English    Türkçe    فارسی   

3
1537-1546

  • آن تفاوت هست در عقل بشر ** که میان شاهدان اندر صور
  • Güzellerin bazıları, nasıl bazılarından üstün, bir kısmı da öbürlerinden aşağıysa insanların akılları da fazla yahut eksiktir.

  • زین قبل فرمود احمد در مقال ** در زبان پنهان بود حسن رجال
  • Ahmed, “Erlerin güzelliği, dillerinin altında gizlidir” mealinde bir söz söyledi.

  • عقول خلق متفاوتست در اصل فطرت و نزد معتزله متساویست تفاوت عقول از تحصیل علم است
  • İnsanların akılları, yaratılışta farklıdır, fakat Mutezile’ye göre müsavidir, artıklık, eksiklik, bilgi tahsilinden ileri gelir

  • اختلاف عقلها در اصل بود ** بر وفاق سنیان باید شنود
  • Akıllardaki aykırılık, yaratılıştadır. Bu hususta Sünnilerin sözünü dilemek, onların hükmünü kabul etmek gerek.

  • بر خلاف قول اهل اعتزال ** که عقول از اصل دارند اعتدال 1540
  • Bu hüküm itizal ehlinin sözlerine aykırıdır. Onlar, “Akıllar yaratılışta aynı derecededir,

  • تجربه و تعلیم بیش و کم کند ** تا یکی را از یکی اعلم کند
  • Tecrübe ve öğreniş, aklı çoğaltır, azaltır, bu suretle bir adam, öbüründen daha bilgili olur” derler.

  • باطلست این زانک رای کودکی ** که ندارد تجربه در مسلکی
  • Bu söz bâtıldır. O zeki çocuk, herhangi ir meslekte tecrübe sahibi değildi ya.

  • بر دمید اندیشه‌ای زان طفل خرد ** پیر با صد تجربه بویی نبرد
  • Fakat o küçük çocuk, öyle bir tedbirde bulundu ki yüzlerce tecrübe sahibi ihtiyar, o tedbirinin kokusunu bile alamadı.

  • خود فزون آن به که آن از فطرتست ** تا ز افزونی که جهد و فکرتست
  • Zaten yaradılışta olan üstünlük, çalışıp çabalama, düşünüp taşınma ile elde edilen üstünlükten elbette iyidir.

  • تو بگو داده‌ی خدا بهتر بود ** یاکه لنگی راهوارانه رود 1545
  • Sen söyle, Allah vergisi mi daha iyi, yoksa topal eşeğin rahvan atı taklidi mi?

  • در وهم افکندن کودکان اوستاد را
  • Çocukların hocayı vehme düşürmeleri

  • روز گشت و آمدند آن کودکان ** بر همین فکرت ز خانه تا دکان
  • Ertesi gün oldu. Çocuklar, bu düşünceyle mektebe geldiler.