-
احولیها اندک اندک کم شود ** چون ز هفصد بگذرد او یم شود
- Şaşılıklar yavaş, yavaş azalır; adam yedi yüz dereceyi geçti mi deniz kesilir.
-
آتشی کاصلاح آهن یا زر است ** کی صلاح آبی و سیب تر است
- Demiri yahut altını sâf bir hale getiren ateş, terü taze ayva ve elmaya yarar mı?
-
سیب و آبی خامیی دارد خفیف ** نه چو آهن تابشی خواهد لطیف
- Ayva ve elmanın da az bir hamlığı olabilir, fakat demire benzemezler, hafif bir hararet isterler.
-
لیک آهن را لطیف آن شعلههاست ** کاو جذوب تابش آن اژدهاست
- Hâlbuki o hararet, o şuleler, demir için kâfi değildir. Çünkü demir, ejderha gibi olan ateşin yalımını ister.
-
هست آن آهن فقیر سخت کش ** زیر پتک و آتش است او سرخ و خوش 830
- O demir, meşakkatlere tahammül eden fakirdir. Çekicin altında, ateşin içinde kıpkırmızı bir hale gelir; ondan hoşlanır.
-
حاجب آتش بود بیواسطه ** در دل آتش رود بیرابطه
- Bu çeşit fakir, ateşin vasıtasız perdecisidir, vasıta ve vesile olmaksızın ateşin ta ortasına kadar girer.
-
بیحجاب آب و فرزندان آب ** پختگی ز آتش نیابند و خطاب
- Fakat su ve su oğulları; hicap olmaksızın, bir vasıta bulunmaksızın ne ateşten olgun bir hale gelirler, ne ateşin hitabına mazhar olurlar.
-
واسطه دیگی بود یا تابهای ** همچو پا را در روش پا تابهای
- Ayağa, yürümek için nasıl ayakkabı lâzımsa bunlara da ateşten feyz almak için bir tencere yahut tava lâzımdır.
-
یا مکانی در میان تا آن هوا ** میشود سوزان و میآرد بما
- Yahut da ortada bir yer gerektir ki hava ısınsın, kızsın da harareti suya müessir olsun.
-
پس فقیر آن است کاو بیواسطه ست ** شعلهها را با وجودش رابطه ست 835
- Fakir ona derler ki şûlelerle vasıtasız rabıtası vardır.