English    Türkçe    فارسی   

2
410-459

  • مال ما خوردی مظالم می‏بری ** از چه بود این ظلم دیگر بر سری‏ 410
  • Thou hast devoured our property and art carrying off thy iniquities (to the next world): for what reason was this other injustice (put) on the top (of all the rest)?”

  • تا نماز دیگر آن کودک گریست ** شیخ دیده بست و در وی ننگریست‏
  • Till afternoon prayers the boy wept; the Shaykh closed his eyes and did not look at him.

  • شیخ فارغ از جفا و از خلاف ** در کشیده روی چون مه در لحاف‏
  • The Shakyh, unconcerned with abuse and opposition, had withdrawn his moon-like face under the coverlet,

  • با ازل خوش با اجل خوش شاد کام ** فارغ از تشنیع و گفت خاص و عام‏
  • Pleased with eternity, pleased with death, joyous, unconcerned with revilement and the talk of high or low.

  • آن که جان در روی او خندد چو قند ** از ترش رویی خلقش چه گزند
  • He in whose face the Beloved smiles sweetly, what harm can befall him from the sour looks of (other) people?

  • آن که جان بوسه دهد بر چشم او ** کی خورد غم از فلک وز خشم او 415
  • He on whose eye the Beloved bestows a kiss, how should he grieve at Heaven and its anger?

  • در شب مهتاب مه را بر سماک ** از سگان و عوعو ایشان چه باک‏
  • On a moonlight night what cares the moon in (the mansion of) Simák for dogs and their barking?

  • سگ وظیفه‏ی خود به جا می‏آورد ** مه وظیفه‏ی خود به رخ می‏گسترد
  • The dog is performing his task; the moon is smoothly fulfilling her task by means of her (bright) countenance.

  • کارک خود می‏گزارد هر کسی ** آب نگذارد صفا بهر خسی‏
  • Every one is executing his little business: water does not lose purity because of a bit of weed (rubbish).

  • خس خسانه می‏رود بر روی آب ** آب صافی می‏رود بی‏اضطراب‏
  • The weeds float weedily (contemptibly) on the surface of the water: the water flows on pure (and) undisturbed.

  • مصطفی مه می‏شکافد نیم شب ** ژاژ می‏خاید ز کینه بو لهب‏ 420
  • Mustafá (Mohammed) splits the moon at midnight; Abú Lahab from hatred talks drivel.

  • آن مسیحا مرده زنده می‏کند ** و آن جهود از خشم سبلت می‏کند
  • The Messiah (Jesus) brings the dead to life, and the Jew tears his moustache in wrath.

  • بانگ سگ هرگز رسد در گوش ماه ** خاصه ماهی کاو بود خاص اله‏
  • Does the dog's bark ever reach the moon's ear, especially that Moon who is the chosen of God?

  • می‏خورد شه بر لب جو تا سحر ** در سماع از بانگ چغزان بی‏خبر
  • The king drinks wine on the bank of the stream till dawn, and in listening to the music is unaware of the croaking of the frogs.

  • هم شدی توزیع کودک دانگ چند ** همت شیخ آن سخا را کرد بند
  • The division of (the money due to) the boy (amongst the creditors) would have been (only a few dángs (for each to pay); (but) the Shaykh's (spiritual) influence stopped that generosity,

  • تا کسی ندهد به کودک هیچ چیز ** قوت پیران از این بیش است نیز 425
  • So that no one should give the boy anything: the power of the Pírs is even greater than this.

  • شد نماز دیگر آمد خادمی ** یک طبق بر کف ز پیش حاتمی‏
  • (When) it was (time for) afternoon prayers, a servant came with a tray in his hand from one like Hátim,

  • صاحب مالی و حالی پیش پیر ** هدیه بفرستاد کز وی بد خبیر
  • A man of property and condition: he sent it as a present to the Pír (Shaykh), for he knew about him.

  • چار صد دینار بر گوشه‏ی طبق ** نیم دینار دگر اندر ورق‏
  • (There were) four hundred dinars, and in a corner of the tray another half-dinar in a piece of paper.

  • خادم آمد شیخ را اکرام کرد ** و آن طبق بنهاد پیش شیخ فرد
  • The servant advanced and did honour to the Shaykh, and laid the tray before the peerless Shaykh.

  • چون طبق را از غطا واکرد رو ** خلق دیدند آن کرامت را از او 430
  • When he (the Shaykh) uncovered the face of the tray, the people beheld the miracle (manifested) from him.

  • آه و افغان از همه برخاست زود ** کای سر شیخان و شاهان این چه بود
  • Immediately cries of sorrow and lamentation arose from all —“O head of the Shaykhs and (spiritual) kings, what was (the meaning of) this?

  • این چه سر است این چه سلطانی است باز ** ای خداوند خداوندان راز
  • What secret is this? Once more, what sovereignty is this, O lord of the lords of mystery?

  • ما ندانستیم ما را عفو کن ** بس پراکنده که رفت از ما سخن‏
  • We knew not. Pardon us. Very deranged were the words that went out from us.

  • ما که کورانه عصاها می‏زنیم ** لاجرم قندیلها را بشکنیم‏
  • We who blindly brandish staffs cannot help breaking lamps.

  • ما چو کران ناشنیده یک خطاب ** هرزه گویان از قیاس خود جواب‏ 435
  • We, like deaf men, without having heard a single thing spoken (to us), are answering idly from our own surmise.

  • ما ز موسی پند نگرفتیم کاو ** گشت از انکار خضری زرد رو
  • We have not taken warning from Moses, who was made shamefaced by disbelief in a Khizr,

  • با چنان چشمی که بالا می‏شتافت ** نور چشمش آسمان را می‏شکافت‏
  • Notwithstanding (that he had) an eye that sped aloft, and the light of his eye was piercing heaven.

  • کرده با چشمت تعصب موسیا ** از حماقت چشم موش آسیا
  • O Moses (of this age), through foolishness the eye of a mill-mouse has fanatically set itself against thine eye.”

  • شیخ فرمود آن همه گفتار و قال ** من بحل کردم شما را آن حلال‏
  • The Shaykh said, “I forgive all that talk and palaver: it is lawful to you.

  • سر این آن بود کز حق خواستم ** لاجرم بنمود راه راستم‏ 440
  • The secret of this (matter) was that I besought God: consequently He showed me the right way,

  • گفت آن دینار اگر چه اندک است ** لیک موقوف غریو کودک است‏
  • And said, ‘Though that dinar is little, yet (the payment of) it is dependent on the boy's outcry.

  • تا نگرید کودک حلوا فروش ** بحر رحمت در نمی‏آید به جوش‏
  • Until the halwá-selling boy weeps, the sea of (My) mercy is not aroused’.”

  • ای برادر طفل طفل چشم تست ** کام خود موقوف زاری دان درست‏
  • O brother, the child (boy) is the child (pupil) of your eye: know surely that (the gaining of) your desire is dependent on (tears of) distress.

  • گر همی‏خواهی که آن خلعت رسد ** پس بگریان طفل دیده بر جسد
  • If you wish that that robe of honour (which you desire) should come (to you), then make the child (pupil) of your eye weep over your body.

  • ترسانیدن شخصی زاهد را که کم گری تا کور نشوی
  • How a certain person frightened an ascetic, saying, “Weep little, lest thou become blind.”

  • زاهدی را گفت یاری در عمل ** کم گری تا چشم را ناید خلل‏ 445
  • A comrade in the work (of religion) said to an ascetic, “Weep little, lest thine eye come to harm.”

  • گفت زاهد از دو بیرون نیست حال ** چشم بیند یا نبیند آن جمال‏
  • The ascetic said, “The case is not outside of (admits only) two (alternatives): the eye will see, or it will not see, that (Divine) Beauty.

  • گر ببیند نور حق خود چه غم است ** در وصال حق دو دیده چه کم است‏
  • If it see the Light of God, what is there to grieve about? How little are two eyes (to him that is) in union with God!

  • ور نخواهد دید حق را گو برو ** این چنین چشم شقی گو کور شو
  • And if it shall not see God, let it go! Let such a miserable eye become blind!”

  • غم مخور از دیده کان عیسی تراست ** چپ مرو تا بخشدت دو چشم راست‏
  • Do not grieve for your eye when that Jesus is yours; do not go to the left (but to the right), that he may give you two right (sound) eyes.

  • عیسی روح تو با تو حاضر است ** نصرت از وی خواه کاو خوش ناصر است‏ 450
  • The Jesus of your spirit is present with you: beg aid from him, for he is a goodly aider;

  • لیک بیگار تن پر استخوان ** بر دل عیسی منه تو هر زمان‏
  • But do not every moment lay on the heart of (that) Jesus the unprofitable work of (providing for) a body full of bones,

  • همچو آن ابله که اندر داستان ** ذکر او کردیم بهر راستان‏
  • Like the fool whom we mentioned in the story for the sake of the righteous.

  • زندگی تن مجو از عیسی‏ات ** کام فرعونی مخواه از موسی‏ات‏
  • Seek not you from your Jesus the life of the body, ask not from your Moses the wish of a Pharaoh.

  • بر دل خود کم نه اندیشه‏ی معاش ** عیش کم ناید تو بر درگاه باش‏
  • Burden not your heart with thoughts of livelihood; livelihood will not fail: be (constant in attendance) at the (Divine) Court.

  • این بدن خرگاه آمد روح را ** یا مثال کشتیی مر نوح را 455
  • This body is a tent for the spirit, or like an ark for Noah.

  • ترک چون باشد بیابد خرگهی ** خاصه چون باشد عزیز درگهی‏
  • When the Turcoman is there, he will find a tent, especially when he is one held in honour at the Court (of God).

  • تمامی قصه‏ی زنده شدن استخوانها به دعای عیسی علیه السلام
  • Conclusion of the story of the coming to life of the bones at the prayer of Jesus, on whom be peace!

  • خواند عیسی نام حق بر استخوان ** از برای التماس آن جوان‏
  • Jesus pronounced the Name of God over the bones on account of the young man’s entreaty.

  • حکم یزدان از پی آن خام مرد ** صورت آن استخوان را زنده کرد
  • For the sake of that foolish man the decree of God gave life to the form which those bones had possessed.

  • از میان بر جست یک شیر سیاه ** پنجه‏ای زد کرد نقشش را تباه‏
  • A black lion sprang forth, smote once with its paw, and destroyed his (bodily) image.