لیک آهن را لطیف آن شعلههاست ** کاو جذوب تابش آن اژدهاست
But those flames are (too) gentle for the iron, for it is (eagerly) drawing to (itself) the heat of that (fiery) dragon.
هست آن آهن فقیر سخت کش ** زیر پتک و آتش است او سرخ و خوش830
That iron is the dervish who bears hardship (self-mortification): under the hammer and the fire he is red and happy.
حاجب آتش بود بیواسطه ** در دل آتش رود بیرابطه
He is the chamberlain of the fire (and) in immediate touch (with it): he goes into the heart of the fire without (any) link (between the fire and him).
بیحجاب آب و فرزندان آب ** پختگی ز آتش نیابند و خطاب
Without some screen, water and water's children get no cooking or conversation from the fire.
واسطه دیگی بود یا تابهای ** همچو پا را در روش پا تابهای
The medium is a pot or a pan—as (the medium) for the foot in walking (is) a sock (shoe)—
یا مکانی در میان تا آن هوا ** میشود سوزان و میآرد بما
Or a space between, so that the air becomes burning hot and brings (the fire) to the water.
پس فقیر آن است کاو بیواسطه ست ** شعلهها را با وجودش رابطه ست835
The dervish, then, is he that has no intermediary: the flames have (direct) connexion with his being.
پس دل عالم وی است ایرا که تن ** میرسد از واسطهی این دل به فن
Therefore he is the heart of the world, because by means of this heart the body attains to (its proper) art (function).
دل نباشد، تن چه داند گفتوگو ** دل نجوید، تن چه داند جستجو
(If) the heart be not there, how can the body talk and speak? (If) the heart seek not, how can the body seek and search?
پس نظرگاه شعاع آن آهن است ** پس نظرگاه خدا دل نی تن است
Therefore the theatre of the (Divine) rays is that iron; therefore the theatre of God is the heart, not the body.