English    Türkçe    فارسی   

1
1250-1274

  • کای عجب نهی از پی تحریم بود ** یا به تاویلی بد و توهیم بود 1250
  • Wondering whether the prohibition was for the purpose of making unlawful (the thing prohibited), or whether it admitted of an interpretation and was a cause of perplexity.

  • در دلش تاویل چون ترجیح یافت ** طبع در حیرت سوی گندم شتافت‌‌
  • When (the view that it admitted of) interpretation prevailed in his mind, his nature hastened in bewilderment towards the wheat.

  • باغبان را خار چون در پای رفت ** دزد فرصت یافت، کالا برد تفت‌‌
  • When the thorn went into the foot of the gardener (Adam), the thief (Satan) found an opportunity and quickly carried off the goods.

  • چون ز حیرت رست باز آمد به راه ** دید برده دزد رخت از کارگاه‌‌
  • As soon as he escaped from bewilderment, he returned into the (right) road; (then) he saw that the thief had carried off the wares from the shop.

  • ربنا إنا ظلمنا گفت و آه ** یعنی آمد ظلمت و گم گشت راه‌‌
  • He cried, ‘O Lord, we have done wrong,’ and ‘Alas,’ that is to say, ‘darkness came and the way was lost.’

  • پس قضا ابری بود خورشید پوش ** شیر و اژدرها شود زو همچو موش‌‌ 1255
  • Divine destiny, then, is a cloud that covers the sun: thereby lions and dragons become as mice.

  • من اگر دامی نبینم گاه حکم ** من نه تنها جاهلم در راه حکم‌‌
  • If I (the hoopoe) do not see a snare in the hour of Divine ordainment, ’tis not I alone who am ignorant in the course of Divine ordainment.”

  • ای خنک آن کاو نکو کاری گرفت ** زور را بگذاشت او زاری گرفت‌‌
  • Oh, happy he that clave to righteousness, he (that) let (his own) strength go and took to supplication!

  • گر قضا پوشد سیه همچون شبت ** هم قضا دستت بگیرد عاقبت‌‌
  • If the Divine destiny shrouds thee in black like night, yet the Divine destiny will take thy hand (and guide thee) at the last.

  • گر قضا صد بار قصد جان کند ** هم قضا جانت دهد درمان کند
  • If the Divine destiny a hundred times attempts thy life, yet the Divine destiny gives thee life and heals thee.

  • این قضا صد بار اگر راهت زند ** بر فراز چرخ خرگاهت زند 1260
  • This Divine destiny, if a hundred times it waylays thee, (nevertheless) pitches thy tent on the top of Heaven.

  • از کرم دان این که می‌‌ترساندت ** تا به ملک ایمنی بنشاندت‌‌
  • Know that this is from the loving kindness (of God), that He terrifies thee in order that He may establish thee in the kingdom of security.

  • این سخن پایان ندارد گشت دیر ** گوش کن تو قصه‌‌ی خرگوش و شیر
  • This subject hath no end. ’Tis late. Hearken (now) to the story of the hare and the lion.

  • پای واپس کشیدن خرگوش از شیر چون نزدیک چاه رسید
  • How the hare drew back from the lion when he approached the well.

  • چون که نزد چاه آمد شیر دید ** کز ره آن خرگوش ماند و پا کشید
  • When the lion came near the well, he saw that the hare lagged on the way and stepped back.

  • گفت پا واپس کشیدی تو چرا ** پای را واپس مکش پیش اندر آ
  • He said, “Why have you stepped back? Do not step back, come on!”

  • گفت کو پایم که دست و پای رفت ** جان من لرزید و دل از جای رفت‌‌ 1265
  • The hare said, “Where is my (power to move a) foot? for (both) hand and foot are gone. My soul trembles and my heart (courage) has fled.

  • رنگ رویم را نمی‌‌بینی چو زر ** ز اندرون خود می‌‌دهد رنگم خبر
  • Seest thou not the colour of my face (pale) as gold? My colour indeed is giving knowledge of my inward state.

  • حق چو سیما را معرف خوانده است ** چشم عارف سوی سیما مانده است‌‌
  • Since God has called the (external) sign (aspect) informative, the eye of the gnostic has remained turned towards the sign.

  • رنگ و بو غماز آمد چون جرس ** از فرس آگه کند بانگ فرس‌‌
  • Colour and scent are significant like a bell: the neigh of a horse makes (one) acquainted with the horse.

  • بانگ هر چیزی رساند زو خبر ** تا بدانی بانگ خر از بانگ در
  • The sound made by any thing conveys knowledge of it, so that you may distinguish the bray of an ass from the creak of a door.

  • گفت پیغمبر به تمییز کسان ** مرء مخفی لدی طی اللسان‌‌ 1270
  • Touching the discrimination of persons (one from another), the Prophet said, ‘A man is hidden when his tongue is folded up.’

  • رنگ رو از حال دل دارد نشان ** رحمتم کن مهر من در دل نشان‌‌
  • The colour of the face indicates the state of the heart: have pity on me, implant love of me in thy heart.

  • رنگ روی سرخ دارد بانگ شکر ** بانگ روی زرد باشد صبر و نکر
  • A red complexion has the sound of (declares and expresses) thankfulness (satisfaction); the sound (signification) of a pale complexion has the sound (signification) of patience.

  • در من آمد آن که دست و پا برد ** رنگ رو و قوت و سیما برد
  • There has come upon me that which takes away hand and foot, takes away colour of face and strength and (every outward) mark;

  • آن که در هر چه در آید بشکند ** هر درخت از بیخ و بن او بر کند
  • That which shatters every thing it comes upon, tears up every tree from root and bottom;