English    Türkçe    فارسی   

1
1341-1365

  • دست می‌‌زد چون رهید از دست مرگ ** سبز و رقصان در هوا چون شاخ و برگ‌‌
  • Clapping his hands because he had escaped from the hand of Death; fresh and dancing in the air, like bough and leaf.

  • شاخ و برگ از حبس خاک آزاد شد ** سر بر آورد و حریف باد شد
  • Bough and leaf were set free from the prison of earth, lifted their heads, and became comrades of the wind;

  • برگها چون شاخ را بشکافتند ** تا به بالای درخت اشتافتند
  • The leaves, when they had burst (forth from) the bough, made haste to reach the top of the tree;

  • با زبان شطاه شکر خدا ** می‌‌سراید هر بر و برگی جدا
  • With the tongue of (seed that put forth) its sprouts each fruit and tree severally is singing thanks to God,

  • که بپرورد اصل ما را ذو العطا ** تا درخت استغلظ آمد و استوی‌‌ 1345
  • Saying, “The Bounteous Giver nourished our root until the tree grew big and stood upright.”

  • جانهای بسته اندر آب و گل ** چون رهند از آب و گلها شاد دل‌‌
  • (Even so) the spirits bound in clay, when they escape glad at heart from their (prisons of) clay,

  • در هوای عشق حق رقصان شوند ** همچو قرص بدر بی‌‌نقصان شوند
  • Begin to dance in the air of Divine Love and become flawless like the full moon's orb,

  • جسمشان در رقص و جانها خود مپرس ** و آن که گرد جان از آنها خود مپرس‌‌
  • Their bodies dancing, and their souls—nay, do not ask (how their souls fare); and of that which surrounds the soul—nay, do not ask of those things!

  • شیر را خرگوش در زندان نشاند ** ننگ شیری کاو ز خرگوشی بماند
  • The hare lodged the lion in prison. Shame on a lion who was discomfited by a hare!

  • در چنان ننگی و آن گه این عجب ** فخر دین خواهد که گویندش لقب‌‌ 1350
  • He is in such a disgrace, and still—this is a wonder—he would fain be addressed by the title of Fakhr-i Dín.

  • ای تو شیری در تک این چاه فرد ** نفس چون خرگوش خونت ریخت و خورد
  • O thou lion that liest alone at the bottom of this well, thy fleshly soul, like the hare, has shed and drunk thy blood;

  • نفس خرگوشت به صحرا در چرا ** تو به قعر این چه چون و چرا
  • Thy hare-soul is feeding in the desert, (whilst) thou art (lying) at the bottom of this well of “How?” and “Why?”

  • سوی نخجیران دوید آن شیر گیر ** کابشروا یا قوم إذ جاء البشیر
  • That lion-catcher (the hare) ran towards the beasts, crying, “Rejoice, O my people, since the announcer of joy is come.

  • مژده مژده ای گروه عیش‌‌ساز ** کان سگ دوزخ به دوزخ رفت باز
  • Glad news! Glad news, O company of merry-makers! That hell-hound has gone back to Hell.

  • مژده مژده کان عدوی جانها ** کند قهر خالقش دندانها 1355
  • Glad news! Glad news! The enemy of your lives—his teeth have been torn out by the vengeance of his Creator.

  • آن که از پنجه بسی سرها بکوفت ** همچو خس جاروب مرگش هم بروفت‌‌
  • He who smote many heads with his claws—him too the broom of Death has swept away like rubbish.”

  • جمع شدن نخجیران گرد خرگوش و ثنا گفتن او را
  • How the beasts gathered round the hare and spoke in praise of him.

  • جمع گشتند آن زمان جمله وحوش ** شاد و خندان از طرب در ذوق و جوش‌‌
  • Then all the wild beasts assembled, joyous and laughing gleefully in rapture and excitement.

  • حلقه کردند او چو شمعی در میان ** سجده آوردند و گفتندش که هان‌‌
  • They formed a ring, he (the hare) in the midst like a candle: they bowed (in homage) and said to him, "Hark!"

  • تو فرشته‌‌ی آسمانی یا پری ** نی تو عزراییل شیران نری‌‌
  • “Art thou a heavenly angel or a peri? No, thou art the Azrael of fierce lions.

  • هر چه هستی جان ما قربان تست ** دست بردی دست و بازویت درست‌‌ 1360
  • Whatever thou art, our souls are offered in sacrifice to thee. Thou hast prevailed. Health to thy hand and arm!

  • راند حق این آب را در جوی تو ** آفرین بر دست و بر بازوی تو
  • God turned this water into thy stream. Blessing on thy hand and arm!

  • باز گو تا چون سگالیدی به مکر ** آن عوان را چون بمالیدی به مکر
  • Explain how thou didst meditate with guile, and how thou didst guilefully wipe out that ruffian.

  • باز گو تا قصه درمانها شود ** باز گو تا مرهم جانها شود
  • Explain, in order that the tale may be the means of curing (our malady); explain, that it may be a salve for our souls.

  • باز گو کز ظلم آن استم نما ** صد هزاران زخم دارد جان ما
  • Explain! for in consequence of the iniquity of that tyrant our souls have myriads of wounds.”

  • گفت تایید خدا بود ای مهان ** ور نه خرگوشی که باشد در جهان‌‌ 1365
  • “O Sirs,” said he, “it was (by) God's aid; else, who in the world is a hare (who am I, that I should have been able to do this)?