هم‌چنانک گفت آن یار رسول ** چون نبی بر خواندی بر ما فصول

Even as the Companion of the Prophet said, “Whenever the Prophet recited sections (of the Qur’án) to us,

آن رسول مجتبی وقت نثار ** خواستی از ما حضور و صد وقار 3245

At the moment of munificence that chosen Messenger would demand of us attentiveness and a hundred reverences.”

آنچنان که بر سرت مرغی بود ** کز فواتش جان تو لرزان شود

’Tis as when a bird is (perched) on your head, and your soul trembles for fear of its flitting,

پس نیاری هیچ جنبیدن ز جا ** تا نگیرد مرغ خوب تو هوا

So you dare not stir from your place, lest your beautiful bird should take to the air;

دم نیاری زد ببندی سرفه را ** تا نباید که بپرد آن هما

You dare not breathe, you suppress a cough, lest that humá should fly away;

ور کست شیرین بگوید یا ترش ** بر لب انگشتی نهی یعنی خمش

And if any one speak sweet or sour (words) to you, you lay a finger on your lip, meaning, “Hush!”

حیرت آن مرغست خاموشت کند ** بر نهد سردیگ و پر جوشت کند 3250

Bewilderment is (like) that bird: it makes you silent: it puts the lid on the kettle and fills you with the boiling (of love).

پرسیدن پادشاه قاصدا ایاز را کی چندین غم و شادی با چارق و پوستین کی جمادست می‌گویی تا ایاز را در سخن آورد

How the King (Mahmúd) purposely asked Ayáz, “(Why) art thou telling all this sorrow and joy to a rustic shoe and a sheepskin jacket, which are inanimate?” (His purpose was) that he might induce Ayáz to speak.

ای ایاز این مهرها بر چارقی ** چیست آخر هم‌چو بر بت عاشقی

(The King said), “O Ayáz, pray, why are these marks of affection, like (those of) a lover to his adored one, (shown by thee) to a rustic shoe?

هم‌چو مجنون از رخ لیلی خویش ** کرده‌ای تو چارقی را دین و کیش

Thou hast made a rustic shoe (the object of) thy devotion and religion, as Majnún (made) of his Laylá’s face (an object of the same kind).

با دو کهنه مهر جان آمیخته ** هر دو را در حجره‌ای آویخته

Thou hast mingled thy soul’s love with two old articles (of dress) and hung them both in a chamber.