هم‌چو مرهم ساکن و بس کارکن ** چون خرد ساکن وزو جنبان سخن
Merhem gibi dururum ama hayli iş görürüm... akıl gibi hani; o da durur ama söz, ondan doğar, harekete gelir.
نزد آنکس که نداند عقلش این ** زلزله هست از بخارات زمین3720
Fakat bunu aklı kavramayana göre yer deprentisi yerdeki buharlardan olur.
موری بر کاغذ می‌رفت نبشتن قلم دید قلم را ستودن گرفت موری دیگر کی چشم تیزتر بود گفت ستایش انگشتان را کن کی آن هنر ازیشان می‌بینم موری دگر کی از هر دو چشم روشن‌تر بود گفت من بازو را ستایم کی انگشتان فرع بازواند الی آخره
Bir karınca, kağıtta giderken kalemin yazı yazdığını görüp kalemi öğmeğe başladı. Gözü keskin olan başka bir karınca, ben görüyorum dedi.. bu hüner parmaklardan;parmakları öğ. Gözü ikisinden de daha iyi gören bir başka karınca dedi ki: Ben,kolu öğerim; çünkü parmaklar, kolun fer'idir saire..
مورکی بر کاغذی دید او قلم ** گفت با مور دگر این راز هم
Bir karıncacık, kâğıt üstünde kalemi gördü; bu sırrı bir başka karıncaya söyledi.
که عجایب نقشها آن کلک کرد ** هم‌چو ریحان و چو سوسن‌زار و ورد
Dedi ki: O kalem, kağıdı fesleğen, süsen ve gül bahçesi haline getirdi... acayip şekiller yaptı.
گفت آن مور اصبعست آن پیشه‌ور ** وین قلم در فعل فرعست و اثر
O karınca, o sanatı yapan parmaklardır... şu kalem, yaptığı işte parmaklara tabidir, parmakların fer-i ve eseridir dedi.
گفت آن مور سوم کز بازوست ** که اصبع لاغر ز زورش نقش بست
Üçüncü karınca dedi ki: Hayır... onları yapan koldur. Arık parmaklar, onun kuvvetiyle o nakışları çizdi.
هم‌چنین می‌رفت بالا تا یکی ** مهتر موران فطن بود اندکی3725
Böylece her biri bahiste ileriye doğru gitti. Nihayet birazcık anlayışı olan ve karıncaların ulusu bulunan bir karınca,
گفت کز صورت مبینید این هنر ** که به خواب و مرگ گردد بی‌خبر
Dedi ki: Bu hüneri, suret yapıyor sanmayın, öyle görmeyin! Suret, uykuda ve ölümde bundan bihaberdir.
صورت آمد چون لباس و چون عصا ** جز به عقل و جان نجنبد نقشها
Suret elbise ve sopa gibidir... bu nakışları, akıldan, candan başka bir şey yapamaz!
بی‌خبر بود او که آن عقل و فاد ** بی ز تقلیب خدا باشد جماد
Halbuki o da, akılla canın, Allahnın döndürüp hareket ettirmesi olmazsa cansız bir şeyden ibaret olduğunu bilmiyordu.