تا به گفتوگوی بیداری دری ** تو ز گفت خواب بویی کی بری
So long as thou art (engaged) in the conversation of wakefulness, how wilt thou catch any scent of the conversation of sleep?
سیر بیرونی است قول و فعل ما ** سیر باطن هست بالای سما570
Our speech and action is the exterior journey: the interior journey is above the sky.
حس خشکی دید کز خشکی بزاد ** عیسی جان پای بر دریا نهاد
The (physical) sense saw (only) dryness, because it was born of dryness (earth): the Jesus of the spirit set foot on the sea.
سیر جسم خشک بر خشکی فتاد ** سیر جان پا در دل دریا نهاد
The journey of the dry body befell on dry land, (but) the journey of the spirit set foot (took place) in the heart of the sea.
چون که عمر اندر ره خشکی گذشت ** گاه کوه و گاه صحرا گاه دشت
Since thy life has passed in travelling on land, now mountain, now river, now desert,
آب حیوان از کجا خواهی تو یافت ** موج دریا را کجا خواهی شکافت
Whence wilt thou gain the Water of Life? Where wilt thou cleave the waves of the Sea?
موج خاکی وهم و فهم و فکر ماست ** موج آبی محو و سکر است و فناست575
The waves of earth are our imagination and understanding and thought; the waves of water are (mystical) self-effacement and intoxication and death (faná).
تا در این سکری از آن سکری تو دور ** تا از این مستی از آن جامی تو دور
Whilst thou art in this (sensual) intoxication, thou art far from that (mystical) intoxication; whilst thou art drunken with this, thou art blind to that cup.
گفتوگوی ظاهر آمد چون غبار ** مدتی خاموش خو کن هوش دار
Outward speech and talk is as dust: do thou for a time make a habit of silence. Take heed!
مکرر کردن مریدان که خلوت را بشکن
How the disciples repeated their request that he should interrupt his seclusion.
جمله گفتند ای حکیم رخنه جو ** این فریب و این جفا با ما مگو
They all said: “O sage who seekest a crevice (means of evasion), say not to us this (word of) guile and harshness.