English    Türkçe    فارسی   

3
954-1003

  • عصمت یا نار کونی باردا ** لا تکون النار حرا شاردا
  • Ey ateş, soğu, yakma emrinin koruması yüzünden ateş yakmaz, bir zarar vermez” diye vahiy gelmişti.
  • زن بوحی انداخت او را در شرر ** بر تن موسی نکرد آتش اثر 955
  • Kadın, vahiy üzerine Musa’yı ateşe attı. Fakat ateş Musa’yı yakmadı.
  • پس عوانان بی مراد آن سو شدند ** باز غمازان کز آن واقف بدند
  • Memurlar, bunu görünce meyus olup muratlarına erişmediler, çekilip gittiler. Fakat kovucular, yine bu işi anlayıp,
  • با عوانان ماجرا بر داشتند ** پیش فرعون از برای دانگ چند
  • Firavundan birkaç para koparmak için memurlara macerayı anlattılar.
  • کای عوانان باز گردید آن طرف ** نیک نیکو بنگرید اندر غرف
  • O tarafa dönün, pencereden iyice bir bakın dediler.
  • وحی آمدن به مادر موسی کی موسی را در آب افکن
  • Musa’yı suya at diye anasına vahiy gelmesi
  • باز وحی آمد که در آبش فکن ** روی در اومید دار و مو مکن
  • Musa’nın anasına yine “Çocuğunu suya at, saçını, başını yolma, ümitlen,
  • در فکن در نیلش و کن اعتماد ** من ترا با وی رسانم رو سپید 960
  • İtimat et, onu Nil’e at… Ben, onu yüzü ak olarak sana kavuştururum” diye vahiy geldi.
  • این سخن پایان ندارد مکرهاش ** جمله می‌پیچید هم در ساق و پاش
  • Bu sözün sonu gelmez ki. Firavunun bütün hileleri, yakasına, paçasına dolaşmaktaydı.
  • صد هزاران طفل می‌کشت او برون ** موسی اندر صدر خانه در درون
  • O, dışarıda yüz binlerce çocuk öldürüyordu; Musa ise evinin içinde başköşede yetişmekteydi.
  • از جنون می‌کشت هر جا بد جنین ** از حیل آن کورچشم دوربین
  • O uzağı gören kör Firavun, hilelere sapıp deliliğinden nerede yeni doğmuş bir çocuk varsa öldürtmekteydi.
  • اژدها بد مکر فرعون عنود ** مکر شاهان جهان را خورده بود
  • İnatçı Firavunun hilesi ejderha idi, bütün âlem padişahlarının hilelerini yutmuştu.
  • لیک ازو فرعون‌تر آمد پدید ** هم ورا هم مکر او را در کشید 965
  • Fakat ondan daha Firavun birisi zuhur etti. Onu da yuttu, hilesini de!
  • اژدها بود و عصا شد اژدها ** این بخورد آن را به توفیق خدا
  • O bir ejderha idi, asâ da bir ejderha oldu. Bu, onu Allah tevfikiyle sömürüp yutuverdi!
  • دست شد بالای دست این تا کجا ** تا بیزدان که الیه المنتهی
  • El üstünde el var… Nereye kadar bu. Ta son erişilecek menzile, ta Allah’a kadar!
  • کان یکی دریاست بی غور و کران ** جمله دریاها چو سیلی پیش آن
  • Çünkü o, öyle bir denizdir ki ne dibi var, ne kıyısı! Bütün denizler, ona karşı sele benzer.
  • حیله‌ها و چاره‌ها گر اژدهاست ** پیش الا الله آنها جمله لاست
  • Hileler, tedbirler ejderha ise Tek Allah önünde hepsi de hiçtir!
  • چون رسید اینجا بیانم سر نهاد ** محو شد والله اعلم بالرشاد 970
  • Sözün, buraya gelince yere baş koyup mahvoldu… Doğru yolu Allah daha iyi bilir!
  • آنچ در فرعون بود اندر تو هست ** لیک اژدرهات محبوس چهست
  • Firavunda olan yok mu? Sende de var. Fakat senin ejderha kuyuya hapsedilmiş!
  • ای دریغ این جمله احوال توست ** تو بر آن فرعون بر خواهیش بست
  • Yazıklar olsun… Bunların hepsi de senin ahvalin. Fakat sen, onları Firavuna isnat etmek istersin.
  • گر ز تو گویند وحشت زایدت ** ور ز دیگر آفسان بنمایدت
  • Senin hâlinden bahsettiler mi canın sıkılır, başkasından bahsettiler mi sana masal gelir.
  • چه خرابت می‌کند نفس لعین ** دور می‌اندازدت سخت این قرین
  • Lâkin nefis seni ne de harap etmiş… Bu arkadaşın da seni hikâyelerle uzaklara atmakta!
  • آتشت را هیزم فرعون نیست ** ورنه چون فرعون او شعله‌زنیست 975
  • Senin ateşine, Firavunun ateşine atılan odun atılmamakta, onun gibi fırsat bulamıyorsun sen. Yoksa fırsat bulsan senin ateşin de Firavunun ateşi gibi yalımlanır!
  • حکایت مارگیر کی اژدهای فسرده را مرده پنداشت در ریسمانهاش پیچید و آورد به بغداد
  • Yılancının donmuş bir ejderhayı ölü sanarak iple bağlayıp Bağdat’a getirmesi
  • یک حکایت بشنو از تاریخ‌گوی ** تا بری زین راز سرپوشیده بوی
  • Eski vakaları bilip söyleyenden bir hikâye dinle de bu üstü örtülü sırdan bir koku al.
  • مارگیری رفت سوی کوهسار ** تا بگیرد او به افسونهاش مار
  • Bir yılancı, afsunlarla yılan tutmak üzere dağlara yüz tuttu.
  • گر گران و گر شتابنده بود ** آنک جویندست یابنده بود
  • Arayan ister yavaş gitsin, ister hızlı, nihayet aradığını bulur.
  • در طلب زن دایما تو هر دو دست ** که طلب در راه نیکو رهبرست
  • İki elini de aramadan çekme. Arama, yolda en iyi bir kılavuzdur.
  • لنگ و لوک و خفته‌شکل و بی‌ادب ** سوی او می‌غیژ و او را می‌طلب 980
  • Topal olsan, sakat olsan bile, uyuklar gibi halde, hatta edepsizce sine de olsa ona doğru kımıldan, onu ara.
  • گه بگفت و گه بخاموشی و گه ** بوی کردن گیر هر سو بوی شه
  • Gâh lâfla, gâh susarak, gâh şuraya, buraya boynunu uzatarak, o padişahın kokusunu almaya çalış.
  • گفت آن یعقوب با اولاد خویش ** جستن یوسف کنید از حد بیش
  • Yakup, oğullarına “Yusuf’un kokusunu haddinden fazla arayın” dedi.
  • هر حس خود را درین جستن بجد ** هر طرف رانید شکل مستعد
  • Siz de her duygunuzu istidatlı bir hâle getirin de her yanda adamakıllı onu araştırın.
  • گفت از روح خدا لا تیاسوا ** همچو گم کرده پسر رو سو بسو
  • Allah, “Allah lütfundan meyus olmayın, ümit kesmeyin” dedi. Çocuğunu kaybetmiş Yakup gibi sen de bucak bucak yürü.
  • از ره حس دهان پرسان شوید ** گوش را بر چار راه آن نهید 985
  • Onu ağzınla sorup soruşturun. Dört yana kulak verip onu araştırın!
  • هر کجا بوی خوش آید بو برید ** سوی آن سر کاشنای آن سرید
  • Nereden bir güzel koku alırsan koklayın. Ne taraftan o âşinanın kokusunu alırsanız o tarafa yürüyün!
  • هر کجا لطفی ببینی از کسی ** سوی اصل لطف ره یابی عسی
  • Nerede bir kişiden lütuf görürsen o adama mukayyet ol… Belki o lütfun aslına yol bulursun, olur ya!
  • این همه خوشها ز دریاییست ژرف ** جزو را بگذار و بر کل دار طرف
  • Bütün bu hoşluklar, ulu bir denizdendir. Sen cüzü bırak da külle dön.
  • جنگهای خلق بهر خوبیست ** برگ بی برگی نشان طوبیست
  • Halkın savaşları hep güzellik içindir, hep iyilik içindir. Fakat yoksulluk azığı yok mu, asıl saadet nişanesi odur.
  • خشمهای خلق بهر آشتیست ** دام راحت دایما بی‌راحتیست 990
  • Halkın kızışları sulh içindir ama rahata ulaşma tuzağı, daima rahatsızlıktır, zahmetle rahata ulaşılır.
  • هر زدن بهر نوازش را بود ** هر گله از شکر آگه می‌کند
  • Her sille, okşamak içindir... Her şikâyet, insana şükretmeyi andırır.
  • بوی بر از جزو تا کل ای کریم ** بوی بر از ضد تا ضد ای حکیم
  • Ey kerem sahibi, cüzden kül kokusunu al… Ey hakîm, zıttan zıddı istidlâl et!
  • جنگها می آشتی آرد درست ** مار گیر از بهر یاری مار جست
  • Doğrusu savaşlar, barışa sebep olur. Yılancı da kim için yılan aradı.
  • بهر یاری مار جوید آدمی ** غم خورد بهر حریف بی‌غمی
  • İnsan, geçim için, rahatlık için yılan arar, gamdan kurtulmak için gam yiyip durur.
  • او همی‌جستی یکی ماری شگرف ** گرد کوهستان و در ایام برف 995
  • O da o karda, kışta dağları dönüp dolaşmakta, iri bir yılan arayıp durmaktaydı.
  • اژدهایی مرده دید آنجا عظیم ** که دلش از شکل او شد پر ز بیم
  • Derken bir dağda iri bir ölmüş yılan gördü. Şekli bile gönlünü dehşetle dolduruyordu.
  • مارگیر اندر زمستان شدید ** مار می‌جست اژدهایی مرده دید
  • Yılancı, o şiddetli kış mevsiminde yılan ararken o koskoca ölü ejderhayı gördü.
  • مارگیر از بهر حیرانی خلق ** مار گیرد اینت نادانی خلق
  • Yılancı, halkı hayretlere düşürmek için yılan tutar. İşte sana halkın bilgisizliği!
  • آدمی کوهیست چون مفتون شود ** کوه اندر مار حیران چون شود
  • İnsan, bir dağa benzer, dağ nasıl aldanır, nasıl olur da bir yılana hayran olur?
  • خویشتن نشناخت مسکین آدمی ** از فزونی آمد و شد در کمی 1000
  • Yoksul âdemoğlu kendisini tanımadı, bilmedi, fazilet makamından gelip bu noksan âlemine düşüverdi.
  • خویشتن را آدمی ارزان فروخت ** بود اطلس خویش بر دلقی بدوخت
  • İnsan kendisini ucuz sattı. Atlastı, kendini bir hırkaya yamadı gitti!
  • صد هزاران مار و که حیران اوست ** او چرا حیران شدست و ماردوست
  • Yüz binlerce yılan ve dağ, ona hayranken o, niçin hayretlere düştü, yılan sevdasına kapıldı?
  • مارگیر آن اژدها را بر گرفت ** سوی بغداد آمد از بهر شگفت
  • Yılancı, o ejderhayı tutup, halkı hayrete düşürmek için Bağdat’a geldi.