفش می‌دهد 

  • Sen de aklını başına devşir de tutulma yerine düşmemeye savaş, bu suretle de tencere gibi yüzü kara bir hale gelme.
  • کز ذنب پرهیز کن هین هوش‌دار  ** تا نگردی تو سیه‌رو دیگ‌وار 

  • Buluta da öyle yürüme, böyle yürü diye ateşten kırbaç vururlar.
  • ابر را هم تازیانه‌ی آتشین  ** می‌زنندش کانچنان رو نه چنین 

  • Filân ovaya yağmur yağdır, buraya değil, kulağını aç diye kulağını bururlar.
  • بر فلان وادی ببار این سو مبار  ** گوشمالش می‌دهد که گوش دار 

  • Senin aklın, güneşten artık değildir ya. Nehyedilen fikirde kakılıp kalma.
  • عقل تو از آفتابی بیش نیست  ** اندر آن فکری که نهی آمد مه‌ایست 

  • Ey akıl, sen de dizginini eğriltme de tutulup nursuz bir hale gelmeyesin. 935
  • کژ منه ای عقل تو هم گام خویش  ** تا نیاید آن خسوف رو به پیش 

  • Güneşin suçu az oldu mu az tutulur, yarısını tutulmuş görürsün, yarısını nurlu.
  • چون گنه کمتر بود نیم آفتاب  ** منکسف بینی و نیمی نورتاب 

  • Allah, bu suretle seni suçun ne kadarsa o kadar tutarım. Suça verilen ceza suç miktarıncadır.
  • که به قدر جرم می‌گیرم ترا  ** این بود تقریر در داد و جزا 

  • İster iyi olsun ister kötü... İster âşikar olsun, ister gizli... Biz her şeyi duyarız, her şeyi görürüz der.
  • خواه نیک و خواه بد فاش و ستیر  ** بر همه اشیا سمیعیم و بصیر 

  • Babacığım, bundan geç, nevruz oldu, halk, Allah lütfuna ulaştı, herkesin ağzına tat geldi.
  • زین گذر کن ای پدر نوروز شد  ** خلق از خلاق خوش پدفوز شد 

  • Yine ırmağımıza can suyu geldi. Yine padişahımız köyümüze kondu. 940
  • باز آمد آب جان در جوی ما  ** باز آمد شاه ما در کوی ما 

  • Baht, salınıp gezmede, eteğini sürmede, tövbeyi bozma zamanı geldi diye naralar atmadadır.
  • می‌خرامد بخت و دامن می‌کشد  ** نوبت توبه شکستن می‌زند 

  • Yine sel geldi, tövbeyi silip süpürdü. Bekçi uykuya daldı, fırsat vakti gelip çattı.
  • توبه را بار دگر سیلاب برد  ** فرصت آمد پاسبان را خواب برد 

  • Her mahmur, şarap içti, sarhoş oldu. Bu gece varımızı, yoğumuzu rehine koyacağız.
  • هر خماری مست گشت و باده خورد  ** رخت را امشب گرو خواهیم کرد 

  • O canlara canlar katan lâl şarapla, lâl içinde lâl olduk, lâl içinde lâl kesildik.
  • زان شراب لعل جان جان‌فزا  ** لعل اندر لعل اندر لعل ما 

  • Yine meclis şenlendi, gönülleri parlattı. Kalk, kem göz değmesin diye mangala çörekotu at. 945
  • باز خرم گشت مجلس دلفروز  ** خیز دفع چشم بد اسپند سوز 

  • Güzel sarhoşların naralarını duyuyorum. Canım, ta sonuna kadar böyle olmayalım işte.
  • نعره‌ی مستان خوش می‌آیدم  ** تا ابد جانا چنین می‌بایدم 

  • İşte bir Hilâl bir Bilâl’e dost oldu. Diken yarası, ona gül ve gülnar kesildi.
  • نک هلالی با بلالی یار شد  ** زخم خار او را گل و گلزار شد 

  • Beden, diken yarası ile kalbura döndü ama canım, bedenim, devlet gülistanı oldu.
  • گر ز زخم خار تن غربال شد  ** جان و جسمم گلشن اقبال شد 

  • Beden, o kâfirin dikeninin zahmı önünde ama canım, Allah’nın sarhoşu!
  • تن به پیش زخم خار آن جهود  ** جان من مست و خراب آن و دود 

  • Canıma bir can kokusudur gelmede, merhametli sevgilimin kokusu erişmede. 950
  • بوی جانی سوی جانم می‌رسد  ** بوی یار مهربانم می‌رسد 

  • Mustafa, Miraçtan geldi, Bilâl’ine ne mutlu ne mutlu!
  • از سوی معراج آمد مصطفی  ** بر بلالش حبذا لی حبذا 

  • Sıddıyk, doğru özlü, doğru sözlü Bilâl’den bu sözleri duyunca tövbesinden el yudu.
  • چونک صدیق از بلال دم‌درست  ** این شنید از توبه‌ی او دست شست 

  • Allah razı olsun,Sıddıyk’ın bu vakayı Mustafa aleyhiselâm’a söylemesi, Bilâl’e, kâfirlerin yaptıkları zulümleri ve onun “Ahad ,Ahad” demesi yüzünden daha fazla zulmettiklerini anlatması,onu almak için birbirleriyle danışmaları
  • باز گردانیدن صدیق رضی الله عنه واقعه‌ی بلال را رضی الله عنه و ظلم جهودان را بر وی و احد احد گفتن او و افزون شدن کینه‌ی جهودان و قصه کردن آن قضیه پیش مصطفی علیه‌السلام و مشورت در خریدن او 

  • Sıddıyk bunun üzerine Mustafa’nın yanına gelip vefalı Bilâl’in halini anlattı.
  • بعد از آن صدیق پیش مصطفی  ** گفت حال آن بلال با وفا 

  • Dedi ki: O felekleri ölçen çevik ve kutlu kanatlı Bilâl, şimdi senin aşkına düşmüş, senin tuzağına tutulmuştur.
  • کان فلک‌پیمای میمون‌بال چست  ** این زمان در عشق و اندر دام تست 

  • Padişahın doğanıyken o kuzgunlardan zahmetlere uğramada. O ağır define, pislik içine gömülmüş. 955
  • باز سلطانست زان جغدان برنج  ** در حدث مدفون شدست آن زفت‌گنج 

  • Baykuşlar, doğana sitem etmedeler. Suçsuz olduğu halde kanatlarını yolmadalar.
  • جغدها بر باز استم می‌کنند  ** پر و بالش بی‌گناهی می‌کنند 

  • Suçu ancak doğan oluşu. Yusuf’un güzellikten başka ne suçu var ki?
  • جرم او اینست کو بازست و بس  ** غیر خوبی جرم یوسف چیست پس 

  • Baykuşun yeri yurdu yıkık yerlerdir. Onun için doğana kâfirce kızmadalar.
  • جغد را ویرانه باشد زاد و بود  ** هستشان بر باز زان زخم جهود 

  • Neden o diyarı hatırlıyorsun? Neden padişahın köşkünü, bileğini anıyorsun?
  • که چرا می یاد آری زان دیار  ** یا ز قصر و ساعد آن شهریار