فعل باران بهاری با درخت ** آید از انفاسشان در نیک بخت‌‌

From their breaths there comes (is produced) in him who is fortunate the (same) effect (as that) of the spring rain on the tree.

گر درخت خشک باشد در مکان ** عیب آن از باد جان افزا مدان‌‌

If there be in the place a dry tree, do not deem its defect to be due to the life quickening wind.

باد کار خویش کرد و بروزید ** آن که جانی داشت بر جانش گزید 2045

The wind did its own work and blew on: he that had a soul chose it in preference to his soul.

در معنی این حدیث که اغتنموا برد الربیع الی آخره‌‌

On the meaning of the Tradition, “Take advantage of the coolness of the spring season, etc.”

گفت پیغمبر ز سرمای بهار ** تن مپوشانید یاران زینهار

The Prophet said, “Give heed, my friends! Do not cover your bodies from the cold of spring,

ز آن که با جان شما آن می‌‌کند ** کان بهاران با درختان می‌‌کند

For it does to your spirits the same thing that spring does to the trees;

لیک بگریزید از سرد خزان ** کان کند کاو کرد با باغ و رزان‌‌

But flee from the cold of autumn, for it does what autumn did to the garden and the vines.”

راویان این را به ظاهر برده‌‌اند ** هم بر آن صورت قناعت کرده‌‌اند

The traditionists have referred this (saying) to the outward (sense), and have been content with that same (outward) form.

بی‌‌خبر بودند از جان آن گروه ** کوه را دیده ندیده کان بکوه‌‌ 2050

That class (of people) were ignorant of the spirit: they saw the mountain, they did not see the mine in the mountain.

آن خزان نزد خدا نفس و هواست ** عقل و جان عین بهار است و بقاست‌‌

In the sight of God that “autumn” is the flesh (nafs) and (its) desires: the reason and the spirit are the essence of spring and are everlasting life.

مر ترا عقل است جزوی در نهان ** کامل العقلی بجو اندر جهان‌‌

Thou hast a partial reason hidden (within thee): (now) in this world seek one whose reason is perfect.